Н.Е.Бойко. Абадийликка ишонаман - (8-боб) Китоб Ўзбек тилида
Abadiylikka ishonaman (N.E.Boyko) O‘zbek tilida Audiokitob
VIII боб
Беш йиллик қамоқ жазоси тугагандан кейин мени қатъий
режимдан Винница вилоятидан Красноярск ўлкасидаги Бириллюса
посёлкасига сургунга жўнатдилар. Келганимдан кейин посёлка
бошлиқларидан ҳеч кимни топа олмадим, тунни ўтказиш учун
посёлканинг бу бошидан– нариги четигача кезиб чиқдим. Аҳолидан
ҳеч ким мени қабул қилишни истамади, чунки олдиндан мен тўғримда
ёмон миш–мишлар тарқатилган эди.
“Бўм–бўш сарой бор, бориб ўша ерда тунагин”, – деб маслаҳат беришди. Бориб қарасам, саройнинг ичи тўла калумуш. Одамни ваҳима босади. Энг четдаги уйга бориб, уй эгаларидан озгина сомон сўрашга қарор қилдим. Ёмғир бошланиб қолди. Уй эгалари сомонни ғарам қилиб беришди.
–Сомон сенга нима учун керак?
–Саройга тўшаб ётаман, зах ерда ётмаслигим учун…
–Қаердансан?
–Узоқдан. – Уларга кимлигимни, нима учун посёлкага келганимни айтиб бердим.
–Нима, Худога ишонасанми?
–Ҳа.
–Бир имонли бу ерда сургунда бўлган эди. Бизнинг уйимиз ёнида яшаганди…
–Агар мумкин бўлса, отхонангизда бир кечага тунай, саройда каламуш кўп экан..
–Ҳозир, хотиним билан маслаҳатлашай–чи.
Уй эгаси тезда қайтиб келди:
–Хотиним рози бўлди, фақат бир кечага.
Мен уларникида тунаб, эрталаб посёлка совети раисиникига бордим. У менинг ҳужжатларимни синчиклаб текширди, узоқ сўраб суриштирди:
–Жуда қаттиқ ичасанми?
–Мен ичмайман.
–Бу ерда яқинда иссиқхонани, электростанцияни, учта дизелни портлатиб юборишди, ҳаммаси ичкилик оқибатида бўлди. Мен жиддий сўраяпман: қаттиқ ичасанми?
–Мен ҳеч ҳам ичмайман.
–Қўйсанг–чи, мен ҳам ичаман. Ичмайдиган одамнинг ўзи йўқ!
–Сизнинг посёлкангизда ичмайдиган биринчи одам мен бўламан.
–Кўрамиз.
Кейин мактаб иссиқхонасига ўт ёқувчи қилиб тайинлади. Улар узоқ вақт текширдилар, қўлларидан келгунча васвасага солдилар, ниҳоят ичмайдиган одам ҳам борлигига ишондилар. Вақт ўтиб, посёлкада Давлат Хавфсизлик Қўмитасининг ходими пайдо бўлди ва “бу одам атрофига болаларни ва ёшларни тўпламасин”, деб мактаб директорини огоҳлантирди. Шунга қарамай, болалар билан суҳбатлашиб турардим.
* * *
Бир оз вақт ўтиб, хотиним Валя фарзандларимдан иккитасини олиб етиб келди. У шаҳримиздаги биродарлар ва сингилларни таъқиб қилиш ҳали тўхтамаганини бир бошдан айтиб берди. Хотиним бутун оиламиз билан менинг олдимга келишни ҳам ўйлади, аммо Бирилюсса посёлкаси хилватда жойлашган эди, бу ерда асосан қариялар яшайди, ҳаммаси ичади. Баҳорда посёлкани сув босди, одамлар ёғоч катларда юришарди, болаларни мактабга қайиқда олиб боришарди.
* * *
Сургунда олти ой ўтди. Аҳоли менга кўникиб қолди. Давлат Хавфсизлик Қўмитаси одамлари айтганидай мен унчалик қўрқинчли эмаслигимга улар ишондилар. Болалар иссиқхонага менинг олдимга келишарди. Мактаб директори, завуч ва ўқитувчилар мен билан суҳбатлашиш учун мўралаб қўярдилар. Мен ишлайдиган иссиқхонага яқин жойда автобус бекати бор эди. Бир гуруҳ талабалар – (улар тахминан 18 тача бўлиб, таътилда ота–оналари олдига келган эдилар) автобус кутиб, совуқдан титраганларида, уларни таклиф қилдим. Улар автобус келаётганда хабар бериш учун биттасини қолдириб, қолганлари менинг хонамга киришди. Иккитаси ичиш тараддудига тушиб қолдилар.
