1 Bir necha kundan keyin Iso yana Kafarnahum shahriga keldi. Uning kelgani to‘g‘risidagi xabar tezda shaharga tarqaldi.
2 Shu qadar ko‘p odam yig‘ildiki, Iso o‘tirgan uyning hatto eshigi oldida ham joy qolmadi. Iso xalqqa Xudoning so‘zini o‘rgatayotgan edi.
3 Shu orada to‘rtta kishi bir shol odamni ko‘tarib keldilar.
4 Olomon ko‘pligidan ular sholni Isoning oldiga olib bora olmay, uyning tomidan teshik ochdilar. Sholni to‘shagi bilan Isoning oldiga tushirdilar.
5 Iso ularning ishonchini ko‘rib, sholga: — O‘g‘lim, gunohlaring kechirildi, — dedi.
6 Bu yerda ba’zi Tavrot tafsirchilari o‘tirgan edilar. Ular ichlarida shunday deb o‘ylagan edilar:
7 “Nega bu Odam bunday deyapti? Bu kufrlik–ku! Xudodan boshqa hech kim gunohlarni kechira olmaydi!”
8 Iso shu onda ularning o‘y–fikrlarini bilib, dedi: — Nega bunday narsalarni o‘ylaysizlar?
9 Qaysi biri osonroq? Sholga: “Gunohlaring kechirildi”, deb aytishmi yoki: “O‘rningdan tur, to‘shagingni olgin–da, yur!” deb aytishmi?
10 Inson O‘g‘liga yer yuzida gunohlarni kechirish hokimiyati berilgan. Hozir shuni bilib olasizlar. U shunday dedi–yu, sholga:
11 — Senga aytaman: O‘rningdan tur! To‘shagingni olib, uyingga bor! — deb buyurdi.
12 Shol odam o‘rnidan turdi, darhol to‘shagini olib, hammaning ko‘z oldida chiqib ketdi. Hamma hayratga tushib: “Bunaqasini hech qachon ko‘rmagan edik”, deb Xudoni olqishlar edilar.
13 Iso yana Jalila ko‘li bo‘yiga chiqdi. Tumonat xaloyiq Uning oldiga to‘plandi. Iso ularga ta’lim berdi.
14 Iso ko‘l bo‘ylab yurarkan, soliq yig‘adigan joyda o‘tirgan Alfey o‘g‘li Levini ko‘rib qoldi. Iso unga: — Ortimdan yur! — dedi. Levi o‘rnidan turib, Isoga ergashdi.
15 Bir ozdan keyin Iso Levining uyida mehmon bo‘ldi. Isoga ergashgan ko‘p soliqchilar va gunohkorlar ham Uning shogirdlari qatorida dasturxon atrofida o‘tirardilar.
16 Iso gunohkorlar va soliqchilar bilan birga ovqatlanib o‘tirganini farziy mazhabidan bo‘lgan ba’zi Tavrot tafsirchilari ko‘rib, Uning shogirdlariga: — Bu qanday gap? U soliqchilaru gunohkorlar bilan birga ovqatlanib o‘tiribdi–ku! — deyishdi.
17 Iso buni eshitib, shunday javob berdi: — Men solihlarni emas, gunohkorlarni tavbaga chaqirgani kelganman. Axir, sog‘lar emas, xastalar tabibga muhtojdir.
18 Yahyoning ham, farziylarning ham shogirdlari ro‘za tutishar edi. Ba’zi odamlar Isoning yoniga kelib: — Nega Yahyoning shogirdlari va farziylarning shogirdlari ro‘za tutadi–yu, Sizning shogirdlaringiz tutmaydi? — deb so‘rashdi.
19 Iso ularga dedi: — To‘yda mehmonlar ro‘za tuta oladilarmi? Albatta, yo‘q! Kuyov ular bilan birga bo‘lganda, ular ro‘za tuta olmaydilar.
20 Biroq ular kuyovdan judo bo‘ladigan kunlar keladi, ana o‘shanda ro‘za tutadilar.
21 Hech kim eski kiyimga yangi matodan yamoq solmaydi. Aks holda, yangi yamoq eski kiyimni battar yirtib yuboradi.
22 Shuningdek, hech kim yangi sharobni eski meshga quymaydi. Chunki sharob meshni yorib yuboradi, sharob ham, mesh ham isrof bo‘ladi. Aksincha, yangi sharobni yangi meshga quymoq darkor.
