J.Makdauell, E.Devis. Yalang‘och dalillar - (11-savol) Kitob O'zbek tilida
Ялангоч далиллар (Дж. Макдауэлл, Э. Девис) Ўзбек тилида Аудиокитоб
Ota-onalar nazarida siz jinsiy aloqa haqida hech qachon bermaydigan 39 savol
Mundarija
Tashakkurnoma
Xo‘sh, boshlaymizmi?
1. Sabr toqat va pokdomonlik ikkovi bir narsami yoki yo'q?
2. Nega Xudo va muqaddas kitob jinsiy aloqaga qarshi chiqishadi?
3. Xudo jinsiy aloqani nega yaratdgan?
4. Siz “Sevgi” so'zi ostida nimani tushunasiz?
5. Muqaddas kalomdagi "Xudo sevgidir" so'zlari nimani anglatadi?
6. Insonning asosiy jinsiy azosi qayerda joylashgan?
7. Jinsiy aloqa miyamga ta'sir ko'rsatishi mumkinmi?
8. Ahir zamonaviy tibbiyot tanosil qasaligiga qarshi kurashishni o'rganib olmaganmi?
9. Eng ko'p tarqalgan tanosil kasaligi qaysi?
10. Ayollar erakaklarga nisbatan saraton kasaligiga ko'proq chalinishlari to'g'rimi?
11. Yoshlar boshqa yoshdagi odamlarga nisbatan tanosil kasalliklarga ko‘proq chalinishi to'g'rimii?
12. Ahir prezervativdan foydalanib qilingan jinsiy aloqa
xavfsiz emasmi?
13. Mabodo ikkalamizda ham tanosil kasaligining alomatlari bo'lmasa biz kasal bo'lib chiqishimiz mumkinmi?
14. Ahir tanosil kasaliklarini antibiotiklar va ukol yani igna orqali dori yuborish bilan davolab bo'maydimi?
15. Tanosil kasaliklarini yuqtirish qiyinmi?
16. Tanosil kasaliklari yanada og'irroq hastaliklarga masalan, saratonga olib borishi mumkinmi?
17. Ahir homladorlikga qarshi hab dorilarni qabul qilish jinsiy aloqa havfisizligini tamilamaydimi?
18. Men Qanday qilib tanosil kasaligiga duch kelmasligim mumkin?
19. Nikohgacha jinsiy aloqa va ruhiy salomatlik o'rtasida bog'liqlik bormi?
20. Anal jinsiy aloqa bilan shug'ullanish maqbul ahvolmi?
21. Oral jinsiy aloqani haqiqiy jinsiy aloqa deya hisoblash mumkinmi?
22. Biroq oral jinsiy aloqa bilan shug'ullanib bokiralikni saqlab qolish mumkin emasmi?
23. Oral jinsiy aloqa qanchalik xavfsiz?
24. Ahir jinsiy aloqa faqat ikki kishiga taluqli shahsiy emasmi?
25. Ahir dastlab birga yashab ko'rish yaxshi emasmi?
26.Ahir nikohgacha bo'ladigan jinsiy aloqa nikohdagi jinsiy aloqa uchun yaxshi tayyorgarlik emasmi?
