Майя Огородникова. Митти Тиллақўнғиз ва Серқуёш ўтлоқзор аҳолиси - (1-Эртак) Китоб Ўзбек тилида
Mitti Tillaqo‘ng‘iz va Serquyosh o‘tloqzor aholisi (Mayya Ogorodnikova) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Биринчи қисм
СЕРҚУЁШ ЎТЛОҚЗОРДАГИ САРГУЗАШТЛАР
Беҳаловат тун
Миттивой қандай қилиб дўст топиб олди
Кекса арининг туғилган куни
Шошқалоқ Ғалла қўнғизи
Ёмғирли кун
Иккинчи қисм
ТАП-ТАҚИР ЧЎЛГА САЁҲАТ
Каркидон Каркидонбоевич
Қазувчи Афодий
Кимўзар пойга
Бақалоқ қўнғизларни қутқариш
Бадарға қилинган генерал
Учинчи қисм
ЯНГИ УЧРАШУВЛАР
Адмирал ва Чакамуғ
Чақалоқ филча
Амазонкалар босқини
Кеккайган Ялтироқ Қўнғиз
Фазогир ўргимчак
Биринчи қисм.
СЕРҚУЁШ ЎТЛОҚЗОРДАГИ САРГУЗАШТЛАР
Беҳаловат тун
Серқуёш ўтлоқзордаги катта ўрмонда кичкинагина тиллақўнғиз яшарди, у жуда ҳам кичкина эди. Ота-онаси уни “бизнинг миттигинамиз” деб эркалатишар экан. Шундай қилиб, бу унинг исми бўлиб қолган эди.
Титллақўнғиз бу исмдан хафа бўлмас эди. Митти бўлгандан кейин Митти-да. Аммо Серқуёш ўтлоқзорнинг баъзи аҳолиси унга бир оз қўпол лақаб беришган эди.
— Эй пакана, оёқ остида ўралашаверма, - деб таҳдид қиларди муғомбир буғу унинг ёнидан ғизиллаб ўтганда.
— Ҳе-ҳе-ҳе, қаранглар. Қандай насл пайдо бўляпти-я, фақат тирмизаклар! – деб гапиришарди тиллақўнғизнинг орқасидан эшшакқуртларнинг хўппасемиз бувилари. – Гапиришга ҳам арзимайди, ҳаммаси уқувсиз, такасалтанг! Улар бирон ишни эплай олмайдилар.
— Вой, ўлиб қоламан, қаранглар, қанчалар кичкина-я! Бунинг устига, учадиям! – деб Миттивойга бақиришарди дилозор чигирткалар. – Ҳов, эҳтиёт бўл, тағин қанотингни йиртиб қўймагин!
«Ҳечам-да, мен каттаман! — деб ўйларди ўзи ҳақида тиллақўнғиз. — Бўйим паст бўлса, мен айбдорманми?!»
Миттивой ҳар куни шундай дилга озор берадиган сўзларни эшитавериб, “мен кераксиз жонзот эканман-да”, деб ўйлайдиган бўлиб қолди. У бошқалар билан мулоқот қилишдан қочишга ҳаракат қилар, охири, баланд дарахтлар ўсиб ётган ўтлоқзорнинг чеккасига учиб кетди. У ўша ерда қалин ўтлар орасига яшириниб, ярим тунгача орзулар оғушида бўлди.
Тиллақўнғиз тунги осмонда милт-милт этиб кўриниб турган юлдузларга қараб завқланишни яхши кўрарди. Осмоннинг улканлиги ва бепоёнлиги уни ҳайратга соларди. Бундай лаҳзаларда Миттивой ўзини оламнинг бу қадар кенгликларида заррадай ҳис қиларди.
«Қанийди энг кичкина юлдуз бўлиб қолсам, шунга ҳам рози эдим. Мен ўрмонни ёп-ёруғ қилган бўлардим, ҳеч ким мени тирмизак деб айтишга журъат қилмаган бўларди», — деб чуқур нафас олди тиллақўнғиз.
Тўсатдан Миттивой ғарб томондаги шовқин-сурон ўтлоқзорни тарк этди ва тарвақайлаб кетган қайин дарахти тепасига учиб келди. У маюс ҳолда бир барг устига ўтираверди.
