Н.Е.Бойко. Абадийликка ишонаман - (4-боб) Китоб Ўзбек тилида
Abadiylikka ishonaman (N.E.Boyko) O‘zbek tilida Audiokitob
IV боб
Мен ҳаётимнинг 3 йилу 10 ойини концлагерларда, асирликда ўтказдим. Сўнгра Воркута лагерларида 8 йилу 9 ой бўлдим. Ниҳоят, озод бўлиб, Воркута шаҳрида имонга кириб, узоқ йиллик айрилиқдан кейин она юртимга – Вознесенск шаҳрига йўл олдим. Бу ерда синглим яшарди. Халмер–Ю лагерида бўлганимда, синглим билан хат ёзишиб турган эдим. Ўшанда ундан, шаҳарда Инжил масиҳийлари бормикан, қидириб кўр–чи, деб илтимос қилган эдим.
Синглим менинг илтимосимни бажарди – имонлиларни топди, Вознесенск шаҳридаги ёшларнинг, жамоат оқсоқолининг адресини юборди. Худонинг халқи билан ёзма мулоқот қилганимдан ниҳоятда хурсанд бўлдим! Улар руҳий ўгитлари билан менга тасалли бериб, Худога ишончимни мустаҳкамладилар.
Ниҳоят, Вознесенск жамоатида унутилмас, шодиёна учрашув! Раббийни севиб, ёшлар билан тезда бирлашиб кетдик, чунки биз руҳан туғишганлар эдик–да! Мактабда ўқиб юрган пайтларимдан мусиқа асбоблари чалардим. Биз гитара, мандолина, балалайка сотиб олдик, биринчи марта йиғинда Худога ҳамду сано мусиқа асбоблари жўрлигида жаранглади. Бутун жамоатнинг, айниқса ёшларнинг қалби улуғ шодликка тўлди!
* *
Уюшган жамоатни ва янги масиҳий дўстларимни тарк этишни истамасдим, лекин мен Шимолдаги ишим билан ҳисоб–китоб қилмаган эдим, шунинг учун вақтинча айрилишимга тўғри келди. Мутахассис бўлганим учун озод бўлганимдан кейин бошлиқ мени қўйиб юборишни истамаган эди. Мен эса Воркутага қайтиб келдим.
“Шу ерда қолавер! Қаёққадир боришингдан нима наф бор?!” – деб бошлиқ мени кўндиришга уринди.
Ота–онамнинг вафотидан кейин улар яшаган уйда фақат мен рўйхатда турганим ҳақидаги справкани кўрсатишимга тўғри келди, шунинг учун меросхўрлик ҳуқуқи фақат менда бор эди (синглим билан укам ўзларининг улушидан воз кечган эдилар).
Бошлиқ менинг охирги далилимни эшитди. Аммо ўзининг далили мени тўхтатишига умид қилиб деди: “Николай, кейин аттанг қиласан! У ердагидан кўра, бизда эркинроқ…”.
Бошлиқ нимага ишора қилаётганини мен тушундим: Шимолда Хавфсизлик комитети, Украина ва Россиянинг марказий қисмларига қараганда, унча жиддий эмас эди. Унинг огоҳлантиришлари мени ваҳимага солмади, севикли Худога умид қилиб, ишдан бўшадим ва уйга кетдим.
***
Ҳаётимда Худонинг кўп мўъжизаларини кўрдим. Вознесенскка мен келган дастлабки йилларда бир воқеа ҳаётимда ўчмас из қолдирди. Репетициядан кейин одатда мен охири бўлиб кетардим. Бир кун кечаси соат бирда уйга келдим. Энди ухлаган эканман, кимдир эшикни тақиллатди, шунчалик кучли тақиллатардики, ойналар зириллаб кетди. Сакраб ўрнимдан турдим – уй ёп–ёруғ эди! Ёруғлик кўчадан келарди! Югуриб эшикка келдим – синглим эшикни тақиллатиб, бақирди: “Коля, ёрдам бер! Уйим ёняпти!”
