Филип Янси. НЕГА? - (1–қисм) Ўзбек тилида
NEGA? (Philip Yansi) O‘zbek tilida Audiokitob
Ҳар доим жавобсиз қолаётган савол
Мундарижа
1–қисм: Худо қаерда, ўзи?
Савол қайтмоқда
Ғамгин Мавлуд байрами
2–қисм: «Билишни хоҳлайман: Нега!»
Аввал силкинишлар, кейин тўлқин
Фожиа билан юзма–юз
Нега?
Бизнинг ягона умидимиз
Диққатнинг чалғиши
«Ёрдамчиларни изла»
Зиён қилиб қўйма
3–қисм: Худо ухлаб қолганда
«Бундай шафқатсизлик қаердан келди?»
Кўр ва кемшик дунё
Ёрдам сўраб қилинган нолалар
Қўшнилар
Умид учқуни
Эзгуликка элтувчи азоб
Ўсиш учун макон
4–қисм: Ёвузликни даволай туриб
Қайғу шаҳри
Ўт ўчириш қисмида
Синовдан ўтган ва мустаҳкамланган эътиқод
Узилган ҳаёт
Икки универсалия
Қийин саволлар
Ўлим, кеккаяверма
5–қисм: Уч буюк синов
Миннатдорчиликлар
Савол қайтмоқда
Мен ҳам ўзига яраша шахсий азоблар тажрибасига эгаман: суякларим синган, кичик операциялар, ҳаётимни йўқотишимга бир баҳя қолган автоҳалокат... Лекин мен бошқаларнинг ҳикояларини тинглаш орқали кўпроқ нарсаларни ўргандим. Рафиқам хосписда капеллан бўлиб ишлаганида, у тез–тез кечки овқат пайтида ўлим билан юзлашишга мажбур бўлган оилалар ҳақида менга айтиб берарди. Бизнинг овқатларимиз кўз ёшлари билан зираворланарди. Бундан ташқари, журналист сифатида мен бошқаларнинг юракни эзувчи: гомосексуалист–ўғилнинг ўз жонига қасд қилганидан қайғураётган ота–оналарнинг; азобли ва ўлимга олиб келувчи касалликнинг кучайиб бораётган зўрайишига чидаётган жамоат чўпонининг; Маданий инқилобнинг ваҳшийликларидан омон қолган хитойлик масиҳийларнинг ҳикояларини эшитардим.
Азоблар мавзусига тез–тез қайтиб турганим учун, мени вақти–вақти билан «Мен азоб чекаётганимда, Худо қаерда?» биринчи китобимда кўтарилган мавзуда гапиришга таклиф қилишади. Виржиния Политехника университетининг талабалар шаҳарчасидаги ёмғирдан кейин қўзиқориндек чиққан импровизацион ёдгорликлар атрофида айланганимни, сўнгра эса ўттиз учта синфдош ва ўқитувчиларнинг ўлимидан ғам–ғуссага тўла минглаб талабалар қаршисида турган кунимни умуман унутмайман. Ёки кейинги йили Ҳиндистоннинг Мумбай шаҳрида бутунлай бошқа мавзуда нутқ сўзламоқчи бўлганимда, «Тож Маҳал» меҳмонхонаси ва бошқа биноларда содир этилган теракт туфайли, ўтказиладиган жой ва мавзуни ўзгартиришга мажбур бўлганим ҳақидаги воқеа, яна абадий долзарб масалага қайтган ҳолда худди шундай даҳшатлар тўла кунни ҳеч қачон унутмайман.
2012 йилда мен бу мавзуда уч марта нутқ сўзладим ва энг аянчли вазиятларда тингловчиларга мурожаат қилдим: фожиали табиий офатдан кейин биринчи марта; уруш натижасида вайрон бўлган шаҳарда иккинчи марта; учинчиси эса уйга энг яқин бўлган ва эҳтимол шунинг учун бу энг азобли воқеа бўлиб чиқди.
Март ойида мен Япониянинг Тохоку минтақасидаги реактив авиалайнер тезлигида қирғоққа келиб, темир йўл изларини бузиб, вайрон бўлган қишлоқларда кемалар, автобуслар, уйлар ва ҳаттоки самолётларни синдириб ташлаган цунамининг биринчи йиллиги муносабати билан омма олдида сўзга чиқдим. Офат оқибатида 19 мингта одами ҳалок бўлган ва бутун қишлоқлари денгизга ювилиб кетган, одатда, илоҳий саволларга етарли вақти бўлмаган ишбилармон бу материалистлар мамлакати энди бошқа ҳеч нарса ҳақида ўйлай олмасди ҳам.
Октябр ойида мен тўрт йил давомида иссиқлик, газ ва электр таъминотисиз қолган, озиқ–овқат ва сув билан таъминланмаган, замонавий урушлар тарихидаги энг узоқ қамални бошдан кечирган Сарайево шаҳрида ҳам худди шу мавзуда гапирган эдим. Ўн минг аҳоли снайпер ўқлари ва кунлик артиллерия ҳужумларидан, снарядлар ва миналар дўл каби осмондан тушганда ҳалок бўлди. Қамалдан омон қолганлардан бири менга ичини тўкиб солди: «Энг ёмони бу – ёмонликка кўникиш. Агар биз буларнинг барчаси қанча давом этишини олдиндан билганимизда эди, эҳтимол ўз жонимизга қасд қилган бўлардик. Аммо вақт ўтиши билан бунга бефарқ бўлиб қоларкансан. Сен шунчаки омон қолишга ҳаракат қиласан».
