Дон Мак-Керри. Иброҳимнинг оиласи: парчаланган шажарани шифолаш - (36-боб) Китоб Ўзбек тилида
Ibrohimning oilasi: parchalangan shajarani shifolash (Don Mak-Kerri) O‘zbek tilida Audiokitob 
Мундарижа
1-ҚИСМ
1-боб: Худонинг дўсти Иброҳим
2-боб: Худонинг дўсти иккиланади
3-боб: Ҳожарнинг фожеаси
4-боб: Исмоил: Худо эшитади
5-боб: Ака-укалар ўртасидаги адоват
2-ҚИСМ. ИСМОИЛНИНГ ЭНГ МАШҲУР ЎҒЛИ
6-боб: Муҳаммад – биринчи мусулмон
7-боб: Қуръон – Муҳаммаднинг китоби
8-боб: Шаклланган ислом: ҳадис ва қонун
9-боб: Ислом. Унинг эътиқод белгилари ва диний вазифалари
3-ҚИСМ. КЎП ҚИЁФАЛИ ИСЛОМ
10-боб: Исломда этник мансублик ва сиёсат
11-боб: Катта бўлиниш: суннийлар ва шиалар
12-боб: Мистицизм: қонундан қочиш
13-боб: Халқ исломи: мусулмонлик ва руҳий кучлар
14-боб: Жанговар ислом: аслиятга қайтиш
15-боб: Ислом ва секуляризм
16-боб: Рақиб пайғамбар Мирзо Ғулом Аҳмад
17-боб: Ирқчи ислом. Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
4-ҚИСМ. МУСУЛМОНЛАРГА ХИЗМАТ ҚИЛИШ
18-боб: Исонинг йўли
19-боб: Худо Шоҳлиги ва маданият
20-боб: Мусулмонларга хизматчи
21-боб: Руҳий кучдан фойдаланиш
22-боб: Аниқ ҳаракатлар доираси
5-ҚИСМ МУСУЛМОНЛАР БИЛАН ИШЛАШ МЕТОДЛАРИ
23-боб: Исо ва суннийлар
24-боб: Исо ва шиалар
25-боб: Исо ва келишувчан мусулмонлар
26-боб: Исо ва жанговар мусулмонлар
27-боб: Исо ва мутасаввифлар
28-боб: Исо ва халқ исломига итоат этувчи мусулмонлар
29-боб: Исо ва аҳмадийлар
30-боб: Исо ва Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
6-ҚИСМ. ИСЛОМ ВА МАСИҲИЙЛИК ЎРТАСИДАГИ ИЛОҲИЙ ЗИДДИЯТЛАР
31-боб: Мусулмонларнинг Муқаддас Битикка ҳужумлари
32-боб: Муҳаммад ўзини пайғамбар дебэълон қилади
33-боб: Муҳаммаднинг Қуръон ҳақидаги таъкидлари
7-ҚИСМ. ИБРОҲИМ ОИЛАСИДА ЯРАШУВ
34-боб: Бошқа эътиқодга ўтишдан жароҳат олиш
35-боб: Мураббийлик баҳоси
36-боб: Мураббийликнинг аниқ мақсадлари
37-боб: Жамоанинг шаклланиш модели
38-боб: Машаққатнинг ниҳояси
Сўнг сўз
36 – боб
Мураббийликнинг аниқ мақсадлари
“Болаларим, мен сизларни янгидан туғаётгандай, тўлғоқ азобидаман. Мақсадим шуки, сизларда Масиҳнинг табиати намоён бўлсин” (Галатияликларга 4:19).
Ҳаворий Павлуснинг Галатиядаги шогирдларига ғамхўрлик кўрсатиши учун қандай ажойиб йўли бўлган – то “Масиҳ сизларда гавдаланмагунча...” деб ўгит берди у. Аслида бу нимани англатади? Гап нима тўғрисида бормоқда? Буни қандай амалга ошириш лозим?
