R.B.Mitchell Tashlandiq bola - (22 bob) Kitob O'zbek tilida
Ташландиқ бола (Р. Б. Митчелл) Ўзбек тилида Аудиокитоб
Мундарижа
Бу тарих ростми
01. Ташландиқ
02. Кичик ёшли ўғил болалар
03. Қуюн
04. Бошқа
05. Ўғирланган
06. Шифокорлар
07. Жижининг совғаси
08. Танлов
09. Атланта
10. Жой топилармикан?
11. Нима учун
12. Молиявий мустақиллик
13. Учрашув
14. Бир неча яхши йигитлар
15. Исёнкор
16. Йўқотишлар даври
17. Қутқарувчи
18. Сен ростдан ҳам бормисан?
19. Янги ибтидо
20. Биринчи курс талабаси
21. Уй
22. Кутилмаган янгилик
23. Африкада
24. Кечириш керакми?
25. Паулина
26. Отам
27. Онам
28. Йўқотилган болалар
29. Сьюзен билан учрашув
30. Ўзаро муносабатлар
31. Ўз қобиғига ўралган
32. Оила қуришдан қўрқиш
33. Ҳаммаси ойдинлашди
34. Хотима
35. Ўқитувчилар учун эслатма
Китобни муҳокама қилиш учун саволлар
Миннатдорчилик
22. КУТИЛМАГАН ЯНГИЛИК
Коллежга иккинчи курс талабаси сифатида қайтиб, Худо Ўзини менга – абадий руҳий уй сифатида тақдим этганига ишончга тўлиб–тошган эдим. Мен эса бунга рози бўлдим.
Аммо мен ҳали ҳам ўтмишдаги кўплаб муаммоларни ечишим керак эди.
Биринчидан, мен талабалар шаҳарчасидаги жинсий эркинликка қандай муносабатда бўлишни билмасдим. Ҳеч қачон шаҳвонийпарастлик ҳақидаги ахлоқий тушунчани шакллантиришга ёрдам берадиган ёки никоҳда севги муносабатлари намунасини тақдим этадиган отам бўлмаган.
Эркакларга палапартиш жинсий алоқада бўлишга рухсат берилган, лекин аёлларга рухсат берилмаган икки томонлама андазаларга асосланган муҳитда катта бўлганман. Бундай муносабатлар нафақат нопок, балки адолатсиз ва бемаъни эканлигини энди тушундим. Агар йигит етарлича «қайноқ» бўлса, у билан ишқий муносабатда бўлишга қарши эмасликларини очиқчасига айтадиган қизларни учратдим ва улардан баъзиларининг қизиқиши менинг нафсониятимни қондирарди.
Бу масалага олдинги муносабатим ўзгарди, лекин аста–секинлик билан. Мен устозим Сванининг жинсий алоқа фақат эр–хотин учун эканлигини ўргатган сўзларини эсладим. Аммо имконият пайдо бўлди дегунча, тўғри йўлдан озишим ҳеч гап эмасди.
Бир марта хонадошим йўқлигида мен учрашиб юрган қиз бир кечага мен билан қолди. Тўшакда ётиб, биз ўпишдик ва бутунлай кийимда бўлишимизга қарамай, таналаримиз бутунлай аниқ талаб қўйди: «Ҳаракатингни қил!»
Тўсатдан ички овоз менга буйруқ берди: «Йўқ! Худо сени бунга даъват этган эмас!»
Ҳаяжонланган миямдаги тестостерон даҳмазаси бирдан парланиб кетди. Менга ҳатто оёқларимни каравотга осилтириб, ўрнимдан туришга ирода кучим етди. Мен айтган сўзларни эшитиб, иккаламиз ҳам ҳайратда қолдик:
– Биз сайр қилиб келишимиз керак.
Кўчада айланиб юрганимизда, у шубҳасиз хижолатда эди, мен эса керакли сўзларни топишга қийналардим. Нега тўхтаганимни билмадим.
Ниҳоят, нафасимни ростлаб, шундай дедим:
– Биласанми, мен нима бўлганини ҳақиқатан ҳам тушунмаяпман... Аммо яқинда Худога мени ўзгартиришига рухсат беришимни ваъда қилгандим ва бирдан менга энди буни қилмаслигим керакдек туюлди.
