Абдулла Рашидов. Бахтли оила - (2-боб) Китоб Ўзбек тилида
Baxtli oila (Abdulla Rashidov) O‘zbek tilida Audiokitob
Мунжариж
Оила нима?
Танлов ва никоҳ
Севгининг беш хил тили
Оиладаги табиий эҳтиёжлар
Эрнинг оиладаги вазифалари
Хотиннинг оиладаги вазифалари
Фарзандлар
Фарзандларнинг мажбуриятлари
2 ТАНЛОВ ВА НИКОҲ
Кейин Раббий Худо: «Одамнинг ёлғиз бўлиши яхши эмас, унга муносиб ёр- дамчи яратаман», — деди. Раббий Ху-
до тупроқдан барча даладаги ҳайвонларни, барча осмондаги қушларни ясаб, одам уларга қандай ном беришини кўриш учун унинг ол- дига олиб келди. Одам ҳар бир тирик жонни қандай атаса, унинг номи шундай бўлди. Одам барча чорвага, барча осмондаги қушларга ва барча даладаги ҳайвонларга ном берди, лекин одамга муносиб ёрдамчи топилмади. Шунда Раббий Худо одамни қаттиқ уйқуга солди. У ухлаб қолгач, унинг қовурғаларидан биттаси- ни олиб, ўрнини эт билан қоплади. Раббий Худо одамдан олган қовурғадан хотинни ярат- ди ва уни одамнинг олдига олиб келди. Одам эса: «Бу — менинг суякларимдан суяк ва ме- нинг этимдан этдир. У хотин деб аталади, чун- ки эрдан олинган», — деди (Ибт.2:18–23).
Кўриб турганимиздек, Одамнинг ўзи қарор қабул қилди. Ҳеч ким Одамни мажбурламади. Худованд Момо Ҳавони яратди ва Одам- нинг олдига олиб келди. Одам уйғонганда Момо Ҳавони кўриб, уни севиб қолди ва шун- дай деб ҳайқириб юборди: «Бу — менинг су- якларимдан суяк ва менинг этимдан этдир. У хотин деб аталади». Кўп йигитлар масъулият- ни ўз зиммасига олишдан қўрқиб, «Эй Худо, кимга уйланишим кераклигини Ўзинг менга кўрсат», — дейдилар. Эртага бирон-бир муам- мо чиққанда эса: «Эй Худо, нима учун сен мен- га бундай хотинни бердинг?» — деб, Худони айблайдилар. Худо ҳар бир кишига ўз яримта- сини топишда ҳам танлаш ҳуқуқини берган. Муҳими, Муқаддас Ёзувда айтилганлари бўй- ича умр йўлдоши ташлашимиз керак.
Агар қиз болага турмушга чиқишни таклиф
қилаётган йигитнинг табиати, ҳаёт тарзи, мақ- садлари ёқмаса ва мана шу йигит билан бу- тун умр яшашни ўзича тасаввур қила олмаса, қиз бола унга «йўқ», — дея олиши керак. Рад жавобини эшитган қиз ёки йигит бу жавоб- ни тўғри қабул қилиши лозим. Сиз ёқтирган қиз ёки йигит сизнинг таклифингизни рад эт- гани учун ҳаётдан умидни узиш, жамоатдан кетиш, хизматни ташлаш, одамлардан хафа бўлиш ва нафратланиш ярамайди. Битта қиз ёки йигит сизнинг таклифингизни рад этга- ни — бу «бутун дунё сиздан юз ўгирди», дега- ни эмас.
Муқаддас Ёзувдаги яна бир муҳим оятни сизга кўрсатмоқчиман: «Ўтиниб сўрайман, Иерусалим қизлари, севгилимни, унинг ўзига маъқул бўлган вақтгача уйғотманглар ва безо- вта қилманглар» (Қўш. Қ. 8:4).
«Уйғотманглар» сўзининг маъноси нима? Бунинг маъноси шуки, ҳеч кимнинг бошқа кишига: «Мана шу йигит сенга тўғри келади»,
«Мана бу қизга уйлан», — деб айтишга ҳақи йўқ. Ҳар бир кишининг юраги белгиланган ки- шига, ўз вақтида уйғониб, фақат ўзи қарор қи- лиши керак. Бизнинг маданиятимизда, катта- дан тортиб кичиккача ёшларга кимга турмуш- га чиқишни ва кимга уйланишни ўргатишади. Ҳар битта айтилган сўз экилган уруғдир. Биз- га бошқаларнинг ҳаётига нотўғри уруғларни экиш ва бошқанинг тақдирини ҳал қилиш ҳуқуқи берилмаган. Ҳаттоки, Худо ҳам инсон- ни мажбурламайди.