Бу – исломда тамомила бошқача! “Нима қилиш керак?” деган саволдан мусулмонлар ташвишга тушадилар. “Мен нима қилишим керак?” “Қандай ибодат қилиш мумкин?” “Маросим поклигига мен қандай етишишим мумкин?” “Жаннатга бориш йўлида мен қандай яхши ишларни амалга оширишим керак?” деган савол доим кўндаланг бўлиб тураверади. Асосий савол: “Муҳаммад менинг ўрнимда бўлганда қандай йўл тутган бўлар эди?” Мусулмон беихтиёр Муҳаммаднинг характеридан ва уни илҳомлантирган руҳдан ниманидир ўзлаштиради.
Шундай қилиб, мураббий масиҳийликка ўтган янги мусулмонларни Муҳаммад таълимотидан ва руҳидан воз кечтиришга, янги имонлида Масиҳнинг “намоён бўлиши”да ёрдам кўрсатишга даъват этилган.
Худонинг тимсоли
Буни тушуниш учун биз Муқаддас Китобнинг биринчи бобига мурожаат қилишимиз керак. Унда биз шундай сўзларни ўқиймиз: “Шундай қилиб, Худо одамни Ўз суратида, илоҳий суратда яратди. Уларни эркак ва хотин қилиб яратди” (Ибтидо 1:27).
Олдинроқ, озод бўлмаган мамлакатда фаолият юритишга қандай тайёргарлик кўриш кераклиги ҳақида гапирганимда, мен Хитой ва Ҳинд имонлилари орасида бўлган Малайзиялик йигит ҳақида ҳикоя қилган эдим. Сал кейинроқ мен ундан, қандай қилиб масиҳий бўлиб қолдингиз, деб сўрадим. Кўзлари ёниб турганча, у шундай деб жавоб берди: “Ибтидо китобининг биринчи бобини ўқиганимдан кейин”. Мен ундан буни тушунтириб беришини илтимос қилдим. Мана у берган жавобнинг асл моҳияти:
“Исломда одам Худо суратида яратилганлиги ҳақидаги таълимот йўқ. Худо - буюк, меҳрибон ва уни англаб бўлмайди, деб ўргатади бизга ислом. Худо аслида қандай кўринишда эканлигини исломда ҳеч ким билмайди. Худо “одамни Ўз суратида яратди” деган сўзлари мени мафтун қилди. Биз бошқа масиҳий биродарларим ва қўлимизда Муқаддас Китоб билан бу масалани ўрганишга киришдик. “Исо – Худо улуғворлигининг инъикоси, Худо борлиғининг аниқ сурати...” (Ибронийларга 1:3), эканлигини биз билиб олдик.
Исо шундай деган: “...Мени кўрган Отамни кўрган бўлади...” (Юҳанно 14:9).
Ёғ суртилган Исонинг ҳаётида Худони кўриш, тушуниш ва англаш мумкин. Исони ҳам “Худонинг Ўғли”, ҳам “Инсон Ўғли” деб аташади. У инсон қиёфасидаги Худонинг суратидир. Мен қандай яратилишим керак бўлса, У шунинг намунаси бўлган.
Биз яна Павлуснинг қуйидаги сўзларини биламиз: “Бунинг натижасида ҳаммамиз имонда якдил, Худо Ўғлини таниб–биладиган, Масиҳнинг камолига эришган етук одамлар бўламиз” (Эфесликларга 4:13). Ва яна: “...Худо Ўзининг бутун борлиғи билан тўла-тўкис Масиҳнинг вужудида мавжуддир. Масиҳга тегишли бўлганингиз учун ҳаётингиз тўла–тўкис, чунки У ҳар бир куч ва ҳокимиятдан устундир” (Колосаликларга 2:9, 10).
Худди ўша ғояни биз 2 Коринфликларга Мактубда 3:18 кўрамиз: “Биз ҳаммамиз очиқ юзимиз билан, кўзгуга қарагандай, Раббимизнинг улуғворлигига қараб турибмиз. Улуғворликдан улуғворликка ўтганимиз сари, Раббимизнинг суратига томон ўзгармоқдамиз; бу эса Раббимизнинг Руҳи орқали содир бўлмоқда”.
Бошқа парчалардан биз яна Исо Масиҳнинг бизда яшаш истаги борлигини (Юҳанно 15:5), бизнинг баданимизда Худонинг Руҳи яшаётганлигини (1 Коринфликларга 3:16), “Худо Руҳи бизнинг ичимизда яшаётгани учун, бизлар энди табиатимиз амри билан эмас, балки Худо амри билан яшаётганимизни” (Римликларга 8:9) билиб олдик.