23 Shabbat kunlarining birida Iso bug‘doyzordan o‘tib ketayotgan edi. Uning shogirdlari yo‘l– yo‘lakay boshoqlarni uza boshladilar.
24 Buni ko‘rgan farziylar Isoga: — Qara, nega ular Shabbat kuni qonunga xilof ish qilyaptilar? — deyishdi.
25 Iso ularga dedi: — Dovud hamrohlari bilan och qolib, ovqatga muhtoj bo‘lganda nimalar qilganini nahotki sizlar hech o‘qimagan bo‘lsangiz?!
26 U oliy ruhoniy Abuatar zamonida Xudoning uyiga kirib, muqaddas nonlarni yegan. Hatto hamrohlariga ham bergan. Qonunga muvofiq esa bunday nonlarni faqat ruhoniylar yeyishga haqli edilar–ku!
27 Keyin Iso davom etdi: — Inson Shabbat kuni uchun emas, balki Shabbat kuni inson uchun yaratilgan.
28 Shu bois, Inson O‘g‘li Shabbat kunining ham Hokimidir.
Mark Muqaddas xushxabar: 2 Bob
MakDonaldning Injil kitobiga o'zbek tilidagi sharhlari
I. Falajlangan odamning shifo topishi (2:1−12)
2:1−4 Rabbimiz Kafarnahumga kelganidan ko‘p o‘tmay, U turgan uyda ko‘p odamlar to‘plandi. Xabar tez tarqaldi va odamlar Mo‘jizakorni ish ustida ko‘rishni istardi. Xudo qudrat bilan harakat qilayotgan joyga odamlar intiladilar. Xaloskor ularga to‘g‘ri so‘zni gapirardi, odamlar hatto eshik oldiga ham to‘planishdi. Olomon ortida to‘rt kishi qo‘lbola zambilda ko‘tarib kelayotgan falajlangan odam bor edi. Odamlar ko‘pligidan uni Rabbimiz Iso Masihga yaqinlashtirish qiyin edi. Odatda, boshqalarni Isoga olib kelishda to‘siqlar paydo bo‘ladi. Ammo imon yechim topadi. To‘rt hammol uyning tomiga tashqi zinalardan chiqib, tomni qisman ochib, falajlangan odamni pastga - ehtimol ichki hovliga - tushirib, Xudoning O‘g‘liga yaqinlashtirdilar.
Kimdir bu mehribon do‘stlarga laqab qo‘ygan: hamdardlik, hamkorlik, ijodkorlik va topqirlik. Barchamiz shunday fazilatlarga ega bo‘lgan do‘stlar bo‘lishga intilishimiz kerak.
2:5 Iso ularning imonidan ta’sirlanib, falajlangan odamga shunday dedi: "O‘g‘lim! Gunohlaring kechirildi." Bu so‘zlar g‘alati tuyuladi. Axir gap gunohda emas, falajda edi-ku, shunday emasmi? Ha, lekin Iso kasallik alomatlarining ortidagi sababni ko‘rardi. Tanani davolab, U ruhga g‘amxo‘rlik qilardi.
U faqat foniy tanani davolash bilan cheklanmay, abadiylik masalasini ham e’tiborga oldi. Shunday qilib, U: "Gunohlaring kechirildi," dedi. Bu ajoyib xabar edi. Endi, shu yerda, shu hayotda insonning gunohlari kechirildi. Unga qiyomat kunini kutishning hojati yo‘q edi. U bugun kechirim haqida ishonch hosil qildi. Rabbimiz Iso Masihga ishongan har bir kishi xuddi shunday ishonchga ega bo‘ladi.
2:6−7 Ulamolar bu bayonotning ma’nosini tezda anglab yetishdi. Ular Muqaddas Kitob ta’limotini yaxshi bilganlari uchun, faqat Xudo gunohlarni kechira olishini tushunishardi. Gunohlarni kechirayotgan odam o‘zini Xudo deb e’lon qilayotgan edi. Shu paytgacha ularning mantig‘i to‘g‘ri edi. Biroq, ular Rabbimiz Iso Masihni Xudo deb tan olish o‘rniga, qalblarida Uni shakkoklikda aybladilar.