Ўша кечаси нима бўлганини тушунишга уриниб, узоқ вақт ухлай олмадим. «Ўзи нималар қилиб қўйдим? Ў-ҳў, қаранг–а, кейинги сафар ва ниҳоят турмуш қурмагунимча ўзимни ушлаб туриш учун қаердан куч топа оларкинман?»
Мен каби жуда кўп йигит ва қизларни севги ёки ҳатто шаҳват туфайли эмас, балки ҳиссий бўшлиқни тўлдириш истаги туфайли жинсий тажриба орттирганларини кўп кўрганман. Лекин мен ўзгарганимни ва ўзгаришда давом этаётганимни эслаш вақти келганини билардим.
«Мен ишончга лойиқ эркак, эр ва ота бўлишни хоҳлайман».
Мен ота–она назоратисиз ҳам бу мезонга мувофиқ яшай оламан деб умид қилгандим. Шунга қарамай, мен шуни билиб олгандим: агар вазият жуда кескинлашса, ўрнингдан туриб, қочиб қолиш керак.
Мутахассисликни танлаш вақти келганида мен маслаҳатга муҳтож эдим.
Доимий ташвишни бошдан кечирар эканман, мен қайси касбга истеъдодим борлигини билмасдим. Мен бир мунча вақт кимёгар–тадқиқотчи бўлиш ҳақида ўйладим, лекин қизил дарахтининг баҳорги гуллаши мени бутун умримни лабораторияда ўтказа олмаслигимга ишонтирди. Менга чет тилларини ўрганиш ёқди, лекин бу машғулот менга қандай қилиб пул топишимга ёрдам беришини сезмадим. Бухгалтерия ҳисоби мен учун яна бир вариант эди, чунки рақамлар билан ишлаш мен учун осон эди, лекин ҳақиқатда эса менда унчалик қизиқиш уйғотмаган эди.
Мавлуд таътили яқинлашар экан, ўзимни худди чанаси йўқ Қорбобонинг буғусидек ҳис қилдим. Мен вақтимни ва оилавий стипендиямни беҳуда сарфладим. Бир нарсани аниқ билардим: менинг келажагим – Худонинг қўлида ва агар Унга мени бошқаришига рухсат берсам, нима қилишим кераклигини билиб олардим.
Чикаголик бир дўстим телефонда “Болалар уйи”мизга ҳомийлик қилувчи жамоат қисқа муддатли миссионерлик саёҳатини режалаштирганини айтди. Унинг тавсифини кўриб чиққач, мен Африкада бир йил ўтказиш учун ушбу имкониятдан фойдаланишни хоҳлаб қолдим. Мен миссионерларга ёрдам берадиган «югурдак» лавозимига талабгор эдим.
Аммо бу лавозим моддий мукофотни назарда тутмаганди. Афтидан, жамоат хизматчилари шундай фикрлашарди: «Агар Худо сени юборган бўлса, ризқингни ҳам Ўзи беради. Ёрдамчи – миссионерларга юк бўлмаслиги керак».
Миссионерлар гуруҳи раҳбари саёҳат ва бошқа харажатларни тўлаш учун 3500 доллар топишим кераклиги ҳақида огоҳлантирди. Акциялар пакетим туфайли менда шундай пул бор эди, лекин мен бу пулларни янги машинага – қора кабриолетга сарфлашни орзу қилардим. Гуруҳ аъзолари билан суҳбатлашиб ва Худодан йўл–йўриқ сўраганимдан сўнг, кабриолет кутиб туришига тўғри келишини тушуниб етдим.
Бор қатъият билан узоқ ва астойдил ибодат қилар эканман, айнан шунга истеъдодим борлигини тушуниб етдим.
Жижига ҳамма нарсани айтиб бериш вақти келди, лекин мен шубҳаланишда давом этардим. Назаримда, у менинг режамни маъқулламаслиги мумкиндек туюлди.
