1 Iso shogirdlari bilan ko‘lning narigi qirg‘og‘idagi Gerasa hududiga yetib keldi.
2 Iso qayiqdan tushishi bilanoq, yovuz ruhga chalingan bir odam qabrlar orasidan yugurib chiqib, Uni qarshiladi.
3 U odam qabristonda yashardi. Uni hech kim hatto zanjir bilan ham bog‘lay olmasdi.
4 Ko‘p marotaba uni kishanlaru zanjirlar bilan bog‘lagan bo‘lsalar–da, ammo u zanjirlarni uzib, kishanlarni ham sindirib tashlar edi. Uni tinchitishga hech kimning kuchi yetmas edi.
5 Doimo, kechayu kunduz qabrlar orasida, tog‘larda baqirib yurar, badanini toshlar bilan tilib, jarohatlar edi.
6 U Isoni uzoqdan ko‘rib, yugurib keldi–da, Unga ta’zim qilib,
7 ovozi boricha baqirdi: — Ey Iso, Xudoyi Taoloning O‘g‘li! Meni tinch qo‘y! Xudo haqi Senga yolvoraman, menga azob berma!
8 Chunki Iso unga: “Ey yovuz ruh, bu odamdan chiqib ket!” — deb buyurgan edi.
9 Iso yovuz ruhdan: — Isming nima? — deb so‘radi. — Ismim Tumonat, chunki bizlar ko‘pchilikmiz, — deb javob berdi u.
10 Ularni bu hududdan tashqariga haydab chiqarmasligini Isodan qayta– qayta yolvorib so‘radi.
11 O‘sha tog‘ning yon bag‘rida katta cho‘chqa podasi o‘tlab yurgan edi.
12 Yovuz ruhlar Isoga yolvorib: — Bizni shu cho‘chqalarga yuborgin, ularga kiraylik, — deyishdi.
13 Iso ularga ruxsat berdi. Yovuz ruhlar esa shu zahoti u odamdan chiqib, cho‘chqalarga kirib olishdi. Ikki mingga yaqin cho‘chqa tik qiyalikdan ko‘lga yopirilib, cho‘kib ketdi.
14 Shunda cho‘chqa boquvchilar qochib ketib, bo‘lib o‘tgan hodisani shahar va qishloqlarda gapirib yurdilar. Aholi esa nima bo‘lganini ko‘rishga bordi.
15 Ular Isoning oldiga kelganlarida, ilgari tumonat jin qamragan odamni kiyingan va aqli raso holda o‘tirganini ko‘rib, qo‘rqib ketishdi.
16 Voqeani ko‘rganlar esa haligi odam jindan qanday qutulgani va cho‘chqalar bilan nima ro‘y bergani haqida xalqqa so‘zlab berishdi.
17 Shunda mahalliy xalq Isodan: “Hududimizdan chiqib keting”, deb o‘tindi.
18 Iso qayiqqa tushdi. Jindan qutulgan odam Isoga: “Siz bilan ketay”, deb yolvordi.
19 Lekin Iso rozi bo‘lmadi. Unga shunday dedi: — Uyingga bor, Men — Rabbing sen uchun nimalar qilganimni, qanday rahm–shafqat ko‘rsatganimni o‘z yaqinlaringga gapirib ber.
20 Shunda u kishi borib, Iso unga qanchalar muruvvat ko‘rsatganini Dekapolisda e’lon qila boshladi. Hamma hayratga tushardi.
21 Iso qayiqda ko‘lning narigi tomoniga yana suzib o‘tdi. Bir talay olomon qirg‘oqda Uning atrofiga to‘plandi.
22 Shu payt Yair ismli bir kishi kelib qoldi. U sinagoga oqsoqollaridan biri edi. U Isoni ko‘rdi–yu, oyog‘iga yiqilib:
23 — Mening jajji qizim o‘lim to‘shagida yotibdi. Kelib unga qo‘lingizni tekkizing, u sog‘ayib tirik qolsin, — deb qayta–qayta yolvordi.
