Урсула Марк. Подшоҳнинг сири - (24-боб) Китоб Ўзбек тилида
Podshohning siri (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Подшоҳнинг ўғли, Томга қўйилган янги талаблар
МУНДАРИЖА
1 Боб. Ўқ билан енгилган
2 Боб. Қизалок
3 Боб. Парда
4 Боб. У ёғига беш киши бўлиб
5 Боб. Ниҳоят уйдамиз
6 Боб. Кураш
7 Боб. Кутилмаган ҳолат
8 Боб. Женни
9 Боб. Сенинг қароринг
10 Боб. Ўсимлик
11 Боб. Озодлик
12 Боб. Янги топшириқ.
13 Боб. Унинг оркестри
14 Боб. Шефферларникида
15 Боб. Мўъжизавий денгиз
16 Боб. Кема қурувчиси
17 Боб. Кутилмаган совғалар
18 Боб. Денгизда
19 Боб. Олов
20 Боб. Манзилга етиб келиш
21 Боб. Болталар
22 Боб. Зулмат қаърида
23 Боб. Тош девор ортидан
24 Боб. Янги вақт
24 БОБ
Янги вақт
Энди одамлар ҳақида ғамхўрлик қилиш вақти келди! Элчилар керак эдилар, чунки шаҳарда ҳамма ҳам бу куни хурсанд эмас эди. Бойлар ўзларининг ҳашаматли уйларига юракларида безовталик билан қарашар эдилар. Кейинги зилзила пайтида улар қулаб тушмасмикинлар? Улар кейин синиқ уйларнинг тагида кўмилиб қолишмасмикинлар? Бунда уларга ҳамма бойликларидан нима фойда? Бирданига эски ҳаёт уларга бўш ва маъносиздек туюлди.
Савдогарлар шошилинч билан молларини олиб, дўконларини ёпишди. Бугун бошқа ҳеч ким савдо ҳақида ўйламас эди. Энди бошқа нарсалар муҳимроқ эди. Улар бир-бирлари билан ва ҳаттоки илгари умуман гаплашмаган одамлари билан охирги рўй берган ҳодисалар ҳақида гаплашар эдилар. Камбағаллар келиб уларни дўконларини ўмариб кетишмасмикан? Қандай қилиб улар ҳимояланишлари мумкин? Ахир қора зобитлар, уларнинг қўмондонлари қочиб кетганлари учун йўқ бўлиб қолишдику? Улар бу ерда ҳимоясиз туришар эдилар, ҳеч ким келажакда нима бўлишини билмас эди.
Фақат эркакларнинг қарашлари ва пул тўлашлари муҳим бўлган ёш қизлар ва аёллар, ўзларнинг юпқа қўйлакларида титраб ва йиғлаб, дўстларини уйларининг ораларида туришар эдилар. У ерга ичкарига улар бошқа ҳеч қачон кириша олмайдилар. Қизлар ҳаётлари учун юпанч ва маъно қидиришар эдилар. Улар уни қаердан топишлари мумкин? Уларни умуман ким қабул қилиши мумкин? Ҳар бир ўзини ҳурмат қиладиган киши улардан жирканиб, юз ўгиришлари керак эмасми? Аммо мана уларнинг олдиларига аёллар келиб, севги билан, улар билан суҳбат қуришди. Бу аёллар Теобальднинг жамоатидан эдилар. Улар, қизлар ва аёлларни Авмросий отанинг уйига таклиф қилишди, у ерда улар ҳимоя, илиқлик ва вақтинча яшаш жойини топишлари мумкин эди.
Карл, Иоганн ва жамоаттнинг баъзи бир одамлари билан, озодликка чиққан жиноятчиларга ғамхўрлик қилишар эдилар. Қамоқнинг хўжайини ўзининг озиқ-овқат захирасини очиб, қаерда мумкин бўлса, ўша ерда ёрдам берар эди. Том, Стефан билан бирга болалар ва кўплаб, кўчаларга тарқаб кетган ёшларнинг олдига кетишди. Улар йиғлаётган болаларни овутиб, йўқолиб қолган ота-оналарини топишда ёрдам беришди. Қўрвувга тўлган ёшларга, уларни ким бундан озод қилиши мумкинлигини айтиб беришлари мумкин эди.