Бироқ, мен унга қўнғироқ қилганимда, у бир сония ҳам қаршилик қилмади. «Робби, агар бу Худонинг иродаси бўлса, – деди у, – менинг севгим ва ибодатларимнинг ҳаммаси сен учун».
Бу фикр Атлантадаги қариндошларимга ёқмади, уларнинг фикрича, мен вақтимни беҳуда ўтказаман ва ҳеч қачон коллежни битирмайман. Аммо 1974 йил баҳорги таътилга келиб, қарор қабул қилиб бўлинган эди.
Гилфорддаги профессорлар француз ва лингала тилларини ўрганиш учун қўшимча балл олиш ҳақидаги илтимосимни маъқуллашди*. Бундан ташқари, мен кундаликларим ва якуний курс ишларим асосида Африка тадқиқотлари бўйича кредит олишни режалаштиргандим.
_________________
* Лингала – банту гуруҳидаги тил бўлиб, Заир, Конго ва қисман МАРда кенг сўзлашилади. – Тарж. изоҳи.
Мамлакатдан бир йилга кетаман, қайтгач кекса қариндошларимни кўраманми–йўқми деган ўйга толдим. Худди шу ўй авваллари жасоратим етмаган саволни беришга куч берди.
Бу ёзнинг охирида, Арнольд амакининг автосалонидаги ишни тугатгандан сўнг, Эннис келинойим билан уларникига ташриф буюрганимда содир бўлди. Атлантани тарк этиб, Элис аммам, Мэк поччам ва аммаваччаларим билан хайрлашдим, лекин ҳозир қариялар уйида яшовчи Паулина бувим билан эмас.
Чикагога жўнаб кетишдан бир кеча олдин Арнольд амаким ва Эннис келинойим билан сўнгги суҳбатимизни ўтказдик. Амаким етмишдан ошган эди. Мен уни йўқотиш ҳақида ўйлардан ҳам нафратланардим, лекин бу менинг Атлантадаги қариндошларимдан ҳеч кимга ҳеч қачон сўрамаган саволимни бериш учун сўнгги имконият бўлиши мумкинлигини билардим.
– Арнольд амаки, сизга бир мураккаб саволим бор. Мен ҳақиқат қандай бўлишидан қатъий назар, рост жавоб беришингизни сўраган бўлардим.
У нима бўлишини билганга ўхшарди ва бу суҳбатга йиллар давомида тайёргарлик кўрган эди.
– Жижи мени асраб олиши учун жуда камбағал бўлганлигини тушунаман, – дедим мен. – Агар у қарор қилган тақдирда ҳам, менга васийлик қилиш учун онам билан курашишга руҳан кучи етмасди. Жижи унинг ақлдан озиши билан доимий кураш олиб бориши керак эди. Лекин нима учун Атлантадаги қариндошларнинг ҳеч бири мени етимхонадан тарбиялаш учун олиб кетмаганини тушунмаяпман. Нега ҳеч бирингиз мени ўзингиз билан олиб кетишни хоҳламадингиз?
Амакимнинг кўзларидан оқаётган ёшларни кўриб ҳайрон бўлдим. У ўзини тутиб олишга ҳаракат қилиб:
– Робби, болам, мен бир неча бор Паулинага сени тарбиямга олишга рухсат беришини сўраб, кўндиришга ҳаракат қилиб кўрдим. Сенинг бобонг Митчелл нафақат менинг акам ва табаррук одам, балки менинг энг яқин дўстим ҳам эди. Унинг набирасини катта қилишимни хоҳларди, мен ҳам у сен учун бу ишни қилишни хоҳлардим.
Шу қадар ҳайратда қолдимки, гапириш қобилиятини бутунлай йўқотиб қўйдим. Арнольд амаки бир зум тўхтаб турди ва ҳис–туйғуларини жиловлашга уринди. Кейин у бурбондан бир қултум ичиб, давом этди:
– Гап шундаки, бувинг Паулина мен ёки бошқа оила аъзоларига сени асраб олишига рухсат бермаган.
Менинг ўй–фикрларим тушунтириш излашга шошилди.
– Лекин нимага?
Сукунат.
– Нега, Арнольд амаки?
У бошини чайқади, ажин босган юзларидан ёш оқарди.