–Болалар, ичиш – гуноҳ–ку! – деб уларни тўхтатдим. – Иссқхонада ичмайдилар ҳам, чекмайдилар ҳам.
–Қанақасига гуноҳ? Олимлар Худога ишонмайдилар, биз ҳам ишонмаймиз!
Талабалар италиялик материалист файласуф Жордано Брунони эсладилар. (У 1548 – 1600 йилларда яшаган.)
–Биласизларми, 1600 йили Римда оловда ёнаётганда қандай сўзларни айтган?
Уларнинг биронтаси бу ҳақда билмас экан.
–1911– 1986 йилларда яшаган Австриялик файласуф Холличернинг “Оламнинг илмий манзарасида табиат” китобида Жордано Брунонинг қуйидаги сўзлари келтирилган: “Мен жафокаш сифатида жон беряпман, руҳим эса бу оловдан жаннатга кўтарилмоқда”. Сизлар Жордано Брунони материалист деб ҳисоблайсиз, у эса руҳ бор деб ишонган.
–Биз ҳеч қачон бу ҳақда эшитмаганмиз.
–Кутубхонадан бу китобни топиб, танишинглар. Физиканинг отаси Исак Ньютон, бутун самовий механизмга биринчи турткини Худо берган, деб очиқ айтган эди. Сизлар эса, олимлар Худога ишонмайдилар, деб ҳисоблайсизлар.
–Менга қаранг, сиз мабодо баптист эмасмисиз? – деб сўради улардан бири.
–Ҳа, баптистман.
–Дўстлар! Ҳаётимда биринчи марта тирик баптистни кўриб турибман! Эшитищга эшитардиму, аммо кўрмаган эдим.
Бекатда пойлаб турган йигит: “Автобус келяпти!” деб бақирди. Ҳаммалари кўчага югуриб кетдилар.
* * *
Мени бир куни касби ўқитувчи бўлган қишлоқ паркоми суҳбатга чақириб қолди. У ҳамма нарсадан хабардорлигини намойиш қилиб деди:
–Серфарзанд одамсан, фарзандаринг у ёқда, сен эса бу ерда ўтирибсан. Шу имонинг сенга нимага керак?! Бир ўзинг бутун давлатимизга қарши боряпсан. Агар ўзингнинг қарашларингни ўзгартирганингда эди, аллақачон озодликда юрган бўлардинг.
–Мен чуқур эътиқодли масиҳийман, Худога ишнаман!
–Сен ҳаётимиз оқимига қарши боряпсан!
–Фақат ўлик балиқ оқим бўйлаб сузади. Мен тирик масиҳийман, шунинг учун виждоним билан ҳеч қандай келишувга бормайман.
Партком суҳбатимизни эслаб қолди. Посёлкада неча марта учрашган бўлсак, у ҳар доим “Ўлик балиқ…” деб кулиб қўярди.
***
Қолган олти фарзандим бу ерга келиб, сургунда мен билан яшай бошлади. Мактабда яхши ўқишар, усти–боши бут эди. Уй ишларида менга ёрдам беришарди: ўтин ёришарди, сув олиб келишарди. Сибирнинг қаттиқ совуғида маҳаллий аҳоли совқотар, менинг болаларим эса совқотишмасди. Термометр устуни 54 градусни кўрсатарди.
“Ўҳ, жанубликларни қаранглар–а!” деб ҳайрон бўларди одамлар.
“Менинг фарзандларим – икки қават кийимда! Уларни Худо иситади ҳам, сақлайди ҳам”, деб уларга гувоҳлик берардим.
Менинг уйимда Худога хизмат йиғини бўларди. Бу посёлкадаги Новосибирсклик биродарларим икки сингилни имонга киритдилар, иккитаси Худога яқинлашди. Худога хизмат пайтида фарзандларимдан қайси бири мандолина чалар, бири балалайка, яна бошқаси гитара чаларди (уйимда иккита гитара бор эди).