Қайси ҳолатларда бахтли оила қуришга кафолат йўқ?
Ҳаётингизни имонсиз киши билан боғламанг
Ёдингизда бўлсин! Жамоат сизга имонсиз билан турмуш қуришни таъқиқламайди. Жа- моат фақат Худонинг муносабатини кўрсатади ва имонсиз билан қурилган никоҳнинг оқибатларидан хабардор қилади. Худонинг Сўзи бу борада нима дейди? Ҳакамлар Китоби 13–16-бобларда Самсон исмли Исроилнинг ҳа- ками ҳақида ёзилган. У бегона қабилалик қиз- га уйланди, натижада, бошқа худоларга сажда қиладиган ўша хотини унинг ўлимига сабабчи бўлди.
Ибтидо Китобининг 24-бобида, Иброҳим ўғлига келин танлаш учун ўз қулини юбора- ётиб, ўғлининг хотини бегона халқдан бўлмас- лиги кераклигини уқтирди. Бегона халқ дей- илганда, биринчи навбатда, сиз каби имонли бўлмаган киши ҳақида гап кетмоқда. Танла- ганингиз сиз ишонган Худога ишониши жуда муҳим.
Имонсизлар билан бирга ўзга бўйинтуруқ- қа қўшилманглар. Зеро ҳақлик ва қонунбузар- лик орасида қандай алоқа бор? Нур билан зул- мат орасида қандай умумийлик бор? Масиҳ билан Белиар орасида қандай мувофиқлик бўлиши мумкин? Ёки имонли билан имонсиз орасида қандай шериклик бор? Худонинг маъбади билан бутлар орасида қандай кели- шув бор? Сизлар эса барҳаёт Худонинг маъба- дисизлар. Худди Худо айтганидек: «Мен улар- нинг ичида жо бўлиб, уларда юраман. Улар- нинг Худоси бўламан, улар эса Менинг халқим бўладилар. Шунинг учун уларнинг орасидан чиқинглар ва улардан ажралинглар, — дей- ди Раббий, — нопокка қўл тегизманглар, шунда Мен сизларни қабул қиламан» (2 Кор. 6:14–17).
Одатда имонсиз йигитга турмушга чиққан қизнинг аҳволи қуйидагича бўлади: Худонинг Сўзини ўқиган, руҳий қонун — қоидаларни тушунадиган, ҳақиқатни биладиган Масиҳий қизга бир имонсиз йигит турмушга чиқишни таклиф қилади. Ҳаётида Худога ўрин йўқ бўл- ган инсоннинг юрагида қолган ҳамма нарсага ўрин бор: ичиш-чекиш, хотинига хиёнат қи- лиш, ёлғон гапириш, ўз манфаатини ўйлаш, уриш, мажбурлаш ва бошқалар. Аммо қиз бола қулоқлари билан севгани учун, йигит- нинг икки оғиз айтган ширин сўзлари-ю, тоғ- дек ваъдаларига ишонади.
«Худо шу йигитга турмушга чиқишимни
истайди, бу менинг ибодатларимнинг жаво- би», — деб, ўша йигитга турмушга чиқади. Тўғри маслаҳат берган биродар ва опа-син- гилларини, «менга ҳасад қиляпти», — деб ўй- лаб, улардан ҳам, жамоатдан ҳам воз кечади. Тўйдан кейин тез орада танлаган кишисининг асл қиёфасини кўра бошлайди. Энди у ши- рин сўзларнинг ўрнига ҳақорат, мазах, ёлғон эшита бошлайди. Афсуски, тўйдан олдин жонини ҳам беришга тайёр бўлган куёв бола энди дўстлари билан кўчадан уйга келмайдиган киши эканлигини, хотинидан фақат фой- даланаётганлигини, ўзининг қанчалик бахт- сизлигини англаб етганини у кеч пайқайди. Кўп қизлар имонсиз йигитни севиб қолиб:
«Аввал турмуш қурайлик, кейин эримни жа- моатга олиб келаман», — деб айтади. Аммо 95% кишиларнинг ҳаётида акси содир бўлади. Чунки имонсизга турмушга чиқиб, имонли ўзининг нурини йўқотади. Бу дунёнинг руҳи қатъийлик билан жамоатга боришни ва Исо Масиҳга ишонишни таъқиқлайди. Аксарият кишиларнинг бу қаршиликни имон билан ен- гиб ўтишга қурби етмайди.