Буларнинг ҳаммаси қалбни ларзага келтирувчи ва мафтункор ваҳий эди. Худо олдинига одамни Ўз суратида яратди. Лекин бу сурат инсоннинг исёнкорлиги туфайли бузиб кўрсатилди. Масиҳ биздаги Худо суратини тиклаш учун келди. Худонинг ўзи бизда яшашни хоҳлади. Ҳамма нарса жой-жойига тушди. Тўсатдан мен ким эканлигимни ва қандай бўлишим кўзда тутилганини англадим. Худонинг мақсади шундай тузилганки, буларнинг ҳаммаси менда мавжуд бўлган Руҳ, Масиҳ Руҳи туфайли юз бераётганлигини тушундим. Худо қандай ўйлаган бўлса, мен шундай бўлганимга ва Худони тушунишимга Исо Масиҳнинг диққат-эътибори қаратилганини кўрдим. У менда яшашни истайди. Унинг Ўғли сурати менда намоён бўлишини У хоҳлайди. У – “Худо борлиғининг инъикосидир”, мен учун намуна, қолаверса, Унинг Руҳи менда Худо суратини тиклашда ички динамикани беради. У – Худо билан мулоқот қилишимиз учун эшикни очиб берадиган ягона зотдир.
Мен шуни қўшимча қилишим мумкинки, ўтган суҳбатимизда Исонинг ўлими ва қайта туғилиши марказий ўрин тутганлигини муҳокама қилмаганмиз. Бу иккала ҳодиса, айтмасак ҳам, барча буюк, асос қилиб олинувчи ва юқоридан юборилган мўъжизаларнинг энг асосийси деб ҳисобланади.
Ўша янги имонли нимадан бошлашни билмай Ибтидони ўқиди ва ўзининг ким эканлигини биринчи бобда намоён қилди. Бу эса ўз навбатида уни янгидан-янги изланишларга етаклади: яратилиш ва Худо суратида ўзгариш нимани англатади? –У Масиҳнинг зарурлигини ва инсонга Худонинг режаларида асосий ўрин ажратилганлигини янги масиҳий намоён қилди. У Ота-Худо, Исо ва Муқаддас Руҳнинг гуноҳни ювиш жараёнидаги ўзгармас вазифасини Муқаддас Битикнинг баъзи парчалари ёрдамида кўрди. Бу парчалар унга Худонинг бирлигини тушунишга ёрдам берди, ушбу муаммо эса мусулмон маданияти одамига хос хислатдир. Эсингизда бўлса, мусулмонлар Худонинг “ягоналиги” ғоясини эътироф этадилар, Ота, Ўғил ва Муқаддас Руҳ бирлиги тушунчасини қабул қилишда қийинчиликларга дуч келадилар.
Шундай қилиб, мураббийнинг мақсади – янги имонга кирганларнинг Худо билан алоқасини ривожлантиришга ёрдам беришдан иборатдир, чунки “Агар сиз Мен билан алоқада бўлиб, сўзларимни қалбингизга жо қилсангизлар, истаганингизни сўранглар, сизга берилади” (Юҳанно 15:7).
Мураббийликнинг барча бошқа аспектлари энг асосий мақсад – Масиҳнинг биздаги ҳаёти атрофида айланади. Биз тарбияланувчиларимизга айтмоқчи, ўргатмоқчи бўлган ва уларнинг ҳаётига олиб кирмоқчи бўлган омиллар ана шулардир. Шогирдлар бизда яшовчи Масиҳнинг нур таратишини кўришлари керак. Биз эса Руҳнинг куч-қудрати билан бу нурни ўз ўқувчиларимизга етказишимиз даркор.
Муқаддас Руҳнинг вазифаси
Аввало, янги имонга кирганлар Муқаддас Руҳга тўлиш зарурлигини англаб етишларига биз ҳаракат қилишимиз керак. Павлус Коринфдаги имонлиларга шундай ёзган эди: “Наҳот билмасангиз?! Қалбингизда маскан қилган Муқаддас Руҳни Худо сизларга берган. Танангиз Муқаддас Руҳнинг маъбадидир. Сизлар ўзларингизга тегишли эмассизлар” (1 Коринфликларга 6:19).