— Қани, орқада қолиш йўқ! — деган овозни бирдан эшитиб қолди у. — Баландроқ сакранглар, дадилроқ, дадилроқ!
Тиллақўнғиз пастга қараб, қайин дарахти остида бир гуруҳ чигирткаларни кўрди, улар машқдан қайтишаётган эди. Олдинда Чаққон амаки сакраб келар, унинг ортидан эса шогирдлари келишарди.
— Бир. икки! Бир, икки! Ким маррага биринчи бўлиб етиб борса, энг яхши сакровчи унвонига сазовор бўлади! Шошилинглар, болалар! Қоронғу тушиб қоляпти!
Чигирткалар жуда шошилишарди Ким ҳам шундай шарафли унвонни рад қилган бўларди?! Чаққон амакининг шогирдлари ўз ишларига шунчалик берилиб кетган эдиларки, Кўк чигиртка баланд сакраган пайтда ерга ноқулай тушиб, оёқчалари лат еганини уларнинг биронтаси ҳам сезмай қолди.
— Вой-вой-вой! Нима бўлди ўзи?! Чаққон амаки! Ёрдам беринг! — деб бақирди бечора чигиртка.
Аммо унинг овозини ҳеч ким эшитмади, фақат...
— Эй, қаттиқроқ жароҳат олдингми? — деган овоз юқоридан эшитилди, бир лаҳзадан кейин чигиртканинг олдида худди кичкина ёруғ юлдуз ялтирагандай бўлди.
— Нима бало, ҳатто тилдан ҳам қолдингми? — Миттивой саволига жавоб олмагандан кейин, ҳақиқатан ҳам қўрқиб кетди. — Вой шўрим! Энди нима қиламан-а?
— Гапира оламан, ваҳима қилма, гапира оламан! — дея жеркиб жавоб берди Кўк чигиртка. — Сен ўзинг-чи, қўлингдан нима келади? Сенга ўхшаган чурвақалар фақат йилтиллашни дўндиради, холос.
Чигиртка кайфияти йўқ ҳолатда эди. Унинг оёқлари қаттиқ оғрир, сакрай олмасди, уйигача эса ҳали жуда узоқ. Кўк чигиртка ўзини шунчалик ёлғиз, бахти қаро ҳис қилардики...аммо қандайдир тиллақўнғиздан ёрдам олишни эса у асло истамасди.
— Сен менинг бўйимга қарама, — деб чигирткани тинчлантирди Миттивой. — Мен тез учаман, бирпасда ёрдам кўрсатгани учиб бора оламан. Сен фақат қўрқмагин, бўптими? Истасанг, қайин баргидан олиб келиб, устингга ёпиб қўяман, ҳеч ким сенга тегмайди.
Миттивой чигирткага далда бермоқчи бўлиб, унинг атрофида парвона бўларди. Миттивой қийналиб-қийналиб катта қайин дарахти баргини судраб келди ва бу дикирловчининг атрофида куймаланаверди.
— Мана, энди сенга иссиқ бўлади. Муҳими, ўзингни бардам тут! Мен кўз очиб-юмгунча учиб бориб, қайтиб келаман. Бўптими?
Чигиртка бошини ликиллатди. У ўзини ноқулай сезарди, ахир, унга шу Миттивой ёрдам беряпти, Кўк чигиртка дўстлари билан уни неча марта мазах қилган эди-да.
Миттивой эса бутунлай бошқа тавишда эди. «Тезроқ учиб боришим керак! Тезроқ учиб боришим керак!» — деб ўзига қайта-қайта гапирарди.
Бир лаҳзадан кейин учқун заррасига ўхшаш тиллақўнғиз осмонга парвоз қилди ва ўзининг ниҳоятда кичкиналигини ҳам унутиб, олға кетди. Миттивой фақат бир нарсани ёдида тутган эди: ҳов анови қайин дарахти остида оёқлари лат еган чигиртка қолган, унга ёрдам бериш керак.
Бир неча дақиқалик йўл Миттивойга бир лаҳзадай туюлди. Мана, ўтлоқзорга ҳам етиб келди... О-о, бу ер алғов-далғов бўлиб ётибди! Ҳамма питир-питир қилиб ҳар томонга югуряпти, сакраяпти, эмаклаяпти, бақир-чақир қиляпти. Шундай шовқин-сурон орасида Миттивой Чаққон амакининг овозини аниқ эшитди:
— У орқада қолган бўлиши керак. Аммо биз уни топамиз! Кўнгиллилар, менинг ёнимга келинглар!