Вояга етмаган киши билан оила қуришга шошилманг
Ижтимоий кузатишларнинг натижаси шу- ни кўрсатадики, йигирма ёшга тўлгунларича қурилган оилаларга қараганда, йигирма беш ёшдан сўнг қурилган оилалар орасида ажра- лишларнинг сони камроқ. Чунки ҳали он- ги, дунёқараши, ёши етук бўлмаган киши- лар оила қанчалик жиддий масала эканини тушунмайдилар. Улар учун оила — тўй ва оқ кўйлакни билдиради. Бундай кишилар кела- жакда яхши она, яхши ота бўлиш у ёқда тур- син, яхши эр ва хотин бўла олмайдилар. Биз- нинг маданиятимизда ўн саккиз ёшга етар-етмас ёшларнинг бошини боғлашга тушадилар. Ўн саккизга кирган бола оила масъулиятини зиммасига олишга тайёр дегани эмас.
Айрим қайноналар: «Келинни ёш пайтида, эртароқ олайлик», — дейдилар. «Олайлик» сўзи нимани билдиради? Агар қайнона ўзига хизматкор олмоқчи бўлса, у ниятига эришади. Аммо бу қиз унинг ўғли учун ҳеч қачон яхши хотин ва яқин дўст бўла олмайди. У ҳам келин бўлиб тушган кунидан бошлаб, келажакда қайнона бўлишга тайёрланиб яшайди. У бо- лаларига ва эрига керакли аёл бўла олмайди, балки қайнонасининг ўрнини эгаллаш учун унинг ўлимини кутиб яшайди.
Бизнинг маданиятимизда яхши одатлар жу- да кўп. Аммо болаларни эрта уйланти- риш — бу тўғри одат эмас. Инсон мустақил равишда оила тебрата олиши учун биринчи ўринда маънавий етук бўлиши керак. Бунинг учун вақт керак, у олийгоҳда ўқиши, инсон си- фатида ривожлана оладиган жойда ишлаши керак.
Фақат жинсий эҳтиёжларни қондириш учун турмуш қурманг
Ҳеч қачон жинсий алоқани севги билан адаштирманг. Бу тушунчалар бир-биридан фарқ қилади. Агар сиз севги эмас, фақат жинсий алоқаларга эҳтиёж борлиги учун турмуш қурсангиз, оилангиз эртами-кечми бузилиб ке- тади. Чунки оила қуришнинг мустаҳкам пой- девори — бу севгидир. Севги инсонга нисба- тан юракнинг муносабатидир. Жинсий алоқа эса бор-йўғи тана хохҳиши ҳисобланади. Тана одатда, бошқаларни эмас, фақат ўзини яхши кўради.
Юрак билан инсон бошқаларни севишга қо- дир. Юракнинг қарори узоқ муддатга эга, тана хохҳиши эса деярли ҳар куни ўзгариб туради. Эр-хотинлик жинсий алоқадан кўра, юқори- роқ руҳий қадриятларга асосланиши керак.
Ҳаётингиздаги муаммолардан халос бўлиш умидида оила қурманг
Одамларнинг «қари қиз» дейишидан қўр- қиб ёки ота-онангиздан қочиш учун турмуш- га чиқманг. Агар турмушга чиқишдан олдин сизни одамларнинг фикри хавотирга солса, тўйдан кейин ҳам шундай бўлиб қолаверади. Тўйдан сўнг, бир ойдан кейин ҳомиладор бўл- масангиз одамлар: «Бу хотин туғмас экан», — дейдилар. Болангиз дунёга келгандан кейин, бирон кун йиғлаб қолгудек бўлса: «Болага қа- рашни билмас экан», — дейдилар.
Одамлар: «Отасининг уйида ўтириб қол- ган», — десалар, бу ёлғон. Чунки ота-онангизнинг уйида хоҳлаганингизда жамоатга бора- сиз, Худога хизмат қиласиз, ўқийсиз, ишлай- сиз. «Ўтириб қолиш» эрникига борганда бо- шланади. Одатда келинлар эр уйига кираётиб, бир қўлига супурги, бир қўлига хокандоз олиб киради ва кейин ўша уйдан қайтиб чиқмай- дилар.