Аммо Амвросий ота ва биродар Теобальд ўзларига энг нозик масалани олишди: улар биргаликда бутун шаҳар бўйлаб, бошқа жамоатларнинг раҳбарларини қидиришди, шунингдек уларни сотиб, улардан нафратланганларни ҳам. Улар кечирим сўраб, кечирим ва ярашашни таклиф қилишар эдилар. Бу худди янги вақт бошлангандек эди. Жамоатнинг аъзолари ҳамма ерда ўзларининг ишларига қизиқаётган одамларни учратишар эдилар. Улар бошқатдан подшоҳ, унинг ўғли ва бу ер учун бўлган режалар учун юракларини очишлари керак эдилар, ўзларининг жамотларининг биноларини ҳали подшоҳни билмаган ва бундан буён, уларнинг олдиларга келадиган одамлар учун очишлари керак эди. Энг аввло, улар подшоҳдан, у уларни Лилия еридаги подшоҳнинг фарзандларинг бошқа гуруҳларига нисбатан, севгига тўлган муносабатга эга бўлишни ўргатишини сўрашлари керак эди.
Кечга яқин бутун халқ бозор майдонида йиғилди. Одамлар бу ерга қандайдир томошани кўриш учун ёки ёвуз хокимларни қутлаш учун келишар эдилар. Лекин бугун ҳаммаси бошқача эди. Ҳамма бир насани кутгандек туришар эдилар. Ахир кимдир айтиши керак эдику: уларнинг қайнаб турган саволларига жавоб бериши керак эдику, улар энди нима қилишлари кераклигини айтиши керак эдику.
Шунда минбарга Амвросий ота чиқди. У жуда секин ва паст овозда гапирар эди, лекин уни эшитаётганлар, орқада турганларга сўзлаб беришар эдилар.
- Лилия, қора ҳукмронликдан озод бўлди. Ер юзи тираб, қамоқнинг дарвозалари очилди, ёвуз-ҳокимлар қочишди. Ва яна бир нарса рўй берди: бизнинг мамлакатимиздан ажралиб қолган чўл каби бўлган ер, яна Лилиянинг бир қисмига айланди. Уларнинг ораларида энди қоя йўқ.
Буни ким қилди экан? Кимда шундай куч бор? Ким бизни анчадан бери босиб келаётган қоронғиликдан ҳам кучли экан? Бу буюк подшоҳ. У бизнинг мамлакатимизни севади. У бизга уни совға қилди. Аммо биз уни унутдик. Биз биринчи севгимизни юқотдик. Келинглар, бизни бугун озод қилганнинг олдига қайтамиз!
Одамлар бир бирларига бу хабарни сўзма-сўз такрорлаб беришар эдилар. Кейин ҳайрон бўлган оламларнинг шивирлашлари эшитилди ва йиғилганлар минбар томонга қараб:
- Бу буюк подшоҳ ким экан? Бизларга у ҳақида кўпроқ айтиб бер! Биз уни билмаймиз! – деб бақиришди.
Сочлари оқарган бошлиқ, Амвросий отанинг ўрнига келиб, балан овозда деди:
- Бу бизга етишмаган нарсанинг ўзи! Биродарлар, опа-сингиллар, Лилия ерининг ўғиллари! Биз - бизни яратганни билмаймиз! Бизни ўз севгиси билан уйимизга олиб келишни хоҳлаганни билмаймиз! Шунигдек, мен ҳам уни билмас эдим.
Ўн икки йил олдин, айнан шу куни мен бу ерла турган эдим. Ўшанда мен сизларни подшоҳнинг ўғлининг ҳукми ҳақида огоҳлантирмоқчи эдим. Мен ундан олов тушиб, унинг ҳамма душманларини йўқ қилиб юборишини айган эдим. Шунинг учун сизлар мени таъқиб қилиб, чўлга ҳайдаб юбордингизлар. Бугун мен яна шу ерда туриб, янги нарса айта оламан. Ўшанда менинг хабарим бир томонлама эди, ва мен тўғри оҳангни унутиб қўйдим! Энди эса, мен подшоҳ бошқача эканини билдим. У ҳеч қачон Лилия ерини ҳалок қилмайди. Бундан таршқари у ҳар биримиз учун ажойиб режа тузиб қўйган, шунинг учун у бизнинг олдимизга ўз севгиси билан келаяпти. У ёндириб, йўқ қилиш учун келмаяпти. Йўқ, у бизларнинг кўзларимизни очиб, биз уни қандай эканини кўриб, биз учун у ким бўлишни хоҳлаётганини билишимизни хоҳлайди.