24 Iso u bilan ketdi. Isoning orqasidan ko‘p xaloyiq ergashib, Uni qisib qo‘yar edi.
25 U yerda o‘n ikki yildan beri qon ketishidan azob chekayotgan bir ayol ham bor edi.
26 U ko‘p tabiblar muolajasidan ancha qiynalib, butun mol– mulkini sarf etgani bilan hech foyda ko‘rmagan, ahvoli battar yomonlashib borardi.
27 Ayol Iso haqida eshitdi–yu, xaloyiq orasida Isoning orqasidan kelib, kiyimiga qo‘l tekkizdi.
28 U o‘zicha: “Agar kiyimiga bir tegib olsam bas, sog‘ayib ketaman”, — deb o‘ylagan edi.
29 U shunday qilishi bilanoq, qon ketishi to‘xtadi. Ayol kasallikdan forig‘ bo‘lganini o‘z tanasida his etdi.
30 Iso esa shu onda O‘zidan bir kuch chiqqanligini sezdi. U orqasiga o‘girilib xaloyiqdan: — Kiyimimga kim tegdi? — deb so‘radi.
31 Shogirdlari Unga: — Sizni xaloyiq qisib turganligini ko‘rib turibsiz–ku! Nimaga yana: “Menga kim tegdi?” deb so‘rayapsiz? — deyishdi.
32 Lekin Iso buni kim qilganini ko‘rish uchun atrofga qarar edi.
33 Ayol o‘zida qanday o‘zgarish bo‘lganini bilib, titrab–qo‘rqib keldi, Isoning oyoqlari ostiga o‘zini tashlab, butun haqiqatni Unga so‘zlab berdi.
34 Iso unga dedi: — Qizim, ishonching seni sog‘aytirdi. Eson– omon bor, dardingdan xalos bo‘lgin.
35 Iso shunday deb turgan ham ediki, sinagoga oqsoqolining uyidan odamlar kelib unga: — Qizingiz o‘ldi, nega yana Ustozni ovora qilyapsiz? — dedilar.
36 Iso bu so‘zlarni eshitib qolib, sinagoga oqsoqoliga: — Qo‘rqmang, faqat ishoning, — dedi.
37 Iso hech kimning ergashishiga yo‘l qo‘ymay, faqat Butrus, Yoqub va uning ukasi Yuhannoni olib ketdi.
38 Sinagoga oqsoqolining uyiga yetganlarida, bezovtalikni, dod–faryod qilayotgan odamlarni ko‘rdilar.
39 Iso ichkariga kirib: — Nega bezovtasizlar? Nega yig‘layapsizlar? Qizcha o‘lmagan, u uxlab yotibdi, — dedi.
40 Ular esa Isoning ustidan kulishdi. Iso hammani tashqariga chiqarib yubordi. U qizchaning ota–onasi va shogirdlarini olib qolib, qizcha yotgan xonaga kirdi.
41 Qizchaning qo‘lidan ushlab unga: — Talifa kum! — dedi. Bu gapning tarjimasi: “Qizaloq, qani, o‘rningdan tur!” demakdir.
42 O‘n ikki yashar qizcha shu onda o‘rnidan turdi, yurib, atrofni aylana boshladi. Buni ko‘rganlarning aqli shoshdi.
43 Iso: — Buni hech kim bilmasin, — deb ularga qat’iy buyurdi va qizchaga ovqat berishlarini aytdi.
Mark Muqaddas xushxabar: 5 Bob
MakDonaldning Injil kitobiga o'zbek tilidagi sharhlari
J. Gadaralik jinni kishining shifo topishi (5:1−20)
5:1−5 Gadara yurti Jalila dengizining sharqiy qirg‘og‘ida joylashgan edi. U yerda Iso g‘oyat quturgan, jinlar chalgan va jamiyatni vahimaga solayotgan odam bilan uchrashdi. Uni bog‘lashga qilingan har qanday urinish bekor ketardi. U qabristonlar orasida va tog‘larda yashar, doimo baqirib-chaqirar va o‘zini toshlarga urar edi.
