Майя Огородникова. Митти Тиллақўнғиз ва Серқуёш ўтлоқзор аҳолиси - (9-Эртак) Китоб Ўзбек тилида
Mitti Tillaqo‘ng‘iz va Serquyosh o‘tloqzor aholisi (Mayya Ogorodnikova) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Биринчи қисм
СЕРҚУЁШ ЎТЛОҚЗОРДАГИ САРГУЗАШТЛАР
Беҳаловат тун
Миттивой қандай қилиб дўст топиб олди
Кекса арининг туғилган куни
Шошқалоқ Ғалла қўнғизи
Ёмғирли кун
Иккинчи қисм
ТАП-ТАҚИР ЧЎЛГА САЁҲАТ
Каркидон Каркидонбоевич
Қазувчи Афодий
Кимўзар пойга
Бақалоқ қўнғизларни қутқариш
Бадарға қилинган генерал
Учинчи қисм
ЯНГИ УЧРАШУВЛАР
Адмирал ва Чакамуғ
Чақалоқ филча
Амазонкалар босқини
Кеккайган Ялтироқ Қўнғиз
Фазогир ўргимчак
Бақалоқ қўнғизларни қутқариш
Қуёш тиккага келганда, янада қиздира бошлади; Миттивой билан Қарсилдоқ чексиз қумликлар устида учардилар. Тиллақўнғиз ҳолдан тамомила тояётганини ҳис қиларди.
— Қарсилдоқ, Қарсилдоқ, тўхтаб тур! — деб бақирди у қора қўнғизнинг ортидан етиб олишга ҳаракат қилар экан. — Мен тез учолмайман!
— Хоҳласанг, дам оламиз, — деб таклиф қилди Қарсилдоқ.
Охири, ҳолдан тойган тиллақўнғиз розилик аломати сифатида бошини қимирлата олди, холос. У иссиқ қумга қулаб, ҳаракат қила олмай ётаверди.
— Ортиқ уча олмайман, — деди оҳ-воҳ қилиб у.
— Қўйсанг-чи, дўстим, ваҳима қилаверма. Ҳозир бир оз дам оламиз, кейин пиёда бир оз юрамиз, — деб дўстини руҳлантирди.
Аммо Миттивой иссиқ қумда юришдан кескин бош тортди.
— Бўпти, ундай бўлса шу ерда ётиб, куч тўпла, мен тезда бақалоқ қўнғизларнинг олдига югуриб бориб, улардан ёрдам сўрайман. Биз уларнинг олдига етиб келиб қолдик, қўл узатсак етади. Сен ўнгача санаб улгурмасингдан, мен ўша ерда бўламан. Фақат ҳеч қаерга кетиб қолма! - деб бақирди охири Қарсилдоқ ва жазирама саробда кўринмай кетди.
Миттивой ҳаракат қила олмай ётаверди, қуёш аёвсиз қиздирарди, у қумга ўтириб, атрофга назар солди. Кўз илғаган жойларгача қумликлардан иборат эди. “Ҳаммаёқ саҳро, - деб ўйлади Миттивой. – Бечора бақалоқ қўнғизлар! Бундай жойларда қандай яшаркин-а улар!»
Аммо бу “саҳро”нинг нарига четида кўм-кўк ҳақиқий ўрмон шовуллаб турганини Тиллақўнғиз ҳатто хаёлига ҳам келтиролмас эди.
Қарсилдоқ жуда шошарди. Мана, олдинда дастлабки дарахтлар кўзга ташлана бошлади…
— Ҳей, қаранглар, — бирдан ердан кимнингдир овози эшитилди. — Э, бу Қарсилдоқ-ку!
— Худди ўзи! Қандай шамоллар учирди сени бу ёқларга? — деган овозлар эшитилди ҳар томондан.
— Ҳаммага салом! Мен сизларга бир ўзим меҳмон бўлиб келмадим, ажойиб дўстим тиллақўнғиз Миттивой билан бирга келдим,— деб қисқа қилиб тушунтирди қора қўнғиз.
— Дўстинг қаерда? — қизиқдилар бақалоқ қўнғизлар кутилмаган меҳмонни ҳамма томондан қуршаб оларканлар.
— У қум устида дам оляпти. Айтгандай, қуёшнинг алангали нурлари остида иссиқ қумда ётишни дам олиш деб бўладими?!