Бугун у менинг кўзларимни ўзининг сирига нисбатан очди. Бугун бу мамлакатда рўй берган нарса, унинг сирининг кучи орқали рўй берди! Бугунгача мен, у биз билан нафақат ўзининг сўзида, балки танасида ва қонида ҳам қолганига ишонишни хоҳламас эдим.
Ҳаяжонланганидан эркак бошқа гапира олмас эди.
Одамлар охирида айтилган нарсаларни яхши тушунишмади, лекин ҳайратланишди. Улар жон деб кўпроқ эшитишар эдилар. Бирдан минбарда болалар саф тортишди. Ахир улар айтишлари мумкин бўлган нарса йўқ-ку! Болаларга бу ерда нима керак? Улар қўлларида ёрқин ўрамни олиб чиқишаётган эдилар, уни ерга қўйиб, ниманидир тепага кўтаришди. Бу мато эди. Унда “Умид” сўзи ёзилган эди. Том ҳайрон қолган эди. Бу елкан эди. Ва у бу вазиятга қандай мос келган эди! Уларнинг ўқитувчиси уларнинг олдида туриб, қўлини кўтарди. Ҳамма жим бўлиб қолди. Бу жимликнинг орасида, боланинг овози эшитилди:
- Буюк подшоҳ, худди отадек. Унинг кучли қўллари бор, лекин у ҳеч кимга азоб келтирмайди!
Иккинчи бола қўшиб қўйди:
- У ҳамма одамлар унга “ота” деб айтишларини хоҳлайди. Кейин улар ҳам унинг тиззаларида ўтира олишади. Биз болалар - буни синаб кўрдик. - Бу хақиқатдан ҳам шундай.
Сариқ рангли ўралган сочли қиз қўшиб қўйди:
- Подшоҳ, бизга Лилия ерининг болалари, ундан, кейин нима бўлишини сўрашлари керак деди. У буни сизларга жон деб айтади!
Кимдир кулиб юборди.
Шунда қора сочли бола гапиришни бошлади:
- Мен - Тимоман, қамоқхонанинг хўжайининг ўғлиман. Агар сизлар мен бугун ҳис қилаган нарсани билганингизда, сизлардан ҳеч бирингиз бошқа кулмаган бўлар эдингиз. Аммо буни подшоҳни ва унинг ўғлини билган одамгина тушуниши мумкин.
Сўнг у Карл, Том, Стефан ва Иоганнга кўрсатди:
- Бу тўртта киши, бизга денгиз орқали подшоҳ томонидан юборилган эдилар. Улар уни яхшироқ билишади ва бизларга жуда қизиқ нарсаларни айтиб беришни хоҳлашади. Шундай қилиб, ким кўпроқ эшитишни хоҳласа, эртага яна шу ерга келиши мумкин.
Одамлар ўзларининг қулоқлари ва кўзларига ишонмас эдилар, болалар шундай гапиришди-я! Ҳақиқатдан ҳам янги вақт етиб келди. Одамлар эртага бу ерга яна келишади.
Ҳамма кетмоқчи бўлаганида, олдинда катта одам пайдо бўлди.
- Дўстлар! - деб ҳайқирди у – мен подшоҳнинг кучини сездим. Мен бугун сизларга яна бир ҳикояни айтиб беришни хоҳлайман! Сизлар уни эштишни хоҳлармидингиз?
Одамлар жойларида қолишди. Шунда Иоганн бошлади:
- Биз очиқ денгизда бир ҳафтадан ортиқ сузиб келаётган эдик - эшкакларсиз, овқат ва кучсиз. Охирида бизнинг сув захирамиз ҳам тугаб қолди. Биз сувсизликдан қийналаётган эдик. Бу муҳтожликда, мен подшоҳга, у ота сифатида унинг фарзандлари сувсизликдан қийналишларига қараб турмайди-ку деб айтдим. Шунда подшоҳ бизларга булутни юбориб, ёмғир ёғдирди, ва бизга ажойиб сувни берди.
Одамлар буни эшитишганларида қарсак чалиб юборишди. Бу уларга ёққан хиқоя эди!