Худонинг Каломини эшитгани фарзандларимнинг синфдошлари ҳам келишарди. 15 ёшли қизча йиғиндан кейин уйига борганда, маст отаси уни ҳайдаб юборибди. У одам коммунист, партизан экан.
Қизча бизникига қайтиб келди. Унинг онаси имонлиларга ёмон муносабатда бўлмасди – бу эса худосиз отани баттар ғазаблантирди. Ота менинг устимдан Давлат Хавфсизлик Қўмитасига шикоят ёзди, гўё мен уйма–уй юриб, одамларни ўзимнинг мазҳабимга тортаётган эмишман.
Посёлка аҳолисидан кимдир электр розеткасини ремонт қилишга, кимдир кир ювиш машинасини ремонт қилишга таклиф қиларди. Баъзилари сувоқ ишлари учун илтимос қиларди, мен ҳеч кимга йўқ демасдим. Қилган ишим учун ҳеч кимдан пул олмасдим. Менга ароқ таклиф қилганларида ҳам ичмадим. Ҳар бир уйга кирганимда Раббий ҳақида, нажот ҳақида ҳикоя қилиш имкониятини қўлдан бермадим.
Посёлкага Хавфсизлик Қўмитаси ходими келиб, шикоятда кўрсатилган адрес бўйича кетди. Аҳоли, Бойко бизнинг илтимосимизга кўра келди, бизга нимададир ёрдам берди, деб гувоҳлик бердилар. Шу билан бирга яширмасдан, Бойко Худо ҳақида ҳам гапирди, деб айтишди. “У бизни ҳеч нарсага тортмади”, деб ишонтирдилар. Мактаб директори, ўқитувчилари мен ҳақимда ижобий гаплар айтдилар. Собиқ партизаннинг шикояти тасдиқланмади. Кейинроқ Хавфсизлик Қўмитаси ходими яна келиб, мен мазҳабга “жалб этган”ларни излади, аммо топа олмади.
Талабалар Бирилюссдаги уйларига каникулга келганларида, менинг уйим ёнидан ўтаётиб, мусиқа асбоблари ва қўшиқ овозини эшитибдилар. Улар мен билан гаплашишни жуда ҳам истабдилар. Улардан биттаси, клубда йиғилишиб, Бойкони таклиф қилайлик, деган ташаббус билан чиқибдилар. Суҳбатимиз ярим тунгача давом этди. Кечаси соат икки бўлганда ҳам, ҳеч ким чарчадим, кетайлик, деб айтмади. Раббий ҳақида гувоҳликни, мен тавба қилганим ҳақида эшитиб ўтирдилар. Рождествода ёш йигит–қизлар мени яна клубга таклиф қилдилар. Клуб мудири ҳам қизиқиб қолган экан:
–Эшитишимча, сиз гитара чалар экансиз.
–Унчалик яхши эмас, аммо чаламан.
Мен ўзимнинг гитарамни олмадим, улар ўзларининг етти торли гитарасини олиб келишди. Мен стол ёнига ўтириб, “О, мен нақадар гуноҳкорман”, деган қўшиқни куйлаб бердим.
Шу пайт телефон жиринглаб қолди. Клуб мудири ким биландир гаплашаётган эди, мен эса куйлашда давом этдим. Кейин у телефон гўшагини гитарага яқин олиб келди. Нариги томондан кимдир тинглади. Мен қўшиқни тугатганимдан кейин, клуб мудири у томонда тинглаётган одамдан сўради:
–Хўш қалай?
–Зўр!
–Топ–чи, ким чалиб, қўшиқ айтди экан? Барибир топа олмайсан. Бу авлиё Коля амаки!
Бизни ўқитувчи аёлнинг қизи ҳам эшитган экан, суҳбат давом этаётганда, у ҳам эри билан келди. Улар мендан ўша санони куйлашимни илтимос қилишди. Мен “Ҳаммаси бошқача бўлади”, “Раҳмдил табиб Масиҳ” саноларини айтиб бердим. Бу пайтда соат стрелкалари соат иккини кўрсаттиб турарди.
–Коля амаки, бизга шу қўшиқни ёзиб берсангиз, биз ҳам ёдлаб куйлаган бўлардик. Мен дарров ёзиб бердим. Кейинги куни улар: “Кун бўйи биз ҳам ишладик, ҳам сизнинг ажойиб қўшиқларингизни тингладик”, деб мақтандилар.