2012 йил ниҳоясига етар экан, мен, эҳтимол, энг қийин, лекин азоблар миқдори бўйича эмас, – ахир уни қандай қилиб миқдор билан ўлчаш мумкин, – мутлақ даҳшат ва чуқур қайғули вазифага дуч келдим. Мавлуд байрамидан кейинги биринчи дам олиш кунида мен, йигирмата биринчи синф ўқувчиси, олти нафар ўқитувчи ва бошқа мактаб ходимларининг бемаъни ўлдирилишидан саросимага тушган Коннектикут штатининг Ньютаун шаҳри жамоатчилигига юзландим.
У ердаги ҳукм сурган кайфиятни тез ёрдам машинаси ҳайдовчиси яхши тасвирлаб берди. «Ўт ўчириш бўлими ва тез ёрдам бригадасида ҳаммамиз кўнгиллимиз, – деди у. – Мен баъзида даҳшатли нарсаларни бошдан кечиришга мажбур бўлардим, лекин бизда бундай нарсалар учун махсус тайёргарлик йўқ... Ҳеч кимда ҳам йўқ. Рафиқам «Сэнди Хук» бошланғич мактабида дарс берарди. У бу йигирма нафар боланинг ҳар бирини, шунингдек, ўлдирилган ходимларни номма–ном билар эди. У директор Дона Хокспрангдан уч қадам орқада кетаётган эди, Дона: «Қайтинг! У ерда қуролли йигит бор!» деб қичқирди. Рафиқам қирғиндан яшириниб ўтиргандан сўнг, коридорда ҳамкасблари ва болаларнинг жасадлари ёнидан ўтишга мажбур бўлди».
Овозини жиловлаш учун бир зум тўхтаб, у сўзида давом этди: «Ҳар бир инсон у ёки бу даражада қайғуни бошдан кечиради, энг ёмони, бу – фарзанддан жудо бўлиш. Шошилинч ёрдам хизматида ишлаганимда, бу нарса одамларга қандай таъсир кўрсатишини кўрганман – айниқса ўз жонига қасд қилгандан кейин. Сиз худди қандайдир қобиқдаги каби бу қайғу билан яшайсиз ва фақат вақт ўтиши билангина аста–секин ташқи дунёга қайтишни бошлайсиз. Дўконга борасиз, ишга қайтасиз. Аста–секин, ташқи дунё сизнинг эътиборингизни тобора кўпроқ жалб қилади ва қайғу хиралашади. Бизнинг Ньютаун – кичик бир жамоа. Қаерга бормайлик, ҳамма нарса бизга нима бўлганини эслатиб туради. Биз дўконга борсак – қурбонлар хотирасига қўйилган ёдгорликларни кўрамиз. Кўчада юрсак, боласини йўқотганлар уйининг айвонидаги белгиларни кўрамиз. Биз бундан қочиб қутула олмаймиз. Шаҳар гўё шиша қопқоқ билан ёпиб қўйилганга ва ундан ҳамма кислород тортиб олинганга ўхшайди. Қайғу нафас олишимизга имкон бермайди».
Мен Клайв Калвер исмли қадрдон инглиз дўстимдан Ньютаунга келиш таклифини олдим. 1970 йилларда мен «Ёшлар Масиҳ учун» ташкилоти томонидан чиқариладиган «Талабалик ҳаёти» журналида муҳаррир бўлиб ишлаган вақтимда, у ташкилотнинг Буюк Британиядаги бўлимини бошқарган. Вақт ўтиши билан бизнинг йўлларимиз айро тушган. Клайв халқаро хайрия ишларига ўтиб кетди, мен эса ёзувчи бўлдим. Бугунги кунда Клайв – Ньютаун яқинидаги гуллаб–яшнаётган 3500 аъзоли жамотнинг чўпонидир. Мавлуд байрамидан бир ҳафта олдин менга қўнғироқ қилганида, «Менинг бутун ҳаётим фақат шу ролга тайёргарлик кўргандек туюлади», – деди у. «World Relief»да мен табиий офат ҳодисаларида ёрдам гуруҳини бошқарардим. Унда бутун дунё бўйлаб 20 мингга яқин одам иштирок этганди. Аммо ҳозир бу нарса менинг маҳалламда содир бўлди ва менинг жамоатим аъзолари бевосита жабр кўрди. Уларнинг ҳаммаси сен бир неча йиллар олдин китобингда ёзган «Мен азоб чекаётганимда, Худо қаерда?» деган саволларни беришади. Жамоатимизга келиб гапира оласанми?”
Книга на Узбекском языке: - Почему? (Филип Янси)
Где Бог, когда я страдаю? Этот вопрос звучит безмолвным рефреном каждый раз, когда случается беда – неважно, с одним человеком или целыми нациями. Стоит произойти природному катаклизму, эпидемии, войне или очередному теракту – и сразу же сотни людей взывают к небесам: «Доколе, Господи?!» Если мы не можем доверить Богу безопасность наших детей или защиту близких от мучительной смерти, то в чем вообще можно Ему доверять? Почти 25 лет назад Филип Янси написал нашумевшую книгу, где попытался изложить свой взгляд на эту извечную проблему. Сегодня события на трех континентах, которые лихорадят человечество, заставляют его снова взяться за перо. C характерной для автора прямотой и честностью книга обращается к тем, кто несет тяжкое бремя страданий, чья вера пошатнулась от перенесенной боли, кто испытал разочарование в Боге и людях, но все равно пытается найти смысл в том, что происходит вокруг, и разобраться в этом ВОПРОСЕ, КОТОРЫЙ ОСТАЕТСЯ ВСЕГДА.