Миттивой тушундики, катта ёшдагилар Кўк чигиртка йўқолганини билиб, қидиришга тушибдилар. Демак, Миттивой тўғри гапираётганини исботлашига ҳожат йўқ. Фақат овозини уларга етказа олса бўлди.
— Эй, Чаққон амаки! Чаққон амаки! Унинг қаердалигини мен биламан! Кўк чигиртка қаердалигини мен биламан! — деб бор овози билан бақирди Миттивой. Чамаси, бундай шовқин орасида уни ҳеч ким эшитмади, шекилли. Шундан кейин тиллақўнғиз Чаққон амакига яқинроқ учиб келди. — Қулоқ солинглар, чигиртка қаердалигини мен биламан!
— Ҳозир ҳазилнинг вақти эмас, ўғлим! — деб Миттивойнинг гапини бўлди Чаққон амаки.
— Тўғрисини айтяпман! — тиллақўнғиз нафаси тиқила-тиқила, юз берган воқеани айтиб беришга шошиб қолди.
Кўк чигиртка тирик эканини эшитиб, ҳаммалари шунчалик хурсанд бўлиб кетдиларки!
— Баракалла, Миттивой, энди ҳамма умидимиз сендан. Қани, бизга йўлни ёритиб бор-чи! – деб буйруқ берди Чаққон амаки.
Шундай қилиб, ҳаммалари тиллақўнғиз ортидан йўлга тушишди.
Бу тун Серқуёш ўтлоқзор аҳолиси хотирасида узоқ вақт сақланиб қолди. Кўк чигирткани соғ-саломат топдилар ва уни уйига олиб келдилар. Тиллақўнғиз хавотирланди, ниҳоятда чарчади ва бир неча кун ўрнидан туролмай ётди. Аммо бундан у асло хафа бўлмади, балки у бахтиёр эди.
Энди Миттивойнинг ўзи ҳам, унинг атрофидагилар ҳам шуни билиб олдиларки, у — ҳақиқий тиллақўнғиз, бошқаларга йўл кўрсатиб, уларнинг йўлларини ёритишни билади. Ҳамма уни одат бўлиб қолган ном бўйича тирранча, тирмизак деб айтганларида ҳам хафа бўлмасди, аксинча, шундай деб айтарди: «Кичкина бўлсам ҳам, майли. Энди Серқуёш ўтлоқзор аҳолисига керак эканимни биламан».
Шундай қилиб, Митти тиллақўнғизнинг биринчи саргузаштлари ниҳоясига етди. Серқуёш ўтлоқзорнинг жамики аҳолиси бу миттининг бағрикенглигини юқори баҳоладилар. Эҳтимол, сизни, ёш китобхон дўстим, кимдир ҳақорат қилгандир, жиғингизга теккандир, сизни кераксиз бир махлуқот деб ҳисоблагандир? Сиз ҳақингизда шундай одамлар хулоса чиқарганларида шошилманг! Агар бағрикенглик қилсангиз, агар сиз ёрдамга келишга тайёр бўлсангиз, сизни албатта қадрлайдилар, шубҳасиз, сизнинг дўстларингиз пайдо бўлади.
Муқаддас Китоб шундай таълим беради: «…Бир–бирингизга нисбатан кўнгилчан ва меҳр–шафқатли бўлинглар. …» (Эфесликларга мактуб 4:32).
Книга на Узбекском языке: Светлячок Крошка и другие жители Солнечной поляны (Майя Огородникова)
Представляем вашему вниманию аудиоспектакль с музыкальным сопровождением по одноименной книге Майи Огородниковой. Вас ждет увлекательное путешествие в сказочный мир, населенный светлячками и бабочками, кузнечиками и муравьями, а также множеством самых разных жучков.
Пятнадцать небольших рассказов об их веселых, забавных, а порой опасных приключениях помогут вам стать добрее и отзывчивее, щедрее и внимательнее к своим ближним. Каждый рассказ заканчивается мудрыми наставлениями, основанными на Библии.