27. Biroq jinsiy aloqa ajoyibku, nega u bilan mashhul bo'lish hamisha ham yaxshi va to'g'ri emas?
28. Agar garmonlarim jumbushga kelib, mendan kuchli chiqayotgan bo'lsachi, nikohgacha kutish uchun sabrim etadimi?
29. Men bokiralikni yo'qotganman, demak endi hech narsani toqirlay olmaymanmi?
30. Jinsiy mazmundagi oz foto suratlarini yuborish bu noto'g'rimi?
31. Men kechirimni qanday olishim va uni qay tariqa his qilishim mumkin?
32. Bu odam meni sevishini qanday bilishim mumkin?
33. Mun Xudoning hoxshini qanday bilishim mumkin?
34. Men qanday qilib yo'q deyishim mumkin?
35. Men bu borada qanchalik uzoqqa borishim mumkin?
36. Murosaga kelishga meni undaydigan kishilarga nima deyishim mumkin?
37. Pornografiya shaxsiy hayotimga qanday ta'sir qiladi?
38. Masturbatsiya bu durustmi?
39. Agar gunoh qilishdan o'zimni to'htatishga ojizligimni sezib tursam, nima qilishim kerak?
40. Qizlarga, Erin Devis
41. Yigitlarga, Josh Makdauelldan
42. Yoshlar yetakchilari uchun eslatma
43. Muhokama uchun savollar
11.Yoshlar boshqa yoshdagi odamlarga nisbatan tanosil kasalliklariga ko‘proq chalinishlari to‘g‘rimi?
Pubertat davrining belgilaridan biri - o‘zining daxlsiz ekanligini his qilish, yomon narsalar boshqa kimdir bilan sodir bo‘lishiga ishonishdir. Masala o‘smirlar va jinsiy aloqaga borib taqalganida, haqiqatga bu to‘g‘ri kelmay qoladi.
Jamiyatimizda 12 yoshdan 25 yoshgacha bo‘lganlarni yoshlar deya atash odat tusiga kirgan. Shu ma’noda, AQShda yoshlar aholining 17 foizini tashkil etadi. Shu bilan birgalikda, jinsiy a’zolar orqali o‘tadigan kasallikka chalinganlarning uchdan ikki qismini 25 yoshgacha bo‘lganlar tashkil etadi69.
Har yili AQShda 19 million kishi tanosil kasalliklariga chalinadi70. Ulardan uch millioni 13 yoshdan 19 yoshgacha bo‘lganlar71, to‘qqiz milliondan ko‘prog‘i esa 15 yoshdan 24 yoshgacha bo‘lgan yigit-qizlardir72. Ya’ni tanosil kasalligi holatlarining taxminan uchdan ikki qismi AQSh aholisining faqat 17 foiz qismiga to‘g‘ri kelarkan73.
O‘smirlarning 50 foizi jinsiy aloqaga kirishgan dastlabki ikki yilda tanosil kasalligini orttiradi74. Faol jinsiy aloqada bo‘ladigan 25 foizga yaqin o‘smirlarda har yili yangi kasallikka chalinish holatlari qayd etiladi 75. Ya’ni yuqori sinfda o‘qiydigan har bir to‘rtinchi o‘quvchi emas, balki har yili yuqori sinfda o‘qiydigan har bir to‘rtinchi o‘quvchi kasallikka chalinadi. Jinsiy yaqinlikka kirishgan har uchinchi o‘smir maktabni nafaqat attestat, balki qo‘shimchasiga tanosil kasalligi bilan ham yakunlaydi.
Ushbu mudhish xabarlar ustida mulohaza qiling, ularga yengiltaklik bilan qaramang.
• 2006 yilda 13 yoshdan 29 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlar va yoshlar boshqa yosh toifasidagilarga nisbatan OIV-infeksiyasiga ko‘proq (34 foiz) chalinishgan76.
• OIV-infeksiyasiga chalingan har beshta amerikalikdan uchtasi o‘smirlik chog‘ida bu xastalikni orttirishgan77.
• Garchi yoshlar kasallikka chalinish ehtimoli yuqori bo‘lgan toifaga mansub bo‘lsalarda, faol jinsiy aloqada bo‘ladigan o‘smirlarning (15 yoshdan 17 yoshgacha) uchdan bir qismi va faol jinsiy aloqa qiluvchi yoshlarning (18 yoshdan 24 yoshgacha) faqat yarmi tanosil kasalligi bo‘yicha tekshiruvdan o‘tishgan, xolos78.
• Agar katta yoshdagilar bilan taqqoslaganda, o‘smirlar dumg‘aza atrofi a’zolarining shamollashi xavfiga o‘n barobargacha ortiq duchor bo‘lishadi79, bu esa oxir-oqibat ko‘pgina yosh ayollarda “bepushtlik” tashxisini keltirib chiqaradi.