2:8−9 Iso ularning fikrlarini o‘qidi, bu esa uning g‘ayritabiiy kuchining isboti edi. U ularga shunday savol berdi: "Qaysi biri osonroq: insonga ’Gunohlaring kechirildi’ deyishmi yoki ’O‘rningdan turib yur’ deyishmi?" Aslida, birini aytish ikkinchisini aytish kabi oson. Biroq, insoniy nuqtai nazardan, ikkala ishni ham amalga oshirish imkonsiz.
2:10−12 Rabbimiz bu odamga allaqachon gunohlari kechirilganini aytgan edi. Ammo bu haqiqatan ham sodir bo‘ldimi? Ulamolar insonning gunohlari kechirilganini ko‘ra olmas edilar. Shuning uchun ular ishonmadilar. Insonning gunohlari chindan ham kechirilganini ko‘rsatish uchun, Najotkor ulamolarga ko‘zlari bilan ko‘ra oladigan dalil keltirdi. U falajlangan kishiga: "Senga aytaman: o‘rningdan tur, to‘shagingni olib uyingga bor," dedi. U odam darhol itoat etdi. Odamlar hayratga tushdi. Ular umrlarida bunday hodisani ko‘rmagan edilar. Biroq, bu ajoyib dalilga qaramay, ulamolar ishonishni xohlashmadi. Imon insonning xohish-irodasi bilan bog‘liq, ular esa ishonishni istamadilar.
J. Leviyning chaqirilishi (2:13−17)
2:13−14 Iso dengiz bo‘yida xalqqa ta’lim berayotganda, soliq yig‘ayotgan Leviyni ko‘rib qoldi. Levi bizga keyinchalik birinchi Injilni yozgan Matto nomi bilan tanish. U yahudiy edi, lekin kasbi juda g‘ayri yahudiycha edi, chunki u yomon ko‘rilgan Rim hukumati uchun soliq yig‘ardi! Bunday odamlar har doim ham halol bo‘lmagan - aslida ularga nafrat bilan qarab, jamiyatning axlati deb hisoblashardi. Shunday bo‘lsa-da, Levi Masihning chaqirig‘ini eshitib, hamma narsani tashlab, Uning ortidan ergashgani abadiy qadrlangusidir. Keling, har birimiz unga o‘xshab zudlik bilan va so‘roqlarsiz itoat etaylik. Hozirda bu katta qurbonlik bo‘lib tuyulishi mumkin, ammo abadiyatda u qurbonlik sifatida qabul qilinmaydi.
Missioner va keyinchalik shahid bo‘lgan Jon Eliot shunday degan edi: "Yo‘qotib bo‘lmaydigan narsaga ega bo‘lish uchun saqlab qola olmaydigan narsasini beradigan odam ahmoq emas."
2:15 Levi o‘z uyida ziyofat uyushtirib, do‘stlarini Rabbimiz Iso Masih bilan tanishtirdi. Uning do‘stlari asosan o‘ziga o‘xshagan - soliqchilar va gunohkorlar edi. Iso ular bilan birga vaqt o‘tkazish taklifini qabul qildi.
2:16 Ulamolar va farziylar Isoni jiddiy xato ustida qo‘lga tushirdik, deb o‘ylashdi. Ular to‘g‘ridan-to‘g‘ri Isoning oldiga borish o‘rniga, uning shogirdlariga murojaat qilib, ularning ishonchi va sadoqatiga putur yetkazmoqchi bo‘lishdi. Ularning Ustozi qanday qilib soliqchilar va gunohkorlar bilan birga yeb-ichadi?
2:17 Iso buni eshitib, sog‘lom odamlar emas, balki faqat bemorlar shifokorga muhtoj ekanligini eslatdi. Ulamolar o‘zlarini sog‘lom deb o‘ylashardi, shuning uchun ham buyuk Tabibga muhtojlik sezishmasdi. Soliqchilar va gunohkorlar esa o‘z ayblarini va yordamga muhtojliklarini tan olishdi.
Iso o‘zini oqlaydigan odamlarni emas, balki ularga o‘xshagan gunohkorlarni chaqirish uchun kelgan edi.
