Klayv Styeyplz Lyuis G‘alamisning xati- (15-xat) Kitob O'zbek tilida
Ғаламиснинг хати (Клайв Стейплз Льюис) Ўзбек тилида Аудиокитоб 
O‘N BESHINCHI XAT
Mening qadrli Razilginam!
Albatta, hozir odamlarda ular bolalarcha soddalik bilan Ulug‘ urush deb atayotgan Yevropadagi urushida vaqtinchalik jimlik ekanligiga e’tibor berdim. Sening mijozingda ham vaqtinchalik jimlik ekanligiga hayron qolmayapman. Nima bizga foydaliroq: undagi bu holatni qo‘llab–quvvatlashmi yoki uni xavotirda ushlab turishmi? Azobli qo‘rquv ham, ahmoqona o‘ziga bino qo‘yish ham biz uchun yaxshi. Ulrdan birini tanlash esa muhim masalalarni ko‘taradi.
Odamlar zamonda yashashadi, ammo bizning Dushmanimiz ularni mangulik uchun mo‘ljallagan. Shuning uchun U, mening fikrimcha, odamlar o‘zlarining ruhiy diqqatini ham mangulikka, ham zamonning o‘zlari hozirgi vaqt deb ataydigan nuqtasiga jamlashini istaydi. Chunki hozirgi vaqt — zamon mangulikka daxldor bo‘lgan nuqtadir. Ana shu lahzada va faqat undagina odamlar uchun bizning dushmanimizga butun voqelikda ochilganchalik narsalar ochiladi. Faqat shu lahzadagina odamlarga erkinlik taklif qilingan. Shuning uchun Dushman odamlar har doim yo mangulikka (Uning O‘ziga) yoki hozirgi vaqtga diqqatini jamlashini istaydi (odamlar U bilan abadiy ittifoq haqida yoki U odamlarni tark etgani, vijdon ovoziga quloq tutishlari, hozirgi xochni ko‘tarishlari, hozirgi marhamatni qabul qilishlari, hozirgi shodliklar uchun shukr qilishlari mumkinligi haqida mulohaza yuritishlarini istaydi).
Bizning ishimiz — ularni mangulikdan va hozirgi zamondan jirkantirishdir. Shuni nazarda tutsak, biz ba’zan odamni (aytaylik, beva ayolni yoki olimning xotinini) o‘tmishdagi hayot bilan yo‘ldan ozdiramiz. Lekin bu usul cheklangan qiymatga ega, chunki odamlar baribir o‘tmish haqida ba’zi narsalarni bilishadi: shu munosabat bilan o‘tmish abadiylikka o‘xshab ketadi. Ular kelajakda yashasa, ancha yaxshi bo‘lardi. Odamlarning biologik instinktlari ularning barcha ishtiyoqini aynan shu tomonga yo‘naltiradi, shunday ekan, kelajak haqidagi fikrlar ham umid, ham qo‘rquvni alangalatadi. Bundan tashqari, kelajak ularga ma’lum emas va u haqda o‘ylashga undar ekanmiz, biz odamlarning mavjud bo‘lmagan narsaga intilishini qo‘zg‘aymiz. Bir so‘z bilan aytganda, mangulikni hammasidan ko‘ra aynan kelajak kamroq eslatadi. Bu vaqtning eng o‘tkinchi qismi, chunki o‘tmish qotib qolgan va oqim bo‘lib oqmaydi, hozirgi vaqt esa mangulik nurlari bilan har tomonlama yoritilgan. Mana shuning uchun ham biz Ijodiy Evolyutsiya yoki Ilmiy Gumanizm kabi bu fikrlash sxemalarini qo‘llab–quvvatlaymiz, bular diqqatni kelajakka, ya’ni mohiyatan vaqtincha bo‘lgan narsalarga jamlaydi. Mana shuning uchun ham hamma illatlar kelajakka singdirilgan, minnatdorchilik esa o‘tmishga qaratilgan, ayni paytda sevgi – hozirgi vaqtga singdirilgan. Qo‘rquv, ochko‘zlik, hirs, izzattalablik oldinga qaratilgan. Badanga huzurlanish hujum qilishi bilanoq gunoh (bizni qiziqtiradigan yagona narsa) ortda qoladi deb o‘ylama. Huzurlanish jarayonning aynan bizni g‘azablantiradigan qismidir, agar bunda gunohdan ham ayrilib qolmaganimizda edi, uni bajonudil yo‘qqa chiqargan bo‘lardik. Huzurni Dushman yordamida his qilishadi va shu bois hozirgi vaqtda uni boshdan kechirishadi. Bizning yordamimizda paydo bo‘ladigan gunoh kelajakka qaratilgan.