Синглимнинг уйи кўчанинг нариги томонида, уйни уйи ёнбошида пичан ғарами бор эди. Мен ибодат қилдиму сув тўла челакни олиб югуриб кетдим. Ёнаётган уй синглимники эмас, қўшниники экан. Уйларнинг томи қўғадан қилинган эди. Қўға осонликча алангланиб, юқорига ўрлар, шабада эса анча нарига олиб бориб ташларди. Пичан ғарами ва синглимнинг уйи томида аланга кўриниб турарди.Агар тезлик билан сув сепилмаса, уй ёниб кетиши муқаррар. Синглимнинг эри челак билан ғарам устида турар ва оловни ўчириб борарди. Мен эса томни ўчиришга киришдим. Челакдаги чув тезда тугар, тутаб, алангаланаётган ёзги ўт–ўлан дарров ёниб кетарди.Қарасам, пастда уйнинг ёнида бута ёняпти.
Челакда сув ташиб уйни қутқариб бўлмаслигини тушундим. Осмонга қарадим – биронта булут йўқ! Тунги юлдузлар нур сочиб турибди. Бунинг устига, майин шамол ёмғирдан асло дарак бермасди. Мен ишонч билан: “Эй Худойим! Ўзинг ҳаммасини кўриб турибсан, ёрдам бер! Ҳаммасига Сен қодирсан!” деб ибодат қилдим. Челакдаги сув дарров тамом бўларди. “Сув узатинглар!” деб бақираман. Яна титраб осмонга қарадим – қаёқдандир қалин булут пайдо бўлди–да, ёмғир томчилай бошлади. Ёмғир аста–секин кучайиб, атрофни сувга тўйдирди. Аланга ўчди, ёмғир ҳам тўхтади. Мен ички ҳаяжон билан кўрсатган мўъжизаси, меҳр–шафқати, ибодатимни эшитгани учун Худога “Эй Худойим! Мен ким бўлибманки, ибодатимга жавоб берасан?” деб шукрона айтдим. Ўт ўчириш машинаси келиб, қўшнининг уйини охиригача ўчирди. Ёнғин бошланганда, қариндош–уруғлар ҳар эҳтимолга қарши қимматли буюмларни шоша–пиша олиб чиққан эдилар. Энди ўша буюмларни ичкарига олиб кира бошладилар. Мен эса уйга кетдим. Ётдим, аммо ухлай олмадим.
Ички бир овоз менга даъват қилди: “Бор, Худо мўъжиза кўрсатди: ёмғир юборди, деб гувоҳлик бер!” Мен итоаткор бўлиб, синглимникига келдим. Улар стол атрофида ўтириб, ёнғин бизнинг уйимизга ўтмади–я, деб хурсанд бўлиб ўтирган эканлар. “Сизлар Худога шукрона айтинглар! Сизларга ёмғирни Худо юборди! Агар У юбормаганда, ҳозир сизлар култепада ўтирардингизлар”, деб, Худо қандай қилиб менинг ибодатимга жавоб берганини айтиб бердим.
“Э–э, мана нима бўлган экан–а! Биз ҳеч охирига етолмадик: қандай қилиб бирдан кўм–кўк осмон ўртасида булут пайдо бўлдию ёмғир ёғди деб”.
Афсуски, улар Худонинг марҳаматини тезда эсдан чиқариб юбордилар. Фақат кейинроқ – синглим Худога яқинлашгандан кейин, у ўшавоқеани тез–тез эслаб турди, Худо Ўз болаларининг ибодатини қандай қилиб эшитишига ҳайрон бўларди.
***
Бир куни укамникига бордим. У Кривой Рогда ишхонасидан берилган кўп қаватли уйларнинг бирида яшарди.
“Леня, биз ака–укамиз, нимага бир ўзинг сарсон бўлиб бу ерларда юрибсан?! Меникига кўчиб боргин, уйни ремонт қиламиз, бирга яшайверамиз”, деб таклиф қилдим.