5:6−13 Jin chalgan odam Isoni ko‘rgach, dastlab hurmat bilan munosabatda bo‘ldi, so‘ngra achchiq-achchiq shikoyat qila boshladi. "Qanday haqiqiy va dahshatli manzara - odam sajda qilish uchun egilgan, iltimos va ishonch bilan, ammo shu bilan birga nafratlanadi, jasur bo‘ladi va qo‘rqadi; shaxsiyatning bo‘linishi: ozodlikka intilaman, lekin azob-uqubatlarga yopishib qolaman." (Muqaddas Kitob jamiyati izohlari).
Voqealar ketma-ketligi aniq emas, ammo uni quyidagicha tasavvur qilish mumkin:
1. Jin chalgan odam Rabbimiz Iso Masihga sajda qildi (6-oyat).
2. Iso bu odamdan yovuz ruhni chiqib ketishini buyurdi (8-oyat).
3. Odam orqali gapirgan ruh Isoning kimligini tan oldi, Uning aralashish huquqiga e’tiroz bildirdi va Isodan uni qiynamaslikni qasam ichib so‘radi (7-oyat).
4. Iso undan ismini so‘radi. Ism "Tumonat" edi va bu odamga ko‘plab jinlar kirib olganini anglatardi (9-oyat). Bu 2-oyatda uning yovuz ruhga chalinganini (birlikda) aytilganiga zid emas.
5. Ehtimol, jinlar nomidan ularning bir vakili gapirgan bo‘lib, u cho‘chqalar podasiga kirishga ruxsat so‘rab yolvorgan (10−12-oyatlar).
6. Ruxsat berilgach, ikki mingta cho‘chqa jar yoqasidan yugurib, dengizga cho‘kib ketdi (13-oyat).
Rabbni cho‘chqalarning halok bo‘lishiga yo‘l qo‘ygani uchun ko‘pincha tanqid qilishadi. Quyidagi jihatlarni ta’kidlab o‘tish lozim:
1. U ularning halok bo‘lishiga sababchi bo‘lmadi; U faqat bunga ruxsat berdi. Cho‘chqalar shaytonning vayron qiluvchi kuchi tufayli halok bo‘ldi.
2. Bu yerda ayblovni cho‘chqalarning egalari qo‘yganiga ishora yo‘q. Ehtimol, ular yahudiylar bo‘lib, ularga cho‘chqa boqish taqiqlangan edi.
3. Insonning joni dunyodagi barcha cho‘chqalardan qimmatroqdir.
4. Agar biz Iso bilganchalik bilganimizda, U qilgan ishni biz ham qilgan bo‘lardik.
5:14−17 Cho‘chqalarning halok bo‘lishini ko‘rganlar shaharga yugurib borib, bo‘lib o‘tgan voqeani aytib berishdi. Shahar aholisi kelib, ilgari jin chalgan odamning Isoning oyoqlari oldida o‘tirganini, kiyinganini va aqli joyida ekanini ko‘rdi. Odamlar vahimaga tushdi. Bu haqda juda o‘rinli aytilgan: "U dengizdagi bo‘ronni, keyin esa inson qalbidagi bo‘ronni tinchitganda odamlar qo‘rqib ketishdi." Guvohlar yangi kelganlarga bo‘lib o‘tgan voqeani so‘zlab berishdi. Mahalliy aholi uchun bu haddan tashqari edi; ular Isodan o‘z hududlaridan chiqib ketishini so‘ray boshladilar. Sodir bo‘lgan voqealarning barchasida cho‘chqalarning halok bo‘lishi emas, aynan shu narsa hayratlanarli edi. Iso mehmon sifatida ularga juda qimmatga tushdi!
"Hozir ham ko‘plab odamlar Iso bilan muloqot qilish ijtimoiy, moliyaviy va shaxsiy jihatdan yo‘qotishlarga olib kelishidan qo‘rqib, Uni o‘zlaridan uzoqroq bo‘lishini xohlaydi. Mol-mulkni saqlab qolishga urinib, o‘z jonlarini yo‘qotadilar" ("Tanlangan iqtiboslar").