- Биз шунчаки қарсак чалишимиз керакми?- деди шунда Иоганн. - Подшоҳга, унга куйласак жуда хуш келади. Шунинг учун мен унга бир қўшиқни ёздим. Сизлар уни мен билан бирга куйлашингиз мумкин.
Эркак қўшиқни куйлашни бошлади ва одамлар унга жўр бўлишди, айниқса болалар:
Сув, сув, сув
Сенга биз ҳар доим эгамиз.
Подшоҳ бизни унутмайди
Ва муҳтожликда ёрдам беради.
Тўлқинлар, тўлқинлар, тўлқинлар.
Сизлар подшоҳнинг севгисига тўла сизлар.
У бўронни осон тинчлантиради
Ва бизни хавфдан сақлайди.
Ер, ер, ер,
Биз яқинда сени кўрамиз
Подшоҳ - бизнинг отамиз, биз – унинг фарзандларимиз...!
У дунёда ҳаммадан яхши!
Одамлар у билан бирга жон деб куйлашар эди. Бундай нарса илгари бўлганини ҳеч ким эсалай олмайди. Ҳамма биргаликда бу ерда подшоҳга қўшиқ куйлашар эдилар! Ҳар бир одам уйига тетик бўлиб қайтиб кетди.
- Подшоҳнинг ўғли! Бу ерда иш жуда кўп - деб хўрсинди Том, учинчи куннинг охирида Теобальднинг дўстларининг уйида ётоғига ётаётган пайтида.
Шунча йил подшоҳсиз ўтгани учун муаммолар жуда катта эди. У кейинги кун учун, ким қаерга бориши кераклиги ҳақида режалар тузмоқчи эди, лекин унинг ёнида ётган Карл унга деди:
- Биз буни ҳаммасини подшоҳнинг ўғлига ва бу ерда яшовчи унинг одамларига топширишимиз керак - бу унинг иродаси! Бизнинг топшириғимиз бажарилди - биз уйга қайтишимиз керак!
Том ҳайрон эди. Ахир улар ҳозир ҳаммасини шундай ташлаб кетишлари мумкин эмаску? Карл ҳаммасини тўғри тушунганмикан?
- Сен нима деяётганингни биласанми?- шубҳаланиб сўради Том.
“Балки сен бугун чарчагандирсан?” - деб сўрамоқчи эди Том. Лекин кейин унга шундай фикр келди: Карл уларнинг раҳбари, бу дегани у бутун иш учун жавобгар. Энди йигит бир сабабни кўрсатди:
- Ахир бизнинг қайиғимиз яроқсиз-ку. Бизда на мачта, на эшкаклар бор!
Бу ҳақида подшоҳнинг ўғли ўзи ғамхўрлик қилади. Қандай қилиб? Ундан ўзинг сўра! Яхши ётиб тур Том! – хурсанд бўлиб деди Карл ва бошқа томонига ўгирилди.
Икки ҳафтадан сўнг улар очиқ денгизда эдилар. Стефан бир нечта бақувват биродарлар билан янги мачтани ўрнатди. Эшкакларни улар Теобальд биродарнинг одамлари орқали олишди, елканни эса болалар ер тўладан олиб келишди. Шундай қилиб уларнинг қайтишлари учун бошқа ҳеч нарса тўсқинлик қилмас эди.
Шамол ҳам уларнинг йўналишида эди, ўн кун ичида улар Иоганнинг қишлоғигача етиб боришди. Бу қишлоқнинг аҳолисининг хурсандичилиги жуда катта эди. Чунки анча вақтдан сўнг, улар шу қайиқда қайтиб келган Карл, Том, Стефан ва Иоганни кўришди.
Том улар дарё бўйлаб юқорига сузишлари керакми деб ўйлар эди. У, уйга, отанинг олдига, подшоҳнинг ўғлининг олдига, ва бошқаларнинг олдига: Мирош, Педро ва Лилиянинг олдига тезроқ боришни хоҳлар эди. Қандайдир тарзда Женни ҳақидаги хотиралар ўчиб кетдилар. Аммо энди йигит ҳақиқатдан ҳам Лилия билан кутилаётган учрашувга жуда хурсанд эди.
Иоганнда яхшироқ фикр бор эди. У уларга ўзининг отларини берди. Стефан бир оз вақтга ўзининг қари онаси билан қолишга қарор қилди.