Albatta, odam kelajak haqida o‘ylashi Dushman uchun ham muhim. Ertaga muhim bo‘ladigan haqiqat va shafqat ishlariga bugun tayyorlanish qancha zarur bo‘lsa, bu haqda shuncha o‘ylash zarur. Ertangi kun ishlarini bugun rejalashtirish kerak, garchi buning mazmuni kelajakdan olingan bo‘lsada, bu majburiyat, hamma majburiyatlar kabi hozirgi vaqtga tegishlidir. Dushman odamlar kelajakka qalbini berishini, unga o‘zlarining hamma fikrlarini berishini istamaydi. Biz esa xohlaymiz. Dushmanning ideali — kunni kelajak avlodlarning farovonligi uchun ishlab o‘tkazib (agar uning vazifasi shundan iborat bo‘lsa), osmonga butunlay ishonib, kechqurun har qanday minnatdorchilikda qoladigan insondir. Bizga esa kelajakning dahshatlari bilan qiynalayotgan, Yer yuzidagi yaqinlashayotgan jannat yoki do‘zax g‘oyalari ta’qibga olgan, agar biz unga shu bilan u umrida ko‘rish nasib qilmaydigan narsani yaqinlashtirishi yoki bartaraf etishi mumkinligini uqtirsak, hozir Dushmaning amrlaridan hatlab o‘tishga tayyor turgan odam kerak. Biz inson nasli bu urug‘ hozirgi vaqtda hech qachon halol, olijanob va baxtli bo‘lmasligi va unga inom etilgan narsalarni kelajak zamonlar mehrobiga eltishi uchun ongga qo‘llari bilan mahkam yopishib olishini istagan bo‘lardik.
Bundan vasiyligingdagi kishi uchun hozirgi vaqtdagi hayotdan ko‘ra hozirgi urushga nisbatan xavotirlar yoki umidlar (aynan qaysi biri ekanining ahamiyati yo‘q) foydaliroq ekanligi kelib chiqadi. Lekin bu ifoda ikki ma’noli. Hozirgi vaqtdagi hayot deb xuddi xavotirning o‘zi kabi kelajakka qattiq bog‘langan hazilni ham aytish mumkin. Vasiyligingdagi kishi hozirgi vaqt bilan mashg‘ul bo‘lgani uchungina kelajakdan xavotir olmasligi mumkin bo‘lmay, balki u o‘ziga shirin umidlarni uqtirgani uchun ham kelajakdan xavotir olmasligi mumkin. Hozircha bu uning xotirjamligini keltirib chiqararkan, bu bizga qo‘l keladi, chunki yolg‘on umidlar puchga chiqqanda, tushkunlik va alam shunchalik ko‘p bo‘ladi. Boshqa tomondan, agar vasiyligingdagi kishi unga ham og‘ir sinovlar tayyorlab qo‘yilganligini tushunib qolsa va unga yuqoridan kuch berishlarini so‘rab ibodat qilsa, o‘zi esa borlig‘icha hozirgi vaqtda qolsa, chunki uning burchi, shafqati, bilimi va quvonchi shu yerda va faqat shu yerda ekanligini tushunib yetsa — uning bu holatini juda ham istamagan bo‘lardik va bu darhol hujumga o‘tishimizni talab qiladi. Mijozingni “beg‘amlik” so‘zi bilan qo‘rqitishga urinib ko‘r. Bu yerda bizning tilshunoslik bo‘limimiz yaxshi mehnat qilgan. Lekin u sog‘lig‘i yaxshi bo‘lgani va ishini yaxshi ko‘rgani sababli “hozirgi vaqtda yashayotgan” bo‘lishi ehtimoli ko‘proq. Bunday holatda bu tabiiy ahvoldir. Biroq agar sening o‘rningda bo‘lganimda, bunga chiday olmagan bo‘lardim. Tabiiy bo‘lgan hech narsa bizga naf keltirmaydi. Xo‘sh, nega endi bu mavjudotlar baxtli bo‘lishlari kerak?!
Seni yaxshi ko‘ruvchi amaking G‘alamis.
Книга на Узбекском языке: «Письма Баламута» (Клайв Стейплз Льюис)
«Письма Баламута» Клайва Льюиса — уникальное произведение. Это и повесть в лучших традициях эпистолярного жанра, и философская притча, и аллегорическое религиозное наставление.
«Письма Балам ута» — рассказ Клайва Льюиса 1942 года, написанный в традициях эпистолярного жанра в котором за внешне забавной историей скрываются серьезные духовные проблемы.