Bundan biz uchun ham saboq bor. Biz xristianlik muhitida o‘ralib qolmasligimiz kerak. Aksincha, Xudoni bilmaydigan insonlar bilan uchrashib, ularni Rabbimiz va Najotkorimizga olib kelishimiz lozim. Gunohkorlar bilan do‘stona munosabatda bo‘lganimizda, guvohligimizga putur yetkazadigan hech narsa qilmasligimiz yoki najot topmagan odamlarning bizni pastga, o‘z darajalariga tushirishiga yo‘l qo‘ymasligimiz kerak. Biz tashabbus ko‘rsatib, do‘stlarimizni ular uchun ma’naviy foydali bo‘lgan ijobiy yo‘nalishga boshlashimiz kerak.
Gunohkor dunyodan ajralib qolish osonroq bo‘lardi, lekin Iso ham, uning izdoshlari ham bunday qilishmagan.
Ulamolar Rabbimizning obro‘sini to‘kish uchun Uni gunohkorlarning do‘sti deb atashni o‘ylashdi. Ammo ular haqorat deb o‘ylagan narsa yanada ko‘proq muhabbat uyg‘otishga xizmat qildi. Barcha najot topganlar Uni xursandchilik bilan gunohkorlarning Do‘sti deb tan oladilar va shu sababli Uni abadiy sevadilar.
K. Ro‘za haqidagi bahs (2:18−22)
2:18 Yahyoning shogirdlari va farziylar ro‘za tutishni diniy amal sifatida qo‘llashgan. Eski Ahdda ro‘za chuqur qayg‘u ifodasi sifatida belgilangan edi. Biroq u ko‘p jihatdan o‘z ahamiyatini yo‘qotib, odatiy marosimga aylanib qolgan. Ular Isoning shogirdlari ro‘za tutmayotganiga e’tibor berishdi va ehtimol, qalblarida hasad va o‘zlariga achinish tuyg‘usi uyg‘ondi. Shunda ular Rabbiga tushuntirish so‘rab murojaat qilishdi.
2:19−20 Javob sifatida U O‘z shogirdlarini kuyovning do‘stlariga o‘xshatdi. U O‘zi Kuyov edi. Kuyov ular bilan birga ekan, ularda tashqi qayg‘u ifodasi uchun sabab yo‘q edi. Ammo U ulardan olib qo‘yiladigan kunlar keladi; o‘shanda ular ro‘za tutadilar.
2:21 Rabbimiz darhol yangi davrning kelishi haqida e’lon qilish uchun ikkita misol keltirdi, bu davr avvalgisi bilan mos kelmasdi. Birinchi misol yangi yamoq haqida bo‘lib, u oqartirilmagan, ivitilmagan matodan qilingan. Agar bu yamoqni eski kiyimga qo‘ysangiz, u albatta kirishib, eski matoni yirtib yuboradi. Eski matodan tikilgan kiyim chidamsiz bo‘ladi va unga yamoq solinsa, yirtilib ketadi. Iso eski qonunni eski kiyimga o‘xshatdi. Xudo hech qachon nasroniylik bilan yahudiylikni yamoqchi bo‘lmagan; bu butunlay yangi boshlang‘ich nuqta edi. Ro‘za bilan ifodalangan eski davrga achinish yangi davr quvonchiga yo‘l berishi kerak.
2:22 Ikkinchi misolda yosh sharob va eski meshlar haqida gap boradi. Eski charm meshlar o‘z egiluvchanligini yo‘qotgan. Agar ularga yangi sharob quyilsa, bijg‘ish paytida hosil bo‘ladigan bosim meshlarni yirtib yuboradi. Yosh sharob xristian e’tiqodining quvonchi va kuchini ifodalaydi. Eski meshlar yahudiylikning shakllari va marosimlariga ishora qiladi. Yosh sharob uchun yangi meshlar kerak. Yahyoning shogirdlari va farziylar Rabbning izdoshlarini o‘sha paytdagi kabi og‘ir ro‘za tutish qulligiga qaytarmasliklari kerak edi. Yangilik o‘zini hayot quvonchi va jo‘shqinligida namoyon etishiga imkon berish lozim. Xristianlik har doim odamlarning uni qonunchilik bilan aralashtirishga urinishlaridan aziyat chekkan.
Rabbimiz Iso Masih qonun va inoyat bir-biriga mos kelmasligini o‘rgatgan. Bular qarama-qarshi tamoyillardir.
L. Shanba bahsi (2:23−28)
2:23−24 Bu voqea yahudiylik an’analari va Iso hozirgina o‘rgatgan Injil erkinligi o‘rtasidagi ziddiyatni aks ettiradi.