Арманистонда тўйга келган меҳмонлар ке- линга эри билан ресторанга бориш учун бай- рамона кўйлак эмас, уйда иш қилиш учун киядиган халат совға қиладилар. Келин бу халатни то ҳомиладор бўлгунича уйда кийиб юради. Хотини ҳомиладор бўлганидан сўнг, эрига: «Хотинингни тоза ҳавога чиқариб тур»,
— дейишади. Бу худди итларни сайрга чиқа- риб туришга ўхшайди.
Ҳеч қачон муаммолардан қочиш учун оила қурманг. Агар турмуш қуришдан олдин му- аммоларни ҳал қилишни уддалай олмаган бўлсангиз, турмуш қурганингиздан кейин ҳам шундай бўлиб қолаверади. Боз устига, никоҳ сизга икки баробар муаммолар келти- риши мумкин. Аввал сиз фақат ўзингизнинг муаммоларингиз устида бош қотиришингиз- га тўғри келган бўлса, оилада энди бир неча кишининг муаммолари устидан бош қотири- шингиз керак бўлади.
Пул ва мансабга эга бўлиш учун турмуш қурманг
Унутманг, нима мақсадда турмуш қураёт- ган бўлсангиз, ўша нарсага эришасиз. Бойлик ниятида оила қурсангиз, сизда уй, машина, пул, яхши кийим бўлади. Аммо оилада энг керакли севги, турмуш ўртоқларнинг бир-би- рини тушуниши, қўллаб-қувватлаши, бахт бўлмайди. Баъзи йигитлар: «Отаси бой қизга уйлансам, ҳаётим ўзгаради», — деб ўйлайди- лар. Уларнинг ҳаётлари ўзгаради, фақат сал- бий томонга ўзгаради.
Мол-мулк ва буюмга уйланманг, турмушга чиқманг, шахсга уйланинг, шахсга турмушга чиқинг. Худо ўз вақтида керакли бойликни бе- ради. Мансабдорга турмушга чиқманг, инсон- га турмушга чиқинг. Уйда сизга министр, бан- кир, тадбиркор, ҳарбий керак бўлмайди. Уйда хотинга эр, болаларга эса ота керак бўлади. Жамоатда ҳам сиз танлаган киши чўпон ёки воиз бўлиши шарт эмас. Ҳамма яхши инсон- лар фақат воизлар эмас. Бошқа хизматкорлар ҳам яхши эр ва хотин бўла олиши мумкин.
Аслида, оилада турмуш ўртоқлар бир-бир- ларига ишда, хизматда юқори чўққиларга эришишда, бу ҳаётда ўз ўрнини топишда, ўз қобилият ва исгеъдодларини намоён қилишда кўмаклашишлари керак.
Тўйдан кейин ўзгаришга ваъда берадиган инсон билан оила қурманг
Йигитлар қиз болага ёлғизлигидан, сиқил- ганидан ичаётганини, чекаётганини, уйланган заҳоти буларни ташлашини ваъда беради. Бу ёлғон! Ичиш, чекиш, гиёҳвандлик, ўғриликка ўхшаш ёмон нарсаларга боғлиқлиги бор одам- ни тўй ва хотин қутқара олмайди. Уни фақат Худо озод қила олиши мумкин. Бунинг учун инсон чин юракдан ўз заифлигини тан олиб, Худодан ёрдам сўраб келиши керак.
Қизлар кўзларидан пушти ранг кўзойнак- ларини ечиб, шароитга реал қарашлари ке- рак. Агар бутун умр безори, ичувчн, гиёҳванд билан яшашни истасангиз ўша йититга тур- мушга чиқинг. Лекин зинҳор «тўйдан кейин ўзгараман», — деган ваъдаларига ишонманг. Одамларнинг тўйгача ўзгаришига кўпроқ умид бор. Чунки тўйдан кейин инсон нияти- га етди, энди ҳеч нарса билан курашишнинг, кимгадир ниманидир исботлашнинг ҳожа- ти йўқ.
Ўта даражада рашкчи киши билан ҳаётингизни боғламанг
Инсондаги рашк туйғуси табиий ҳолдир. Худо ҳам бизни рашк қилиб севади. Аммо меъёридан ортиқча рашк оиланинг тўғри ша- клланишига халақит беради. Биласизми, ни- ма учун? Ортиқча рашк кишида турмуш ўр- тоғига нисбатан ишончсизликни билдира- ди. Ўз хотинининг ёки эрининг содиқлигига ишонадиган инсон юраги рашкдан қийнал- майди.