Укам рози бўлди, кўчиб келди. Гарчи у имонга келмаган бўлса ҳам, биз жуда аҳил яшардик.
Вознесенск жанубда жойлашган шаҳар бўлиб, Қора денгиздан узоқ эмас эди. Воркута жамоатидаги дўстларим ёз пайтлари бизникига оилалари билан келиб, дам олардилар. Укам икковимиз уларни уйимизда хурсандчилик билан қабул қилардик. Уларнинг ташрифи жамоатдаги биродарлар учун дадиллик бахш этарди, улар имонда мустаҳкамланишларида катта рол ўйнарди. Ёшлар улар билан бирга қишлоқлар бўйлаб хушхабарни ёярдилар.
* * *
Мен кончилик асбоб–ускуналари бўйича слесар ва 6 тоифали сантехник эди. Етук мутахассис бўлсам ҳам, ишга жойлашувда қийинчиликларга дуч келавердим. Шаҳарда, албатта, шахта йўқ, сантехник ҳамма жойда керак. Қаерга бормайин, мен тўғримда ҳали суриштириб билгунларигача: “Уч кундан кейин ишга киришасиз!”деб ҳужжатларимни қабул қилардилар. Айтилган кун келаман – яна кўнгилсизлик: “Кечирасиз, бошлиғимиз бошқа одамни ишга олган экан…” Бир имонли биродарим менга маслаҳат берди: “Николай, сени ҳеч қаерга ишга олишмайди. Этикдўзга шогирд бўл, чўнтагингда тирикчилигингга яраша пулинг бўлади”.
Мен маслаҳатга амал қилдим. Аммо этикдўзнинг шогирдига ойига 15 рубль маош тўланарди, ундан яна боласизлик солиғи ҳам ушланарди.
1956 йили уйланишга қарор қилдим. Қайлиғим Раббийдаги сингил Валяга, Раббий учун яна 10 йил тортадиган азобим олдинда турибди, деб айтдим. “Оила қуришимиздан олдин бу ҳақда билишинг керак, шуни ҳисобга олиб, қарор қабул қилишинг лозим. Балки, буниси Масиҳ учун азобларимнинг бошланишидир. Аммо мени яна 10 йилга ҳукм қилишларини Раббийнинг Ўзи аён қилди. Сен ана шундай беҳаловат ҳаёт кечиришга розимисан?”
“Сизга нима бўлса, мен ҳам сиз билан биргаман! Ҳамма нарса – Худонинг қўлида”, – деган жавобни эшитдим.
Раббий бизни бир умрга бирлаштирди, бизга ягона қалб, Масиҳ ортидан эргашиш учун ягона тор йўлни инъом қилди.
(Воқеалардан олдин айтиб қўя қолай: ўн икки йилдан кейин – оиламизда 8 фарзанд туғилган пайтда мен жамоат хизматчиси сифатида 10 йилга озодликдан маҳрум қилиндим. Бу ҳақда Раббий менга Воркутада аён қилган эди).
Оила катталашиб бораверди. Оилани боқиш учун ойига 15 рубл ҳеч нарса бўлмасди. Пойафзал тикиб бозорда сотишга қарор қилдим. Бу пайтга келиб мен уста бўлиб қолган эдим. Аммо меҳнатим маҳсулини сотишга милиция имкон бермасди. Уларга ҳам пул беришим керак эди.
Ўзимга биронта мос жойни излаб, ремонт– қурилиш бригадасида ғишт терувчи, сувоқчи бўлиб қўшимча даромад ишлардим. Орадан маълум вақт ўтгач, шаҳар уй–жой бошқармасига сантехник керак экан, деган хабарни эшитиб қолдим. Кадрлар бўлимига кирдим. Аёл менга диққат билан разм солди. Маълум бўлдики, биз синфдош эканмиз. У мени таниди, мен ҳам уни эсладим. У менинг ҳужжатларимга дарров кўз югуртириб, бошлиқ олдига кириб кетди. Чамаси, мен ҳақимда яхши таассуротга эга бўлди. Бошлиқнинг олдидан чиқиб, ишонч билан: “Ишга чиқавер”, – деб айтди.