Клубда ўтказилган кеча тўғрисидаги хабар бошлиқларга тезда етиб борибди. Посёлка кенгашига тумандан зудлик билан райком партия котиби, райкомкомсомол котиби, милиция бошлиғи етиб келишди. Ёшлар клубда шундай йиғин уюштирганлари учун, улар ёшларга қаттиқ танбеҳ бердилар. Иккита имонли сингилни посёлка кенгашига чақириб, шундай дедилар: “Ибодатга борганларингиз учун сизларга жарима соламиз, Бойкони эса яна суд қилиб, янги жазо муддати берамиз”.
Сингиллар ҳаммасини оқизмай–томизмай менга етказишди.
–Эҳтимол, мени ҳам чақирсалар керак, – деб гумон қилдим мен.
–Биз хам шундай деб ўйлаймиз, чунки биз чиқиб келаётганимизда, у ерда посёлка кенгаши фаолларидан бир неча одамларни кўрдик.
Айтганимдай бўлди. Мени олиб кетгани келдилар. Мен ибодат қилиб, кетдим. Кабинетга олиб кирдилар, ҳар хил таъналар, таҳдидлар.
–Сени сургунга тузалсин, деб жўнатганлар, сен нима қиляпсан ўзи? Ташвиқот қиляпсан. Ғояларингни ваъз қилиш билан шуғулланишингни қатъиян таъқиқлаймиз.
–Мен имонлиман, мана шу чет ўлкага сукут сақлаш учун эмас, балки тавба қилмасангизлар, ҳалок бўласизлар, деб айтиб бергани Худо томонидан юборилганман.
–Уйингда биронта ҳам бут бўлмасаю сен қанақа имонлисан?
Муқаддас Китобга асосланиб, нима учун бутларга топинмаслигимни узоқ вақт тушунтирдим.
–Нима, сен Худони кўрганмисан У ҳақда ваъз қиляпсан? – деб сўради милиция бошлиғи. Мен деразадан қарадим, кўчада унинг машинаси турган эди.
–Анови машина, эҳтимол, сизники бўлса керак? – деб сўрадим мен.
–Меники.
–Айтинг–чи, машинангизнинг ўзи пайдо бўлганми ёки унинг конструктори борми?
–Албатта бор.
–Ишонч билан гапиряпсиз – конструкторни кўрганмисиз?
У жим қолди.
–Биз суҳбатлашиб турган мана шу посёлка кенгаши биносининг бош лойиҳасини тузган, тасдиқлаган архитектори ҳам бўлса керак?
–Бор, – дея жавоб беришга мажбур бўлди у.
–Коинотнинг ҳам Конструктори бор. Сизлар саводли одамларсиз – оламда бирон нарса ўзича келиб чиқмайди, ўзича йўқолиб кетмайди – буларни биласизлар. Коинотнинг Яратувчиси бор, У ҳамон қудратли ўнг қўли билан бутун Оламни ушлаб турибди, гарчи сизлар Унга ишонмасангизлар ҳам. У сизларни севади, ерга ёмғир юбориб, сизлар ҳақингизда ғамхўрлик қилади, токи инсонларга яхши бўлсин деб. Бунинг устига, Худо Ўзининг Ўғли Исо Масиҳни ер юзига юборди. Исо Масиҳ сизларнинг ва менинг руҳим ҳалок бўлмасин, деб бизнинг гуноҳларимиз учун Гўлгўтада хочда ўлди.
Суҳбат чўзилиб кетди. Қандайдир иш учун посёлка кенгашига таклиф қилинган одамларнинг сабр–тоқати тугади.
–Сизлар фақат Бойко билан шуғулланяпсизлар! Агар биз сизларга керак бўлмасак, бизни қўйиб юборинглар!
Бошлиқлар безовталаниб қолдилар, у одамларни ҳам иш билан чақиртирган эдилар, энди ишга киришдилар.
–Бўлди Бойко! Сиз билан узоқ гаплашиб ўтиришга вақтимиз йўқ! Агар ташвиқот билан шуғулланадиган бўлсангиз, бошқатдан жазо муддати белгилаймиз!
–Бу сизларнинг ишингиз.
–Нима, Одессага қайтиб боришни хоҳламайсанми?