Шундай қилиб, уйга қайтаётганларида, худди йўлга чиқаётган пайтдагидек йигитлар бирга эдилар: Карл ва Том. Йўлда тунни Шефферларникида ўтказишди, уларнинг ажойиб болалари билан бирга. Кейин улар подшоҳнинг қасрига қараб йўл олишди.
Узоқдан улар ёрқин шаклни кўришди. Бу подшоҳнинг ўғли бўлса керак! У уларнинг олдига кўп юриб келди! Хўжайин ҳам уларни қумсаган эди! У кимнидир қўлидан ушлаб олиб келаётган эди. Бу қиз бола эди. Бу Лилия эди. У унинг қўлини қўйиб юбориб, олдингга қараб чопиб кетди. Тез югуриб, қиз уларнинг олдига яқинлашди.
Икки ёш йигит отларидан тушишди. Лилия гуллардан икки йигит учун гулчамбар ясаб, уларнинг бўйинларига осиб қўйди. Том чин юракдан унга миннатдорчилик билдирди. Сўнг подшоҳнинг ўғлининг қучоғига шошилди.
- Нимага сен ўзингга озор берасан? – Кейинроқ улар сир ҳақида гапиришаётганларида билишни хоҳлади Том.
- Сен нима деб ўйлайсан Том? - деб сўради подшоҳнинг ўғли.
- Қандай қилиб сен, шон-шуҳратли подшоҳ, шундай буюк мўъжизани амалга ошириш учун, ўша қари Амвросий каби, заиф одамлардан фойдаланишинг мумкин? Руҳ ҳаракат қилган бўлса керак? Аммо қария сенинг сўзларингни эълон қилиши керак эдику?
- Ахир мен отамнинг олдига борганимдан сўнг, ўз дўстларимга, улар катта мўъжизаларни яратишади деб ваъда берганманку! Менинг ишим давом этиши жуда муҳим - деди подшоҳнинг ўғли.
О, унинг дўстлари! Унинг дўсти бўлиш қандай шараф! Одам қандай ваколатларга эга бўлади!
Лекин яна бир савол уни қийнар эди:
- Ва подшоҳнинг ўғли, энг даҳшатлиси: Сен ноннинг бўлагида шундай кичкина бўлиб қоласан! Бир пиёла шаробда! Шундай ҳимоясиз, шундай хавф остида бўлиб қоласан! - деди ҳали ҳам ҳайратланган йигит ҳаяжон билан.
Подшоҳнинг ўғли ўйланиб, жавоб берди:
- Шунга ўхшаш насрсани фақат севги ўйлаб топиши мумкин… Лекин мен, буни одамларга қабул қилиш қандай қийинлигини биламан. Кўплар менинг қимматбаҳо совғамни тушунмаганлари учун, унга эътибор беришмайди. Улардан кўплари менинг қурбонлигимни шунчаки рад қилишади. Мен буни, бу ҳақида биринчи марта сўз очганимда тушундим. Менинг ортимдан юриб, менинг сўзларимни эшитган одамларнинг баъзилари бу ҳақидаги фикрни, ҳаддан ташқари бўлган талабдек қабул қилиб у ердан норози бўлиб қочиб кетишди. Мен уларни қўйиб боришимга тўғри келди, уларни жуда ҳам севган бўлсам ҳам. Бошқа нарса бундан аҳамиятлироқ эди!
- Бошқа нарса? - Том, аниқроқ билмоқчи эди.
Подшоҳнинг ўғли ҳаяжонланиб, жавоб берди:
“Отанинг режаси ва менинг юрагимнинг хоҳиши-
Ўз фарзандларим билан шундай бирга бўлиш:
Улар учун Отанинг юрагига йўл очиш
Уларни менинг оловимнинг кучи билан забт этиш
Уларга мендан ҳосил бериб юбориш
Уларнинг юракларига майинликни солиш
Ҳаммага бир тананинг аъзоси бўлиш имкониятини бериш
Мана бу бизнинг сиримиз”
Книга на Узбекском языке: - Тайна царя (Марк Урсула)
В последней книге трилогии – «Тайна царя» – Урсула Марк заканчивает разговор о жизни Тома, бывшего мальчика-разбойника, усыновленного царем. Детей и подростков ждут двадцать четыре истории о его новых приключениях.