5:18−20 Iso qayiqda jo‘nab ketishga tayyorlanayotganda, shifo topgan odam U bilan birga borishga ruxsat so‘radi. Bu yangi hayotning guvohi bo‘lgan munosib iltimos edi, biroq Iso uni Xudoning buyuk qudrati va marhamatining jonli guvohi sifatida uyiga jo‘natdi. U kishi itoat etib, O‘n shahar hududiga xushxabarni yoydi.
Bu Xudoning najot beruvchi inoyatini his etgan barcha kishilarga doimiy amrdir: "Uyingga, o‘z xalqingga borib, Rabbning senga nimalar qilganini va qanday marhamat ko‘rsatganini aytib ber".
Xushxabar tarqatish uydan boshlanadi!
K. Davolab bo‘lmaydigan kasallikni davolash va o‘likni tiriltirish (5:21−43)
5:21−23 Moviy Jalila dengizining g‘arbiy qirg‘og‘iga qaytib kelgach, Iso Masih yana xalq to‘planib turgan joyning markazida paydo bo‘ldi. Uning oldiga telba bo‘lib qolgan bir ota yugurib keldi. Bu ibodatxona boshliqlari orasidan Yoir edi. Uning kichkina qizi o‘lim to‘shagida yotardi. Iso borib, qizining sog‘ayib ketishi uchun qo‘llarini uning ustiga qo‘ymasmidi?
5:24 Rabbimiz rozi bo‘lib, uning uyiga yo‘l oldi. Unga ko‘p xalq ergashib, Uni siqib borardi. Qiziq: Olomon Uni siqib borayotgani haqidagi gapdan keyin darhol Unga qo‘l tekkizish orqali shifo topish haqidagi e’tiqod voqeasi keltiriladi.
5:25−26 Umidsizlikka tushgan bir ayol Isoning Yoirning uyiga ketayotgan yo‘lini to‘sib qo‘ydi. Rabbimiz bu ko‘rinishdagi to‘siqdan na xafa bo‘ldi, na ranjidi. Bizni to‘xtatib qolishganda qanday munosabat bildiramiz?
"Menimcha, inson rejalashtirayotgan ishdagi barcha to‘siqlar va g‘ovlarni Xudo tomonidan insonga o‘z ishida xudbinlik qilmaslikka yordam berish uchun yuborilgan tarbiya va sinov deb qarashga intilganimda, eng katta foyda topaman... Bu odam vasvasaga tushganda o‘ylaganidek, vaqtni behuda sarflash emas. Bu kunlik ishning eng muhim qismi, ehtimol, Xudoga taqdim etilgan eng yaxshi qismidir." ("Tanlangan boshoqlar" taqvimi)
Bu ayol o‘n ikki yil davomida surunkali qon ketishdan azob chekkan edi. U murojaat qilgan ko‘plab shifokorlar kuchli davolash usullarini qo‘llashib, uning barcha mablag‘ini sarflab yuborishgan, ammo ahvolini yanada yomonlashtirib qo‘yishgan edi.
Sog‘ayishga bo‘lgan umidi butunlay so‘ngach, kimdir unga Iso haqida aytib berdi. U Isoni izlashni kechiktirmadi. Olomon orasidan o‘tib, Isoning kiyimi etagiga qo‘l tekkizdi. Qon ketishi shu zahoti to‘xtadi va u o‘zini butunlay sog‘ayib ketganday his qildi.
5:30 U sekin-asta g‘oyib bo‘lmoqchi edi, biroq Rabbimiz unga hammaning oldida o‘z Najotkorini tan olish imkoniyatini boy berishiga yo‘l qo‘ymadi.
Ayol Unga qo‘l tekkizganida, U o‘zidan ilohiy kuch chiqqanini sezdi; Uni davolash uchun nimadir sarflandi. Shunda U: "Kim Mening kiyimimga qo‘l tekkizdi?" deb so‘radi. U javobni bilardi, lekin bu savolni ko‘pchilik orasidan ayolni oldinga chaqirish uchun berdi.