–Мен Одессада ваъз қиламанми, ёки Бирилюсада ваъз қиламанми – менга фарқи йўқ.
Шу суҳбатдан кейин бир неча ой ўтди. Менга чақирув қоғози келди – туман судига боришим керак экан. У ерга боришим учун 30 километр йўл босишим керак эди. Уйимда посёлкадан бир имонли сингил бор эди. Болаларим, ўша сингил ва мен тиз чўкиб, ибодат қилдик. Мен йўлга тушдим. Етиб келдим ҳам. Етиб келганим ҳақида ахборот бердим. Кабинетга мени чақирдилар. Аёл судя сўради:
–Қайси модда бўйича сургун қилингансиз?
Бу қонун билимдонларига диний оқимлар ҳақида, Қонунчилик ҳақида айтиб бердим, гарчи бу инсонийликка зид, мамлакатнинг асосий қонунига қарши бўлса ҳам. Улар менинг гапимни бўлмадилар. Мен қалбим амри бўйича Масиҳ ва нажот тўғрисида гувоҳлик бердим. Улар менинг гапларимни узоқ тингладилар, аммо суд жараёнида бундай ҳодиса камдан–кам бўларди.
Сиз ҳозир ҳам ташвиқот билан шуғулланасиз–ку! Шу учун сизни суд қилишган, энди яна суд қилиш керак.
–Бу сизларнинг ишингиз.
Мен уйда эканман, ибодат қилдим ва ичимда янги муддатга ўзимни ўзим чоғладим. Суд таркибида қандайдир англашилмовчилик юз берди, мен гувоҳликни давом эттиришга қарор қилдим.
–Биласизларми, мен ҳозир сизларга Нажоткорингиз Масиҳ ҳақида, мен чиндан ҳам ишонадиган Худо ҳақида сизларга гувоҳлик бердим, мендан сўраган одамларга ҳам худди шу тарзда ҳикоя қилиб берган эдим. Мен одамлар Худога ишонсин денб биронтасини мажбур қилмаганман.
–Бас қил! Бор, чиқ!
Мен ташқари чиқиб, анча кутдим. Чамаси, улар қаергадир телефон қилдилар, ким биландир келишдилар, кейинроқ билишимча, менинг масалам ҳал қилинган экан.
Мени кабинетга таклиф қилиб, эълон қилдилар:
–Гап бундай, Бойко. Бу ерда сувни лойқалатиб юрма, бизнинг ёшларимизни йўлдан урма. Бу ердан йўқол! Сенинг муддатинг тугади.
Красноярск ўлкасига мени этап билан уч ой давомида олиб келишган эди. Қонун бўйича, этапнинг бир куни сургуннинг уч кунига ўтарди. Демак, этапнинг уч ойи ҳисобига сургундаги тўққиз ой олиб ташланган. Бунинг устига, суд қарори билан мендан бир неча ойни ҳам олиб ташлашибди, шундай қилиб, мен сургунда беш йил эмас, тўрт йил бўлдим.
Мактабдаги машғулотлар тугаши билан фарзандларим билан Одессага қайтиб келдим. Бу озодлик кутилмаганда юз берган эди. Мен янги жазо муддатларига тайёрлана бошладим, аммо Худо бошқача режа тузган эди. Буларнинг ҳаммаси учун Нажоткоримдан миннатдорман.
Книга на Узбекском языке: - Верю в бессмертие (Николай Бойко)
Очень впечатляющее свидетельство одного верующего узника за имя Христово, прошедшего тюрьмы и лагеря, и повсюду Бог подкреплял его и исцелял. Одному Богу известно, сколько издевательств претерпел Николай Ерофеевич в неволе. Его лишали свиданий, не отдавали писем и в буквальном смысле уничтожали, сажая в камеру—холодильник в то время, когда у него было воспаление легких. Но, по неизреченной Своей милости, Господь сберегал жизнь Своему слуге. Он оставался непреклонным и не шел на сотрудничество с гонителями. Его глубоко почтенный 82-летний возраст — яркое доказательство того, что жребий наш всецело находится в руках Господа и вовсе не условия существования определяют длительность жизни, а лишь Божья воля. Несмотря на суровый путь, он достиг рубежа большей крепости и отошел к Господу как и насыщенные днями патриархи. Земная брань его закончилась победно.