• 2002 yilda Kasalliklarni oldini olish va nazorat qilish markazi tomonidan xlamidioz bilan kasallanganlarning 50 foizi o‘smirlar ekanligi aniqlangan80.
• 2002 yilda 15 yoshdan 24 yoshgacha bo‘lgan kishilar o‘rtasida gonoreya eng keng tarqalgan yuqumli kasallik hisoblangan81.
|
Faol jinsiy aloqadagi har uchinchi o‘smir maktabni nafaqat attestat, balki qo‘shimchasiga tanosil kasalligini orttirish bilan yakunlaydi. |
• Har kuni faqatgina tanosil kasalliklarini 15 yoshdan 24 yoshgacha bo‘lgan 25 ming kishi o‘ziga yuqtirib oladi. Bu esa soatiga - 1039 kishi demakdir82.
Nega o‘smirlar jinsiy aloqa orqali o‘tadigan kasalliklarga tez chalinishadi? Buning ikkita oddiy sababi bor: biologiya va yurish-turish.
Yoshlarning tanosil kasalliklariga yuqori darajada moyilligining biologik sabablari birinchi navbatda ayollarga taalluqli. Yosh qizlarning tservikal (bachadon bo‘yi) kanalida ko‘plab miqdordagi hujayralar mavjud bo‘lib, ular “ustunlar” deb ataladi. Bachadon ichidagi bo‘yinlarning barcha yuqori qismi ustunlar bilan qoplangan83. Inson ulg‘ayishi bilan ustunli hujayralar asta-sekin qatlam hosil qiladigan epiteliy tangasimon hujayralari bilan qoplanadi va oxir-oqibat ustunli hujayralarni qoplab oladi84. Bu jarayon 25 yoshlar atrofida yakunlanadi.
Bu ikkala xil hujayralar o‘rtasidagi farq nimada? Ustunli hujayralar o‘ta darajada ta’sirchandir. Ularni namli shimgich tariqasida tasavvur qilish mumkin. Har qanday yuqumli kasallik bu hujayralar bilan to‘qnash kelganda unga deyarli “yopishib” qoladi - xuddi loy yoki qum nam shimgicha yopishib qolgani kabi. Ma’lumki, ustunli hujayralar 25 yoshdan yuqori bo‘lgan ayollardagi bachadon bo‘yinining ichida qoplangan epiteliy tangasimon hujayralariga nisbatan kasalliklarni 80 foizdan ham ko‘proq darajada oson qabul qilishi mumkin85.
Bu yoshda bachadon bo‘yinlari qotishni va to‘qnash keladigan viruslarni o‘zidan uzoqlashtirishni boshlaydi. Taqqoslashda davom etamiz: epiteliy tangasimon hujayralari hech qachon ishlatilmagan quruq shimgichlarga ko‘proq o‘xshaydi. Qum va loy yopishib qolmasligi uchun ular yetarli darajada qattiq va yo‘g‘on.
Har holda, biz bu o‘rinda ifloslik haqida gapirmayapmiz. Gap bu o‘rinda yosh ayollar va ularning jinsiy aloqada bo‘ladigan juftilarini jiddiy xavf ostida qoldiradigan viruslar haqida bormoqda. Misol uchun, jinsiy hayot kechirayotgan 15 yoshli qiz sakkizdan bir holatda dumg‘aza a’zolari shamollashiga uchraydi, aynan shu holatda 24 yoshli ayolning kasallik orttirish ehtimoli saksondan faqat bittani tashkil etadi86. Yana bir farq shundaki, yosh qizlarning ustunli hujayralari virusni to‘g‘ridan-to‘g‘ri qon oqimiga o‘tkazib boradi, yoshi kattaroq ayollarda bachadon bo‘yinidan virusning qonga o‘tishi esa ancha qiyin kechadi. Umuman olganda, o‘smirlarning tanosil kasalliklarini yuqtirib olish ehtimoli 25 yoshdan kattalarga nisbatan 80 foizdan yuqorini tashkil etadi87.