– Сенинг Атлантада бўлишинг, унинг ўғли сени тарбияламаётганлиги Паулинани уятга солиб қўйиши ва атрофидаги муҳитда жуда кўп қийин тушунтиришларга олиб келган бўларди. Иллинойсда яшаётганингни айтиш унга анча қулайроқ эди.
«Уятга солиб қўйиш? Менинг ўз бувим оқсуяклар муҳитида буни тушунтириш жуда қийин бўлгани учун бошқа оила аъзоларига мени қабул қилишларига рухсат бермади?»
Мен бунга ишонолмадим. Мен оиланинг қонуний аъзоси ҳисобланардим, лекин унда ўсиб–улғайиш учун арзимас эдим. Бахтимни қаранг!
«Хўш, оила аъзоларим бу ақлдан озган аёлга қарши курашиш ва тўғри иш қилиш учун нима қилишди? Кўринишидан, уларнинг ҳеч бири Паулинага қарши гапиришга журъатини тўплашга уринмаган, ҳеч бўлмаганда Жижига пул ва ҳуқуқий ёрдам кўрсатиб, мени унинг тарбиясига бериши мумкин эди–ку».
Ниҳоят дастлабки зарба ўтиб кетганда, мен нима қилишни билмасдим: нафратланишим керакмиди ёки кўникишим. Бир томондан, бу оғриқли дил рози менинг пучга чиққан умидсизликларимнинг узун рўйхатига қўшилди. Бошқа томондан, ўзимни деярли енгил ҳис қилдим. Ҳеч бўлмаганда, бу саволга жавоб излашим шарт эмас эди.
Эртаси куни улар билан хайрлашдим. Эннис келинойим мени қучоқлаб йиғлади. Арнольд амаки одатдагидек қўл сиқишини ташлаб, ҳаётида биринчи марта мени қучоқлади.
– Эсингда бўлсин, болам, – деди у, – мен сени доимо яхши кўрганман.
Ўйларга тўлиб–тошиб, Чикагога, Жижини кўриш учун учиб кетдим. Бўлажак режаларимни муҳокама қилаётиб, кўзада севимли димламамни еяётганда у шундай деди:
– Сен учун хурсандман, Робби. Худо сенга буюрган ишни қилаяпсан.
– Мен сизни тарк этишни, – дедим мен унга – ва сизга керак бўлганимда сиздан жуда узоқда бўлишни хоҳламайман.
– Бу ҳақда бир дақиқа ўйламай тургин, – деб жавоб берди у одатдаги оҳангда. – Бундан ташқари, мен сен йўқлигингда ўлишни ва сенга оғирлигим тушмаслигига умид қиламан. Африкада бўлганингда, масалан, касал бўлиб қолганимни билмайсан. Менинг дафн маросимимга келиш учун эса жуда узоқда бўласан.
– Ҳозироқ жим бўлинг, – деб эътироз билдирдим мен. – Мен йўқлигимда ўлмайсиз ва ҳеч қачон менга юк бўлмайсиз. Ҳеч қачон!
– Майли, энди бу ҳақда гаплашмайлик, – деди у. – Аммо шуни унутмагинки, сен мебель ва менинг омонат ҳисобимда қоладиган пулларни олиб кетишинг керак.
Кейин, ётишдан олдин диванда ўтирганимизда, мен унинг нозик бармоқларини қўлим билан ёпдим.
– Жижи, – дедим мен, – сизга мураккаб бир савол беришим керак.
– Дадилроқ беравер, Робби, – деди у.
Унинг оҳанги менга бувим ҳам бу саволни кутаётганини айтди.
– Болалигимда Атлантадаги оилам нега мени қабул қилмаганини тушунолмасдим. Бу савол мени йиллар давомида қийнаб келади. Атлантадан кетишдан олдин мен Арнольд амакидан нега мени тарбияларига олишни истамасликларини сўрадим. Биласизми, Жижи, у менга нима деди?
– Ҳа, болам. У Паулина буни қилишга рухсат бермаслигини айтган. У сендан уяларди.