Shogirdlari shanba kuni ekinzorlardan o‘tayotib, ovqatlanish uchun boshoqlarni uza boshladilar. Bunda ular Xudoning biror qonunini buzmagandilar. Biroq oqsoqollar o‘rnatgan mayda-chuyda urf-odatlarga ko‘ra, shogirdlar shanbani "hosil yig‘ish," balki "yanchish" (donlarni qo‘lda ishqalab, po‘stini ajratish) bilan buzayotgan edilar!
2:25−26 Ularning ayblovlariga javob berar ekan, Rabbimiz Eski Ahddan bir voqeani esladi. Dovud podshohlikka moy surtilgan bo‘lsa-da, uni rad etishgan va shoh sifatida hurmat qilish o‘rniga, kaklikday ovlashgan. Bir kuni oziq-ovqati tugab qolganda, u Xudoning uyiga kirib, o‘zi va odamlari uchun nazr nonlarini olgan. Odatda, bu nonlarni ruhoniylardan boshqa hech kim yeyishi mumkin emasdi. Biroq Xudo Dovudni bu qilmishi uchun ayblamas edi. Nima uchun? Chunki Isroildagi ahvol noto‘g‘ri edi. Dovud o‘zining munosib o‘rnini podshoh sifatida egallamaguncha, Xudo unga odatda qonunga xilof hisoblangan ishlarni qilishga yo‘l qo‘ygan.
Rabbimiz Iso Masih bilan ham xuddi shunday bo‘ldi. Podshohlikka moy surtilgan bo‘lsa-da, U podshohlik qilmayotgan edi. Shogirdlarining yo‘lda boshoq terib yeyishga majbur bo‘lgani Isroilda vaziyat noto‘g‘ri ekanini ko‘rsatardi. Farziylar Iso va uning shogirdlarini tanqid qilish o‘rniga, ularga mehmondo‘stlik ko‘rsatishlari lozim edi.
Agar Dovud haqiqatan ham nazr nonlarini yeb, qonunni buzgan bo‘lsa-yu, Xudo uni ayblamagan bo‘lsa, xuddi shunday sharoitda faqat oqsoqollarning rivoyatlarinigina buzgan shogirdlar qanchalik begunoh edilar.
26-oyatda Dovud oliy ruhoniy Aviafar davrida nazr nonlarini yegani aytilgan. 1-Shohlar 21:1 ga ko‘ra, o‘sha paytda Aximelek ruhoniy bo‘lgan. Aviafar uning o‘g‘li edi. Ehtimol, oliy ruhoniy Dovudga sodiq bo‘lib, uning ta’siri ostida qonundan chetga chiqishga ruxsat bergan.
2:27−28 Rabbimiz farziylarga shanbani Xudo insonni qul qilish uchun emas, balki uning manfaati uchun o‘rnatganini eslatib, so‘zlarini yakunladi. Buning ustiga, Inson O‘g‘li shanbaning ham Xo‘jayini ekanini, shanbani O‘zi joriy etganini aytdi. Demak, bu kunda nima ruxsat etilgan-u, nima man qilinganini O‘zi hal qilishga haqli edi. Shanba kuni zaruriy ishlarni bajarish yoki xayr-ehson qilish taqiqlanishi hech qachon ko‘zda tutilmagan, albatta. Masihiylarga shanbaga rioya qilish shart emas.
Bu kun Isroil xalqiga berilgan edi. Masihiylikdagi alohida kun - bu haftaning birinchi kuni bo‘lgan Rabbimiz kunidir. Shunga qaramay, bu kun hech qanday qonuniy ruxsat va taqiqlar bilan belgilanmagan.
Bu ko‘proq quvonch kuni bo‘lib, imonlilar dunyoviy yumushlardan ozod bo‘lib, Xudoga sajda qilishlari, Unga xizmat etishlari va ruhiy kamolotlari haqida qayg‘urishlari mumkin. Biz: "Rabbimiz kunida buni qilish mumkinmi?" deb emas, balki: "Bu kunni Xudoning ulug‘vorligi, yaqinlarimning baxt-saodati va ma’naviy farovonligim uchun qanday qilib eng yaxshi tarzda o‘tkazishim mumkin?" deb so‘rashimiz lozim.