Филип Янси. НЕГА? - (4–қисм) Ўзбек тилида
NEGA? (Philip Yansi) O‘zbek tilida Audiokitob
Ҳар доим жавобсиз қолаётган савол
Мундарижа
1–қисм: Худо қаерда, ўзи?
Савол қайтмоқда
Ғамгин Мавлуд байрами
2–қисм: «Билишни хоҳлайман: Нега!»
Аввал силкинишлар, кейин тўлқин
Фожиа билан юзма–юз
Нега?
Бизнинг ягона умидимиз
Диққатнинг чалғиши
«Ёрдамчиларни изла»
Зиён қилиб қўйма
3–қисм: Худо ухлаб қолганда
«Бундай шафқатсизлик қаердан келди?»
Кўр ва кемшик дунё
Ёрдам сўраб қилинган нолалар
Қўшнилар
Умид учқуни
Эзгуликка элтувчи азоб
Ўсиш учун макон
4–қисм: Ёвузликни даволай туриб
Қайғу шаҳри
Ўт ўчириш қисмида
Синовдан ўтган ва мустаҳкамланган эътиқод
Узилган ҳаёт
Икки универсалия
Қийин саволлар
Ўлим, кеккаяверма
5–қисм: Уч буюк синов
Миннатдорчиликлар
Узилган ҳаёт
Барибир, фожиалар туғдирган муаммолар осонликча йўқолиб кетмайди. Асрлар оша бир савол акс–садо бериб турибди: «Гарчи Худо бир кун келиб уни тикласа ҳам, бу дунё уни тўлдириб турган оғриққа муносибми?». Японияда мен аёл билан суҳбатлашдим, у илк бора янги иш жойига чиққанида икки фарзандини бувисига қараб туриши учун қолдирганди ва энди бунинг учун ўзини койимоқда, чунки буви болаларга цунамидан қутулиб қолишга ёрдам бера олмаганди. Сараевода мен сув олиш учун ялангликдан чопиб ўтаётган болаларни снайперлар атайлаб нишонга олган ўша тепаликда турдим. Ньютаунда бир бола сўради: «Энди мен ким билан ўйнайман?»
Нима учун меҳрибон Худо бундай ҳолларга йўл қўяди? “Нью–Йорк Таймс” шарҳловчиси Росс Даусэт газетадаги «Сэнди–Хук»ка бағишланган муаллифлик рукнида “Ака–ука Карамазовлар” романидаги машҳур парчани эсга олади, бу парчада Иван дўппосланган ва қийноққа солинган болалар ҳақидаги қиссани сўзлаб беради ва қайсики сабабларга кўра бўлмасин, болаларнинг азобларига чидаётган Худони ҳеч ҳам қабул қила олмайман, деган хулосага келади. Худди шунга ўхшаш тарзда Альбер Камьюнинг “Вабо” романидаги шифокор болакай вабодан қандай ўлаётганини кўриб, баён қилади: “Мен бундай ҳолатга йўл қўядиган нарсаларнинг шундай тузумида иштирок этишдан бош тортаман”.
Фақат азоб чекаётган Худогина бу сайёра унинг учун тўланган қийматга лойиқ ёки лойиқ эмаслиги ҳақидаги саволга жавоб бера олади. Хуллас, ўғли ёки қизини йўқотган оилалар билан суҳбатлардан сўнг, энди менда бу саволга калит бор. Агар улардан: “Сиз олти ёки етти йилни болангиз билан бирга ўтказдингиз. Улар ҳозир сиз ҳис қилаётган оғриққа арзийдими?”, – деб сўрасангиз, қаъий “Ҳа” деган жавобни эшитасиз. Ўзининг ёш дўсти ўлимидан сўнг шоир Альфред Теннисон айтганидек: «Умуман ҳеч кимни севмаганингдан кўра, яхши кўрган кишингни йўқотганинг маъқул». Эҳтимол, Худо ҳам қулаган ижодига нисбатан шуни ҳис қилаётгандир?
Ньютаундаги оилаларга мен Епископал жамоат руҳоийси Жон Клэйпулнинг кичкина китобини ўқиб чиқишни маслаҳат бердим, бу китоб фарзандини йўқотган кўп ота–оналарга тасалли берди. Сабабини китоб номининг ўзиёқ очиб беради: «Азоблар бўйича биродарнинг йўллари». Бу китобда Клэйпул сийқаси чиққан ибораларни таклиф қиладиган жамоат чўпони сифатида эмас, азоблар ичра, худди ҳеч қандай таскин бермайдигандек бўлган Худога юзланган ота сифатида гапиради. Бир ярим йил давомида у саккиз ёшли қизини оққон касаллигидан даволаш учун ечим излади. Клэйпул энг яхши шифокорларга мурожаат қилди; даволаш истеъдодига эга бўлган машҳур хушхабарчилар қизга махсус зайтун мойи суртдилар; унинг учун жамоат аҳли ва Клэйпулнинг дўстлари ибодат қилдилар. Кейин эса у вафот этди.