– Лекин, Жижи, нега ҳамма нарсани била туриб, менга айтмадингиз? – Унинг тор елкалари титрай бошлади ва мен уни қучоқлаб олдим. – Менга айтмаганингиздан жаҳлим чиққани йўқ, Жижи. Мен шунчаки тушуниб етмоқчиман.
– Мен буни ўрта мактабда ўқиб юрган пайтингда билгандим, – деди у кўзлари ёшланиб. – Аммо сен ҳар сафар мендан, Атлантада яшайсизми, деб сўраганингда, ҳеч қачон бундай бўлмайди, деб айтиш менга жуда оғир эди. Шундоқ ҳам сен аллақачон жуда кўп воқеаларни бошдан кечирдинг! Мен сендан яна юз ўгирганларини айта олмадим. Айниқса, бундай ақл бовар қилмайдиган шафқатсиз сабаб туфайли. – У шивирлашга тушди. – Мен буни қила олмадим. Мен жуда афсусдаман, жуда афсусдаман ... – У йиғлаб юборди.
Юраги парчаланган қизини бағрига босган отадек, мен бувимни бағримга босдим. Яна бир бор мени ундан жаҳлим чиқмаётганига ишонтирдим ва ҳеч бўлмаганда ҳозир бу ҳақиқат эканлигини тушуниб ҳайрон бўлиб қолдим.
“Ўйлашимча, психолог, ўз ҳис–туйғуларингизни ақлга сиғдира оласиз, деганда шуни назарда тутган бўлса керак, – деб ўйладим мен. – Яъни, уларни қутига солиб, қопқоғини ёпиб ва енгиб ўтишга куч топганда, уларни бошқа вақтга ўтказиш”.
Ҳозир ғазабланиш вақти эмасди. Менинг маъюс болалигимдан қайғураётган Жижига тасалли бериш вақти келди, у буни тузатиш учун деярли ҳеч нарса қила олмади. У менга ўзгармас ва шартсиз севгиси туфайли энг керакли нарсани – хавфсизликни бера олганини билишини хоҳлардим.
Ўша кечаси мен узоқ вақт ухлай олмадим.
Бу ўринда гап нафақат ўтмишим ҳақида билиб олганим, ҳатто Африка чакалакзорларидан қўрққаним учун ҳам эмасди.
Муаммо ноаниқликда эди.
Эртаси куни саксон ёшли Жижини бутун бошли бир йилга тарк этиб, мен ўзимга ғайриоддий иш билан машғул бўлиш учун нотаниш жойга учиб кетдим.
Лекин, эҳтимол, бундан ҳам муҳимроғи, мен илгари ҳеч қачон қилмаган иш – мени чақирган Худога ишондим. Кимгадир ишонишим керак, деган фикр ҳамон мени безовта қиларди.
Книга на Узбекском языке: - Брошенный ребенок (Роберт Боб Митчелл)
Аннотация к книге Брошенный ребенок. В поисках надежды и дома.
В этой автобиографической книге рассказывается удивительная история жизни мальчика, которого в возрасте трех лет мать оставила в детском приюте. Это история горьких разочарований, годами не сбывающихся надежд, отчаянной борьбы за свое человеческое достоинство и в конце концов сокрушительной победы над превратностями судьбы. Книга адресована широкому кругу читателей, но может быть особенно полезна людям, работающим с подростками и воспитанниками приютов, так как она дает надежду тем, у кого в силу горького жизненного опыта ее не осталось.
Цитата из книги Общество считает, что такие, как я, — воспитанники сиротских приютов — обречены на бессмысленное прожигание жизни, раннюю гибель или тюремное заключение. Генетическая предрасположенность толкала меня к повторению несчастной судьбы моих родителей. Я же решил изменить свое представление о том, кем я был и кем мог стать. Обратившись к Богу за надеждой, которую Он предлагает всем и каждому, независимо от национальности, языка или культуры, я узнал, что ничто из сделанного мной или другими людьми, пытавшимися оскорбить или унизить меня, ничто из моего прошлого или даже будущего, включая смерть, не может отлучить меня от любви Божьей. Эта любовь помогла мне простить моих обидчиков и освободила из плена мучительного прошлого — точно так же, как помогла обрести свободу и многим другим.