Мен дастлаб тўртта иссиқхонада хизмат кўрсатдим, кейин қолган бештасини ҳам менга кўшиб беришди. Ёзда ҳамма камчиликларни тўғриладим, кейинги йили қишда иссиқхона ишлари бўйича биронта ҳам шикоят тушмади.
***
1959 йили Вознесенск жамоатининг оқсоқоли кексайиб, кўзи ҳам кўрмай қолди. Унинг ўрнига бошқа одамнинг бошига қўл қўйдилар. У мени огоҳлантирди:
–Қишлоқлардаги имонлилардан хабар олиш ва Хушхабарни тарғиб қилиш учун ёшлар билан бошқа у томонларга чиқманглар, – деб эътироз билдириб бўлмайдиган тарзда қатъий таъқиқлади.
–Нимага? – деб шоша–пиша сўрадим.
–Райисполком таъқиқлаяпти. Сизлар ўз эътиқодингизни тарғиб қилаётган экансизлар, бу миш–мишлар уларнинг қулоғига етиб борипти.
–Улар гапираверадилар–да, биз муқаддас иш қилаётганимизни ўзингиз ҳам биласиз–ку. Биз қишлоққа оркестр билан боришга ваъда берганмиз.
–Сенга айтяпман: у томонларга бошқа бормайсан! – қатъий равишда гапирди оқсоқол.
–Ахир, бу хушхабарни таъқиқлаш–ку…
–Агар кечаси соат иккида КГБчилар сени ҳам, худди мен сингари, изоляторга олиб борганларида эди, сен бундай деб гапирмаган бўлардинг, – алам ва ожизликдан у сирни менга очиб қўйди.
–Биз Масиҳни ҳаммага эълон қилгани даъват этилганмиз, – деб унга далда беришга уриндим.
–Сен ёшсан, тушунмайсан, сизларнинг хушхабарингиз туфайли ибодат уйининг эшигига қулф осадилар.
–Агар масиҳийнинг қалбига қулф осса–чи…
–Ақллилик қилма. Билиб қўй: қишлоқларда хушхабар ёйганларинг учун ҳамма айбни сенинг бўйнингга юклашади.
Шу суҳбатдан кейин оқсоқол мени жамоат кенгашига таклиф қилди. Кенгаш таъсисчилари 20 кишидан иборат бўлиб, жамоат шу таъсисчилар сабабли рўйхатга олинган эди. Улар жамоатнинг эски аъзолари бўлиб, 2– йилларда Худонинг Каломи учун қамоқхоналарга ташланган, сургун қилинган эдилар.
Оқсоқолнинг далилларини улар эшитиб, сукутда қолдилар. Мен ҳам хижолат бўлдим: балки, ҳақиқатан ҳам Муқаддас Ёзувни нотўғри тушунарман? Жамоат атрофида юз берган мураккаб вазиятни англаб етмагандирман? Ёзувга қайта–қайта мурожаат этдим, ўзимни текширдим, Худонинг амрларини нотинч пайтларда ҳам, қулай фурсатда ҳам ижро этиш керак, деб руҳан дадиллашдим.
Шунга қарамай, барибир итоат этишга тўғри келди: ёшлар жамоатнинг хавфсизлиги учун қишлоқлар бўйлаб хушхабарни тарғиб этишни бас қилди. Юрагимиз азизлар билан мулоқот қилишни соғинарди, биз шаҳардаги қария биродар ва сингилларимизникида йиғилишадиган бўлдик. Кўп ўтмай, бу йиғилишларни таъқиқлашди.