5:31 Shogirdlar buni ahmoqona savol deb o‘ylashdi. Ko‘p odamlar Uni tinimsiz siqib borardi-ku. "Menga kim tegdi?" deb so‘rashning nima keragi bor? Biroq, jismoniy teginish bilan har narsaga tayyor e’tiqodning teginishi o‘rtasida farq bor. Hatto Unga juda yaqin bo‘lib turib ishonmaslik mumkin, ammo U buni bilmay qolishi va shifo bermasligi uchun Unga ishonch bilan teginish mumkin emas.
5:32−33 Ayol qo‘rquv va titroq bilan oldinga chiqdi; u Uning oldida tiz cho‘kib, birinchi marta Iso Masihni xalq oldida tan oldi.
5:34 Keyin U ayolning qalbiga taskin beruvchi so‘zlarni aytdi. Masihni ochiqchasiga tan olish katta ahamiyatga ega. Busiz xristianlik hayotida sezilarli o‘sish bo‘lmaydi. Qachonki biz Uning tarafini dadillik bilan olsak, U qalbimizni imonda sobitlik bilan to‘ldiradi. Hazrati Iso Masihning so‘zlari nafaqat ayolning jismonan sog‘ayganini tasdiqladi, balki shubhasiz, ruhini qutqarish uchun buyuk ne’matni ham o‘z ichiga olgan edi.
5:35−38 Shu payt xabarchilar Yoirning qizi vafot etgani haqidagi xabar bilan yetib kelishdi. Ustozni ovora qilishning hojati yo‘q edi. Xudovand marhamat qilib, Yoirni tinchlantirdi, so‘ng Butrus, Yoqub va Yuhannoni uyga boshlab kirdi. Ularni sharq xonadonlariga xos bo‘lgan azadagi yig‘i-sig‘ilarning baland ovozlari kutib oldi; ba’zi yig‘loqi ayollar yollangan edi.
5:39−42 Iso ularga bola o‘lmagani, balki uxlayotganini aytganda, ularning ko‘z yoshlari masxaralashga aylandi. U dadillik bilan yaqin qarindoshlarni qimir etmay yotgan qizchaning yoniga boshlab bordi-da, uning qo‘lidan ushlab, oromiy tilida: "Qizaloq, senga aytaman, tur," dedi. O‘n ikki yashar qizcha shu zahoti o‘rnidan turib, yura boshladi. Qarindoshlar hayratga tushib, shubhasiz, quvonchdan o‘zlarini yo‘qotib qo‘yishdi.
5:43 Parvardigor ularga mo‘jiza xabarini tarqatmaslikni buyurdi. U xalq orasida shuhrat qozonishga intilmasdi. U qat’iyat bilan xochga tomon borishi kerak edi.
Agar bu qiz chindan ham o‘lgan bo‘lsa, bu bob Iso Masihning jinlar, kasalliklar va o‘lim ustidan hukmronligini tasvirlaydi. Barcha ilohiyotshunoslar ham uning o‘lganiga qo‘shilmaydi. Iso uning o‘lmaganini, balki uxlayotganini aytdi. Ehtimol, u chuqur komatoz holatda bo‘lgan. U xuddi shunday osonlik bilan uni tiriltirishi mumkin edi, lekin agar u shunchaki hushsiz bo‘lganida, buni O‘ziga nisbat bermagan bo‘lardi.
Ushbu bobning so‘nggi so‘zlarini e’tibordan chetda qoldirmasligimiz kerak: "...unga ovqat berishlarini buyurdi." Ruhiy xizmatda bu g‘amxo‘rlikni anglatadi.
Yangi hayotning nafasini his qilgan ruhlar oziqlanishga muhtoj. Shogird Najotkorga bo‘lgan muhabbatini namoyon etishning bir yo‘li - Uning qo‘ylarini boqishdir.