Жон эндиликда ўзига жуда ҳам етишмаётган ҳамма нарсадан: қизининг коллежни битириш тантаналаридан; қизини меҳробга бошлаб бориши мумкин бўлган унинг тўйидан; невараларининг туғилиши ва қизининг ҳаётини худди инъом каби қабул қилишдан воз кечгач, жиддий курашдан сўнг унга енгиллик етди. Гарчи бу умр шафқатсиз узилган бўлсада, буюк инъом эканликдан тўхтагани йўқ.
Гувоҳлик бериш учун мен бу ердаман: бу – Йўқотиш тоғидан тушишнинг ягона йўлидир. Мен бундай қараш йўлни осон қилади, деб айтишни хоҳламайман. Асло ундай эмас. Лекин, ҳеч бўлмаганда, Лора Лью мен ишлаб топмаган, мен лойиқ бўлмаган ва қўлга киритишга ҳаққим бўлмаган тоза ва оддий инъом эканлигини эслаганимда бу йўлга чидаса бўлади. Ва мен ҳатто инъомни кейин олиб қўйишганида ҳам, унга кераклича муносабат билдириш – миннатдорчилик эканлигини эслаганимда, сайъ–ҳаракат кўрсатишга ва Худо умуман менга Лорани инъом этгани учун Унга ҳамд айтишга кўпроқ қодир бўламан.
Гарчи менга жуда қийин бўлсада, ҳозир мен бу фанни ўрганишга бор кучим билан ҳаракат қилаяпман. Қаерга назар ташламайин, ҳамма ёқда қизим ҳақидаги хотираларга кўзим тушади: биз бирга қилган ишлар; у айтган гаплар; у яхши кўрган нарсалар. Ва бу хотиралар иштирокида менда иккита муқобил бор: энди у менинг ёнимда йўқлигига ўралиб қолиб, мен уни бутунлай йўқотганимдан афсусга ботишим; ёки Лора умуман бизга берилган мўъжиза эканлигига диққатимни жамлаб, у билан ҳаётимда – гарчи қандайдир қисқа ўн йил бўлсада, бирга бўлганлигим учун миннатдор бўлишни ўрганишим.
Якунида Клэйпул ўз жамоат аҳли, дўстлари ва ўқувчилардан унга ҳаёт – сўнгги заррасигача бир инъом эканлигини, миннатдорчилик эса ҳар қандай ҳадя учун тўғри муносабатлигини эслатиб туришларини илтимос қилади. Биз совғаларга ўз мулкимизга нисбатан бўлганидек муносабатда бўлмаймиз. Таниш шифокор менга эслатганидек, ҳар бир умр – бу, бир кун келиб Қарз берувчига қайтариладиган қарздир.
Ньютаунга кетишимдан сал олдин мен электрон почта орқали 21 декабрь, йил давомида кечаси энг узун бўладиган кунда жамоат хизматига борган Атланталик дўстимдан хат олдим. Жамоат хизмати ҳаётдаги йўқотишларга бағишланган экан; унинг иштирокчилари ҳалок бўлганларнинг исмларини айтишган ва бузилган ўзаро муносабатларни санаб ўтишган. Дўстим илоҳиётчи Дитрих Бонхёффернинг сўзларини эслатди, дўстимнинг тан олишича, бу сўзлар унга ҳар доим етишмайдиган одамларнинг ўлимига нисбатан янгича қарашни очиб берган экан. «Ҳеч нарса яқин одамимизнинг йўқлиги ўрнини тўлдира олмайди ва унинг ўрнини биров билан алмаштиришга уриниш нотўғри бўларди. Биз шунчаки бу йўқотишга бардош беришимиз ва охиригача боришимиз зарур. Аввалига бу жуда қийин туюлади, лекин шу билан бирга, бунда буюк таскин ҳам бор. Бизнинг ўртамиздаги ришталарни сақлаб тургани ҳолда, бўшлиқ тўлдирилмай қолаверади. Худо бўшлиқни тўлдиради, дейиш беъманиликдир. Худо бундай қилмайди. Аксинча, У бўшлиқни сақлаб қолади, майли қиймати оғриқ бўлса ҳам, бир–биримиз билан бўлган аввалги яқинлигимизни сақлаб қолишда бизга ёрдам беради».
Қайғу – бу, севги ва азоб ўзаро учрашадиган нуқта.
Книга на Узбекском языке: - Почему? (Филип Янси)
Где Бог, когда я страдаю? Этот вопрос звучит безмолвным рефреном каждый раз, когда случается беда – неважно, с одним человеком или целыми нациями. Стоит произойти природному катаклизму, эпидемии, войне или очередному теракту – и сразу же сотни людей взывают к небесам: «Доколе, Господи?!» Если мы не можем доверить Богу безопасность наших детей или защиту близких от мучительной смерти, то в чем вообще можно Ему доверять? Почти 25 лет назад Филип Янси написал нашумевшую книгу, где попытался изложить свой взгляд на эту извечную проблему. Сегодня события на трех континентах, которые лихорадят человечество, заставляют его снова взяться за перо. C характерной для автора прямотой и честностью книга обращается к тем, кто несет тяжкое бремя страданий, чья вера пошатнулась от перенесенной боли, кто испытал разочарование в Боге и людях, но все равно пытается найти смысл в том, что происходит вокруг, и разобраться в этом ВОПРОСЕ, КОТОРЫЙ ОСТАЕТСЯ ВСЕГДА.