Siz, ayollarning bachadon bo‘yinidagi o‘zgarishlar, miya limbik tizim boshqaruvidan (toza his-tuyg‘ular asosida) prefrontal po‘stloqqa (yaxshi yoki yomonni bilish) aynan o‘tgan paytida yuz berishini payqadingizmi? Ayonki, Xudo bizni o‘z tanamizdan yuqori darajada lazzatlanishimiz uchun barcha zaruriy narsalar bilan ta’minlagan, agar faqatgina biz Uning O‘zi belgilagan muddatni kutishga rozi bo‘lsak, albatta.
Ammo biologiya - yoshlarni tanosil kasalliklari xavfi ostida qoldiradigan yagona omil emas. O‘smirlar hatti-harakatining o‘zi ko‘pincha ularni yuqumli kasalliklar uchun aniq nishonga aylantirib qo‘yadi. Kasalliklarni oldini olish va nazorat qilish markazining ma’lumotlariga ko‘ra, o‘smirlar jinsiy aloqadagi juftilarini o‘zlaridan katta yoshdagilar orasidan tanlashga moyil bo‘lishadi. Bundan tashqari, faol jinsiy aloqadagi o‘smirlar bir qancha to‘shakdoshlar bilan jinsiy munosabatda bo‘lishadi, bu esa kasallanish ehtimolini yanada oshirib yuboradi. Ma’lumotlarga ko‘ra, 18 yoshgacha intim aloqa qilishni boshlagan o‘smirlarning 75 foizi kamida ikkita kishi bilan jinsiy aloqada bo‘lgan, 45 foizida esa bu to‘rtta va undan ko‘proqni tashkil etadi88.
|
Xudo bizni o‘z tanamizdan yuqori darajada lazzatlanishimiz uchun barcha zaruriy narsalar bilan ta’minlagan, agar faqatgina biz Uning O‘zi belgilagan muddatni kutishga rozi bo‘lsak, albatta. |
Tanosil kasalligiga uchragan yigit va qizlarning soni dahshatli tarzda o‘sishda davom etmoqda. Kasallik qurboniga aylanadigan odam uchun qilmishining bahosi juda qimmatga tushadi. Xudoning Kalomi bu haqda nima deydi? Timo‘tiyga Birinchi maktubni (4:12) o‘qiymiz: “Yoshsan deb, hech kim seni kamsitmasin. Aksincha, hammaning hurmatini qozonish uchun sen so‘zda, yurish-turishda, mehr-oqibatda, imonda va ahloqda imonlilarga o‘rnak bo‘lgin”.
Masala yoshlarga va jinsiy aloqaga borib taqalganida, kim o‘zining darajasini yanada yuqori ko‘taradi? Kim sog‘lom turmush tarzida, ahloqiy poklikda ibrat bo‘lishga tayyor? Kim tavakkalchilikning qiymati baland va Xudoning rejalari biz uchun to‘liq mos tushadi degan qarorga keladi? Ehtimol, bu sizdirsiz?
Книга на Узбекском языке: - Голые факты (Джош Макдауэлл, Эрин Девидсон)
Казалось бы, информации о сексе у нас теперь предостаточно, но заблуждений, связанных с ним, не становится меньше. Подростков эта тема особенно волнует, однако зачастую они ищут необходимые сведения не там, где нужно. Если у вас есть вопросы, но вы не знаете, кому их задать, или если вам задают вопросы, а вы не знаете, где искать на них ответы, — эта книга для вас.
Эта книга знаменитого американского проповедника адресована всем молодым людям, но прежде всего тем, кто борется с сексуальными искушениями, кто хочет знать больше обо всем, что касается любви, отношений и интимной близости, тем, кто стесняется задавать неловкие вопросы, и, самое главное, тем, кто стремится узнать, как чтить Бога своим телом. Однако эта книга, содержащая предельно откровенные и исчерпывающие ответы на главные вопросы молодежи касательно секса, может быть полезна не только подросткам, но и их родителям, наставникам, пасторам и молодежным лидерам.