Ёшлар тушкун аҳволга тушдилар, Худо йўлидаги ҳар қандай иш бостирилди. Менга ёшлар билан руҳий ишлар олиб бориш топширилди, аммо ҳар қандай энг майда олийжаноб ташаббус норозилик келтириб чиқарарди. Чинакамига тавба қилмоқчи бўлган ёш биродарлар ва сингиллар менинг олдимга келиб бошига тушганларини мен билан ўртоқлашарди: “Нима қилай: жамоатда сувда имонга киришга тайёрланаётган эдим, КГБчилар иш жойимга келиб, бу имонингдан воз кеч, деб тазйиқ ўтказмоқчи бўляптилар”. Имонлиларга тазйиқ ҳамма томондан бўларди, ҳокимият янги–янги чекловларни ўйлаб чиқарарди. Масалан, райисполком қавмбошилардан, имонга келмоқчи бўлганларнинг рўйхатини бересизлар, акс ҳолда жамоатхонани ёпамиз, деб талаб қўйдилар. Давлат Хавфсизлик Қўмитаси имонга келганлар фамилиясини билиб олардилар ва уларга тазйиқ ўтказардилар. Ёшларга эса имонга келишни умуман таъқиқлаб қўйдилар, кейин болаларга ва 18 ёшгача бўлган йигит–қизларга жамоатда Худога хизмат қилишда иштирок этишни таъқиқлаб қўйдилар. Мен бундай қарорлар билан рози бўла олмасдим, ўн йиллар давомида, ҳатто кексайиб қолгунча Худонинг Каломи учун азоб чеккан имонли биродарларимни тез–тез эслардим. Мен рўза тутиб, ибодат қилишга ва Худодан шундай дея сўрашга қарор қилдим: Жамоат учун бундай зулмат замонида хизматни қандай олиб бориш керак? Мен бутун қалбимдан Худога илтижо қилдим, ўзимнинг ҳолатимни текшириб кўрдим, Худога, хоҳиш–иродангни намоён қил, деб илтижо этдим.
Бир куни, тез орада “Жамоатлар ҳақида янги низом” чиқади, деган хабарни ўқиб қолдим. Ўша низом ҳаммага ҳам маъқул бўлмаслиги табиий эди. Аммо барибир, низом халққа эълон қилинади, ҳар бир жамоат уни қабул қилади, шу ҳужжатга биноан хизматни олиб боради. Шуни тушундимки, жамоатларнинг ҳаётига қандайдир хавфли нарсани татбиқ қилмоқчилар. Ҳужжатнинг матнини ўқишга муваффақ бўлганимда ҳаммаси ойдинлашди: ҳукумат жамоатни чекинишга олиб боряпти.
Вужудим қайғуга ботди. Бу ҳақда имонлиларга айтдим, аммо ҳеч ким бунга алоҳида эътибор бермаяпти. Хизматчи билан тун бўйи суҳбатлашдим, у менга тасалли бериб, бир гапни айтди: “Вақтнинг қадрига ет. Шунисига ҳам шукр қил, баттар бўлиши ҳам мумкин эди–ку…” Бундай маслаҳатлар мени хотиржам қила олмади: “Масиҳ айтган эди: – Болаларнинг Менинг олдимга келишига қаршилик қилманглар”. Аммо болаларни жамоатга қўймаяптилар–ку. Бу эса Муқаддас Ёзувга тамомила зид”, – дея мен ўз исботимни келтирдим.
***
Ўша йиллари мен Воркута жамоатидаги биродарларим билан хат ёзишиб турдим, албатта, бизнинг ўлкаларда Худонинг ишлари бориши тўғрисида хабар бериб турдим. “Коля, биз томонларга келгин, сени соғиндик” , деб хат ёзди улар.
Хотиним қаршилик билдирмади: “Боринг, бир оз бўлса ҳам ҳамма ташвишлардан бир оз холи бўласиз. Болаларни ўзим эплайман”. Ўшанда тўртинчи фарзандимиз туғилган эди.
Дўстларимиз билан учрашув ҳаммамизга шодлик бахш этди. Жамоатимизнинг руҳий ҳаётидаги мураккаб вазият тўғрисида батафсил ҳикоя қилиб бердим. Улар учун бу янгилик эмас эди. “Биродарларимиз бошқа жамоатларда бўлдилар – бутун мамлакат бўйлаб қандайдир тушунарсиз бир нарса қилиняпти”, дея хўрсиниб ташвишландилар воркуталиклар. Айнан нима юз беряпти – тушуна олмасдилар, менга қандай маслаҳат беришни ҳам билмасдилар.