— Унинг бир ўзини қолдириб келдим, деб айтмоқчимисан?! — қўрқув ичра сўради бақалоқ Бронза ранг. —Бизнинг бу жойларда ёлғиз юриш хавфли эканини наҳотки билмасанг?!
— Қанақасига?! — деб Қарсилдоқ бир сўз айта олди, холос.
— Хавфли. Бу аниқ гап, — деб тасдиқлади бақалоқ Ялпоқвой. — Икки кун олдин биродаримиз Пўстлоқ йўқолиб қолди, унгача бақалоқ Олачипор йўқолган эди. Нима қилишимизни билмаймиз. Қидирув ишларини йўлга қўйдик, бутун ўрмонни кезиб чиқдик, аммо ҳеч бирини топа олмадик.
— Мен тезда Миттивойнинг олдига боришим керак! — шошилди Қарсилдоқ.
— Биз сен билан бирга борайлик! — деб таклиф қилишди бақалоқлар.
Улар бир зумда қора қўнғиз дўстини қолдириб кетган жойга учиб келдилар. Аммо у ерда ҳеч ким йўқ эди…
— Миттивой! Қаердасан? — деб чақирди Қарсилдоқ.
— Миттивой! Миттивой! — деб чақирдилар бошқалар ҳам.
Ҳеч қандай жавоб бўлмади…
— Изидан бориш керак, — деб таклиф қилди бақалоқ Олачипор. — Чап томонни кўряпсизларми? — У кичик оёқчаларнинг янги изларини кўрсатиб, ҳаммадан олдин учиб кетди. — Эҳтиёт бўлинглар! — деб бақириб қолди бирдан. — Бир оз нарида катта ҳандақни кўряпман!
Олачипор яқинлашиб келаётган хавф ҳақида ҳаммани огоҳлантирди. Унинг иккала қабиладоши ҳам шиддат билан учиб бориб ҳандаққа тушиб кетган эди.
— Эй болалар, тезда у ердан чиқинглар! Биз тезроқ Миттивойни топишимиз керак, — деб буйруқ берди қора қўнғиз ҳандаққа қараб, ҳандақ кўпроқ чуқур воронкани эслатарди.
Аммо иккала бақалоқ ҳам ҳандақнинг тубига думалаб кетган эдилар. Улар ўзларини тўхтатишга ҳаракат қилдилар, аммо девор тўкилиб тушган, ушлаб оладиган бирон нарса йўқ эди.
Бирдан ҳандақнинг энг тубида тупроқ қимирлаб қолди... бир сониядан кейин қиличга ўхшаш қийшиқ жағли калла кўринди.
— Ёрдам беринглар! — бақиришди қўрқиб кетган бақалоқлар. — Бу чумолилар шери! У бизни ўлдириб қўяди!
Шунда Қарсилдоқ ўқдай пастга отилди, кучли оёқлари билан бақалоқларнинг бирини ушлаб, ҳандақ четига тортиб олиб чиқди.
— Вой-вой! — жон-жаҳди билан бақирди иккинчи бақалоқ, у чумолилар шерига шундоққина ёпишиб қолган эди. Қўнғизча қўрқувдан мўйловларини ва оёқчаларини юқори кўтарди, бу ҳолат эса унинг пастга йиқилишини тезлаштирган эди, холос.
Шу орада чумолилар шери қум остидан - пистирмадан чиқиб, ов учун қилинган ҳандақ деворлари бўйлаб эпчиллик билан тирмашиб чиқа бошлади, кейин бирдан бечора бақалоққа тобора яқинлашиб кела бошлади.
— Ялпоқвой, бирон иложини қилсанг-чи! — деб бақирди ҳандақнинг четига ёпишиб олган ҳаммалари. — Юр! Бизга томонга эмакла! Э, уйғонсанг-чи! Бўлди-да!
Ўзини йўқотиб қўйган Ялпоқвой ҳаракат қиладиган вақт келганини тушунди. Аммо у жирканч чумолилар шерини кўрган зоҳоти, қўрқувдан ўзини йўқотиб қўйган эди.
«Наҳотки умрим ниҳоясига етган бўлса?» — деган даҳшатли фикр пайдо бўлди Ялпоқвойнинг калласида. Бирдан кимдир унинг оёқларидан юқорига тортаётганини сезди. Бақалоқ бошини буриб, кичкинагина тиллақўнғизни кўрди.