Ортиқча рашк кўпгина жанжалларга олиб келади. Рашк сабабли одамлар ажралишгача, ҳатто қотилликкача борадилар. Турмуш ўр- тоғининг танишлари ёки кўчадаги нотаниш одамлар у ёқда турсин, телевизорда чиқаётган одамлардан ҳам рашк қиладиган кишиларни
«соғлом» деб бўлмайди. Бу касаллик бўлиб, оиладаги муносабатлар учун хавфли ҳолат ҳи- собланади.
Ўзингизга мос бўлмаган киши билан оила қуришни орзу қилманг
Ҳаёт тарзи ва дунёқараши сизникига мос келадиган киши билан оила қуринг. Кўпинча миллати, моддий ҳолати, маълумоти, мада- нияти сизникидан тубдан фарқ қиладиган ин- сонни тушунишингиз қийинроқ бўлади. Агар сизнинг жамоатдаги хизматингиз жиддий бўлса, яхшиси, сизнинг даражангизда хизмат қиладиган киши билан турмуш қуринг. Чун- ки инсоннинг ҳаёт тарзиқандай бўлса, шунга яраша фикрлайди, гапиради ва ҳаракат қи- лади.
Сиздан ҳар томонлама фарқ қиладиган инсоннинг ҳаётида сиз қардлайдиган нарса- лар қадрсиз, сизнинг хоҳишларингиз у учун тушунарсиз бўлиши мумкин. Бундай ҳолат- ларда бахтли яшаш учун икки кишидан би- ри ўзиникини қўйиб, турмуш ўртоғининг маданиятини ва даъватини қабул қилишига тўғри келади. Бунга ҳамма ҳам рози бўла ол- майди.
Оила қуриш
Юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, оила бу — инсон ўрганиши керак бўлган механизм. Оила қурмоқчи бўлган кишини олийгоҳ- га кирмоқчи бўлган абитуриентга ўхшатиш мумкин. Ўрганишни истамайдиган киши бахтли оилага эга бўла олмайди. Бизнинг халқимиз оила ҳақида гап кетганда: «ўзим биламан», — деб айтишдан нарига бормай- дилар.
Ўрганишнинг ўрнига «ўзим биламан» деб айтиш мағрурликнинг белгисидир. Худонинг Сўзида шундай дейилган: «Кимдир бирон нарсани биламан, деб ўйласа, у ҳали ҳеч нарса- ни билиши керак бўлган даражада билмайди» (1 Кор. 8:2).
Оиланинг асосчиси ва муаллифи Қудратли Худованддир. Шунинг учун оила мавзусини Унинг Сўзидан ўрганамиз.
«Шунинг учун эркак ўз ота-онасини қол- дириб, хотинига ёпишади ва улар бир тан бў- ладилар» (Ибт. 2:24). Бу оятдаги энг муҳим ҳа- қиқат бу — инсон ўз оиласини қураётиб, ота-о- насини қолдиришидир. Бизнинг мадания- тимизда асосан икки сабабга кўра янги оила ота-онасининг уйида яшайди.
Биринчи сабаб — қўрқув: «Ота-онамизсиз Қандай яшаймиз?» Худонинг Сўзи: «Нима ей- миз? Нима ичамиз? деб, ҳеч нарсадан ташви- шланманглар», — дейди (Мат.6:31). Икки ёш ўз оилаларини таъминлаш учун ўзлари масъу- лиятини ўз зиммаларига олишлари керак.
Иккинчи сабаб — ота-онанинг худбинлиги:
«Менинг фарзандим мен билан яшаши керак». Ота-оналар фарзандларини бошқа бўлга со- либ, дейдилар: «Алоҳида яшашни хоҳласанг, кетавер, кўрамиз қай аҳволга тушар экансан. Бир йил ўтмай йиғлаб келасан ёнимизга». Улар шу тарзда фарзандларини ўзлари мустақил ра- вишда ҳаётларини бошлашларига йўл бермай- дилар. Бу ота-она меҳрибонлигига кирмайди. Улар мана шунга ўхшаш гаплар билан ёшларни оиласи учун курашишда нофаол қилиб қўяди. Энг тўғри йўл — ота-она фарзандларини мустақил ҳаётни бошлашда уларга оқ йўл гилашларидир. Сиз ҳам ота-она сифатида оил- авий ҳаётни бошлаш бўсағасида қийнал- гандирсиз, хатоларга йўл қўйгандирсиз? Аммо шу кунгача Худо сизга кўмакчи бўлиб келган. Худди шу сингари, фарзандларингизни ҳам У ташлаб қўймайди.