Воркута жамоати учун масъул биродар менга И.В.Каргелнинг “Келгуси бахт–саодат соясидан нур” китобини таклиф қилди. Бир неча бобини ўқиб шунчалик берилиб кетибманки, китобдан ажрала олмай қолдим. Мен қанчалик ҳаракат қилмай, ҳаммасини эсда сақлаб қолиш мумкин эмас, китобда баён қилинган ҳақиқатлар эса фақат мен учун муҳим эмас. Уйга қайтиб келганимдан сўнг, бу ҳақиқатни жамоатимдаги Худо халқига етказишни истадим, бир биродаримдан китобни кўчириб олишга рухсат сўрадим. Учта катта умумий катак дафтар сотиб олиб, кечаю кундуз майда ҳарфлар билан ёзиб чиқдим. На егим, на бирон нарса ичгим келарди. Гарчи мен моҳир қаламкаш бўлмасам ҳам, қўлим чарчамасди. Йўлга вақтим кетмасин деб, навбатдаги йиғин ўтган учда кечаси қолдим. Тун бўйи ёздим.
Бир ой давомида 90 саҳифалик учта дафтарни тўлдирдим. Қўлимда энди қимматли китоб турарди. Бахтиёрлигимнинг чеки йўқ эди. Биродарим менинг ташналигимни кўриб шу муаллифнинг бошқа китобини келтириб берди. “Ваҳийга изоҳ” китоби экан. “Ўқиганмисан?” деб сўради ҳалиги биродарим. “Йўқ”– деб жавоб бердим. Китобда баён қилинган фикрлар орқали Худо менга шу нарсани аён қилдики, Инжил ҳақиқатидан чекиниш – гуноҳ. Мен тўғри йўлда турганимни англадим ва бундан ўзим дадиллашдим.
***
Мен қайтишда Москва орқали кетдим, Загорскдаги холамникига кириб ўтмоқчи эдим. Поезд бу станцияда тўхтамас экан. Энди Загорсккача электричкада боришимга тўғри келади, анча вақтимни йўқотар эканман–да, деб хафа бўлдим. “Худойим, ёрдам бер! Сен учун ҳамма нарса мумкин–ку!” - деб ибодат қилдим.
Поезд станциядан ўтиб, шаҳар бўйлаб юрди. Бирдан тормоз бериб, тўхтаб қолса бўладими! Дарров нарсаларимни йиғиштириб, проводникдан, вагон эшигини очиб беринг, деб илтимос қилдим. У дарров эшикни очди. Қиш бўлган учун қор уюми устига сакрадим. Шунда поезднинг тўхтагани сабабини билдим: рельсга туташиб кетган қор уюми ёнбағрига бир маст одам сирғалиб суяниб қолган, бехатар жойга ўтиш учун ўрмалаб чиқа олмасди. Шундай қилиб, Худо менинг ибодатимга жавоб берди! Мен ниҳоятда миннатдор бўлиб, Худонинг бу меҳрибонлигидан худди болалардай хурсанд бўлдим.
Имонлиларнинг бирга йиғилиши тобора қийинлашиб бораверди. Болаларни йиғинда иштирок этишларига рухсат йўқ эди. Менинг уйимда йиғилишни бошлашимизга тўғри келди, бундан имонлилар, айниқса кўп болали ота–оналар, ниҳоят, болалар ҳам Худонинг каломини эшитадиган бўлдилар, деб жуда хурсанд эдилар. Ҳокимият имонлиларнинг эҳтиёжларига эътибор бериш у ёқда турсин, доимо уларнинг ҳуқуқуларини бузиб келдилар. Одессада имонлиларнинг ибодат уйини тортиб олдилар, Одессадаги хизматчи Николай Павлович Шевченко ҳар қанча ҳаракат қилса ҳам, ҳеч нарсага эриша олмадилар.