Ҳа, албатта, у Миттивой эди! У бақалоқларнинг бақир-чақирини эшитиб учиб келган ва энди Ялпоқвойни ҳандақдан тортиб чиқаришга ҳаракат қилаётган эди.
Чумолилар шерига бу ҳаракатлар асло маъқул келмади, у тиллақўнғизни қумга отиб юборди. У, худди манжаниқ каби, боши билан қочиб қолмоқчи бўлган ўлжасини аниқ мўлжалга олиб шундай қум сочдики, Ялпоқвойни қутқарувчининг қанотига шикаст етказди. Агар Қарсилдоқ дўстига ёрдамга улгурмаганда эди, Миттивой бақалоқ қўнғиз билан бирга бу очофат йиртқичнинг тушлиги бўлган бўларди.
Ялпоқвой чумолилар шеридан узоқроққа хавфсиз жойга олиб борилгандан кейин кўзларини очиб, ўзига келди.
— У-уф-ф, хайрият-эй! — деган сўзни айта олди, холос.
Миттивой ҳозиргина қутқарилган бақалоқнинг ёнига ўтирди, Қарсилдоқ дўстининг шикастланган қанотини кўздан кечирди. Ҳандақдан биринчи бўлиб чиқарилган ва ҳушидан кетган бақалоқ Бронза рангни қолган қўнғизлар қанотлари билан елпий бошладилар.
Кейин ҳамма тиллақўнғиз ва қора қўнғиз атрофига йиғилдилар.
— Ҳаммамиз бир бўлиб иш кўрганимиз жуда қўл келди-да! — деб хитоб қилди Қарсилдоқ. — Лекин чумолилар шерини нима қилишимиз керак? У ўз хоҳишича бу ердан кетмайди.
— Менда бир ғоя бор! — деда ҳаяжонланиб Миттивой. — Бу ваҳшийнинг тузоғи ҳақида ҳаммага айтамиз, унинг атрофига огоҳлантирувчи ёзув битилган тахтани ўрнатиб қўямиз. Ҳеч ким бу ердан юрмайдиган ва судралиб ўтмайдиган бўлади, демак, чумолилар шери сизларнинг ўрмонингиздан ўзидан ўзи нарироқ гумдон бўлишига тўғри келади.
Ҳаммаси тиллақўнғиз ўйлагандай бўлди. Тақир чўлда қуйидаги ёзувлар битилган тахта пайдо бўлди: «Эҳтиёт бўлинг! Чумолилар шери тузоғи! Бу ерда ёлғиз юрманг!»
— Барибир, дўстларинг бўлгани яхши-да! — деди Миттивой қора қўнғизга улар ҳавога кўтарилиб яна Серқуёш ўтлоқзорга учиб келганларида. — Айниқса, бошингга кулфат келганда, буни яхши тушунасан.
— Гапинг тўғри, — деб тасдиқлади Қарсилдоқ.
Ўлим хавф солиб турган лаҳзаларда тиллақўнғиз Миттивой бақалоқ қўнғизларга ёрдамга келди. Аммо Миттивой улар билан таниш эмас эди. Азиз дўстим! Эҳтимол, сизнинг ҳаётингизда ҳам шундай вазият бўлгандир: сиз ўз яқинингизга ҳақиқий севгини ва дўстона ғамхўрликни намоён қилгандирсиз? Ёдингизда тутинг: Исо Масиҳ Ўз ҳаёти эвазига ҳаммамизни гуноҳдан ва ўлимдан қутқарган.
Муқаддас Китоб шундай таълим беради: «Ким ўз жонини дўстлари учун фидо қилса, бундан ортиқ севги йўқ» (Юҳанно баён этган Хушхабар 15:13).
Книга на Узбекском языке: Светлячок Крошка и другие жители Солнечной поляны (Майя Огородникова)
Веселая и поучительная сказка о приключениях гнома по имени Митти и его друзей предназначена для детей дошкольного и младшего школьного возраста. Юные читатели не только узнают о разнообразном мире насекомых, но и научатся вместе с героями книги быть искренними, щедрыми, внимательными, сострадательными, доброжелательными по отношению к своим близким. Небольшие истории из жизни каждого из героев повести завершаются мудрыми поучениями, основанными на Библии.