Аксарият одамлар битта катта оила тузиш- ни истайдилар. Бу оилада битта эркак бошчи- лик қилади, қолган барча ўғиллар ва келинлар шу бошлиққа бўйсунадилар. Бу Худо айтган оила тузилишига тўғри келмайди. Ҳар бир эр- как ўзининг оиласида бошлиқ бўлиши керак.
Оилавий муносабатларнинг уч йўналиши
Мустаҳкам оилада муносабатлар уч йўна- лишга эга. Агарда улардан бирортаси бўлма- са, оилавий муносабатлар касодга учрайди. Инсон уч қисмдан: тана, жон ва руҳдан иборат. Шунга кўра, тана — жинсий муносабатларга, жон — ўзаро суҳбатга ва руҳ — биргаликдаги ибодатга муҳтождир.
Жисмоний, жинсий муносабатлар
Жинсий муносабатлари жойида бўлмаган эр-хотинлар бир-бирларини тушунмаслик туфайли тинимсиз уруш-жанжал кўтарадилар. Худо оилани яратиб, инсонга топшириқ бер- ди: «Ҳосил келтиринглар ва кўпайинглар, ер-ю- зини тўлдиринглар» (Ибт. 1:28). Ҳаворий Пав- лус эса шундай дейди: «Эр ўз хотинига нисба- тан ҳамда хотин ўз эрига нисбатан лозим бўл- ган илтифотни кўрсатсин. Бир-бирингиздан бош тортманглар. Агар фақат ўзаро келиш- сангиз, унда ўзингизни рўза ва ибодатга бағи- шлаш учун вақтинча айириб туринглар. Кей- ин эса яна бирга бўлинглар, токи ўзингизни тия олмаганингиздан шайтон сизларни васва- са қилмасин» (1 Кор. 7:3,5).
Муқаддас Ёзув бу ерда эр-хотин ўртасида-
ги жинсий муносабатлар ҳақида гапирмоқда. Нима учун бу муҳим? Чунки Яратган Ўз ижо- дининг эҳтиёжларини билади. Эр-хотин учун жинсий ҳаёт муҳим аҳамиятга эга. Эр-хотин- нинг ётоғи муқаддас бўлиши керак. Энди та- саввур қилиб кўринг: икки хонали уйда икки ёки учта оила фарзандлари билан истиқомат қилса, эр-хотиннинг жинсий муносабатлари- га чек қўйилади ва бундай ҳолат оилаларнинг бузилишига олиб келади.
Руҳий муносабатлар
Руҳий муносабатлар оилада жисмоний му- носабатлардан ҳам муҳимроқдир. Эр-хотин-
нинг ўзлари ёқтирган мавзуда суҳбат қуриши, бир-бирлари ҳақида гаплашиши —руҳий му- носабатларга киради. Эри ишдан қайтгандан кейин футбол гўғрисида, хотини эса телесе- риаллар гўғрисида суҳбатлашишлари керак эмас, балки иккаласи бир-бири билан юрак- дан самимий суҳбат қуришлари лозим.
Эр-хотин ўзаро суҳбат учун алоҳида вақт ва шароит яратишлари муҳим. Юракдан суҳбат- лашиш — бу фақат муаммоларни гапириш эмас, балки эр-хотин бир-бирини руҳлан- тириши, кўнглини кўтариши, мақташи, бир- галикда орзу қилишидир.
Маънавий муносабатлар
Маънавий муносабатлар оиланинг пойде- вори ҳисобланади. Эр-хотин бир-бири учун, фарзандлари ва оиладаги муаммолар учун биргаликда ибодат қилишлари керак. Ҳеч нар- са оилани ибодатчалик мустаҳкам бирлашти- ра олмайди. Чунки биргаликдаги ибодат вақти- да Муқаддас Руҳдагн ҳақлик, тинчлик ва қувонч оила аъзоларининг қалбларини тўлдиради.
Агар мана шу учта: жинсий, руҳий ва маъ- навий соҳаларда тартиб бўлса, эр-хотин оч- ликда ҳам, тўқликда ҳам тинч-тотув, меҳр-оқи- батлибўлиб яшайдилар, ҳаёт умуман бошқа- ча маънога эга бўлади.
Книга на Узбекском языке: Счастливая семья (Абдулла Рашидов)