***
Яшаш шароитимда ўзгаришлар юз берди: ўша пайтда тиқилишиб яшаётган ертўламиз насликдан, эскилигидан қулаб тушди. Ундан тупроқ уюми қолди, холос. Худога шукр, болаларни босиб қолмади. Хотиним фақат Муқаддас Китобни олиб чиқишга улгурди. Мебелларимиз тупрок остида синиб кетди. Болаларимизни вақтинча қўшниникига жойлаштирдик, эр–хотин иккаламиз бутун қолган уйнинг йўлагига жойлашдик.
Уй сотиб олишга маблағимиз умуман йўқ эди. Озгина маошим оилани боқишга аранг етарди. Худо бизни ташлаб қўймади. Бу тўғрида ишхонамдагиларга айтганимда, менга маслаҳат бердилар: Шаҳар совети қошидаги БТИдан уй қуриш учун лойиҳа ол”. Ўша лойиҳани олдим, шу лойиҳага биноан мени рўйхатдан ўтказдилар.
Аммо қайси маблағ ҳисобига, нимадан қуришим керак? Худо Ўз мўъжизаси билан яна менга ёрдамга келди. Ишхонамизда бизга ходалар, бузилган Баракларнинг тахталарини ўтин учун берарди. Уларни одатда арралаб юклашарди. Мен бутун беришларини илтимос қилдим. Шундай қилиб, керакли қурилиш материалларини йиғиб олдим.
Жамоатимиз жуда иноқ эди. Катта ишларда бир–биримизга ёрдам берардик. Қурилишни бошлаганимда, Худо, ҳаммасини ўзинг қиласан, деб юрагимга солди. Фақат укам билан тоғам ёрдам берди. Имонли биродарларим аввалига: “Нимага бизнинг ёрдамимизни менсимаяпсан?” деб хафа бўлдилар. Аммо кейинроқ шундай қилиш керак бўлганини тушуниб етдилар (Кейинроқ судда мендан: “Уй қуришингга ким ёрдам берди?” деб қаттиқ сўрадилар. Имонлилар ёрдам бермаганини далиллаш учун гувоҳликка қўшниларимни ва туғишган укамни олишимга тўғри келди. Ғанимлар, чамаси, имонлиларнинг ёрдам берганига баҳона топмоқчи ва шу билан уйимни мусодара қилиб, катта оиламни бошпанасиз қолдиришни ният қилган эдилар. Аммо Худойим бу тўғрида олдиндан ғамхўрлик қилди ва уйни ўзим қуришга даъват этди.)
Худонинг ёрдами билан уйни ўзим қурдим. Кўп стул сотиб олдик, болалар учун кичик стулчалар ясадим. Биринчи қилган ишим – бизникида Худога хизмат йиғинини ўтказишга таклиф қилишим бўлди. Уйимиз кенг, шинам бўлди. Бутун жамоат билан бирга биз Худога шукр қилиб, ҳамду сано айтдик.
Книга на Узбекском языке: - Верю в бессмертие (Николай Бойко)
Очень впечатляющее свидетельство одного верующего узника за имя Христово, прошедшего тюрьмы и лагеря, и повсюду Бог подкреплял его и исцелял. Одному Богу известно, сколько издевательств претерпел Николай Ерофеевич в неволе. Его лишали свиданий, не отдавали писем и в буквальном смысле уничтожали, сажая в камеру—холодильник в то время, когда у него было воспаление легких. Но, по неизреченной Своей милости, Господь сберегал жизнь Своему слуге. Он оставался непреклонным и не шел на сотрудничество с гонителями. Его глубоко почтенный 82-летний возраст — яркое доказательство того, что жребий наш всецело находится в руках Господа и вовсе не условия существования определяют длительность жизни, а лишь Божья воля. Несмотря на суровый путь, он достиг рубежа большей крепости и отошел к Господу как и насыщенные днями патриархи. Земная брань его закончилась победно.