Эллигинчилар Куни эса Бутрус бу ҳодисани шундай тушунтирганди: “Тавба қилинглар, ҳар бирингиз Исо Масиҳнинг номи билан сувга чўминглар, токи гуноҳларингиз кечирилсин. Шунда сизлар Муқаддас Руҳни инъом қилиб оласизлар” (Ҳаворийлар 2:38).
Исо илк шогирдларига, то улар “...юқоридан куч-қудрат олмагунларича” (Луқо 24:48), Қуддус шаҳрида қолишларини маслаҳат берган. Бошқа сафар У шундай деган: “Аммо Муқаддас Руҳ сизларни қамраб олганда, куч–қудратга тўласизлар. Қуддусда, Яҳудия ва Самарияда, ер юзининг ҳамма бурчакларида сизлар Менинг шоҳидларим бўласизлар” (Ҳаворийлар 1:8).
Гап бу ерда таълимотда ҳам эмас, нимани қандай қилишда ҳам эмас. Гап Худонинг мавжудлигида ва Унинг куч-қудратида. Дарвоқе, Исо шундай деган эди: “Менсиз ҳеч нарса қилолмайсизлар” (Юҳанно 15:5).
Бу ўринда айтилаётган муҳим нарса шуки, оламда икки ҳокимият мавжуд: биз ё унисининг, ёки бунисининг ҳукмидамиз. Ҳаворий Юҳанно шундай деб ёзган: “Биз Худодан эканимизни, бутун дунё эса ёвуз шайтон чангалида эканини биламиз” (1 Юҳанно 5:19). Бундан қуйидагича савол келиб чиқади: “Биз кимнинг ҳукмидамиз?” Бутун дунё ёвуз шайтоннинг ҳукмида бўлганидан кейин, биз шундай йўл тутишимиз керакки, токи улар Илоҳий Руҳнинг мавжудлигини ва куч-қудратини ҳис қила олсинлар. Бунинг учун биз янги имонга кирганларни тарбиялашимиз зарур.
Сиз, мураббий сифатида янги имонлиларга Муқаддас Руҳ манбаларини қандай қилиб очиш кераклигини кўрсатишингиз лозим. Агар янги имонли дастлабки кунлардан бошлаб Муқаддас Руҳга тўлган бўлса (“Руҳга тўлиш” ва “имонга кириш” терминлари Ҳаворийлар Фаолияти 1, 2 да бир маънода қўлланади), сиз буни унга ўргатишингиз кераги йўқ, чунки янги имонли ўз шахсий тажрибасидан билиб олади! Бироқ Руҳ шогирдларингизга тушмаган бўлса, унда биз Масиҳга эга бўлганимиз сингари, имон туфайли Руҳга қандай эга бўлиш кераклигини янги имонлига ўргатасиз. Бу жуда зарур. Янги имонли имон орқали ажойиб манба, Муқаддас Руҳ инъомини тушуниши ва қабул қилиши лозим. Имонли бир неча бор Муқаддас Руҳга тўлиб-тошиши мумкинлигини билиши керак (Эфесликларга 5:18).
Янги имонли Муқаддас Руҳнинг барча вазифаларини билиши керак. Шунингдек, Худо Ўз Руҳи орқали бермоқчи бўлган нарсаларни у қай тарзда излайди, асраб-авайлайди, ибодат қилади, имон орқали билади – ана шуларнинг ҳаммасини айтиб ўтиш керак. Зеро Муқаддас Руҳ унга қуйидагиларни беришга интилади:
1. Ҳақиқат Руҳи бизнинг ичимизда яшайди, У биз билан доим биргадир, Исо бизни етим қолдирмайди, албатта олдимизга қайтиб келади! (Юҳанно 14:17-18).
2. Юпатувчининг Ўзи, Муқаддас Руҳ бизларга ҳаммасини ўргатади, Исонинг бизга айтган ҳамма сўзларини У ёдимизга туширади! (Юҳанно 14:26).
3. Ҳақиқат Руҳи, Муқаддас Руҳ келгач, У Исо тўғрисида барча одамларга гувоҳлик беради! (Юҳанно 15:26).
4. Муқаддас Руҳ келиб гуноҳ, адолат ва ҳукм хусусида дунёнинг хато қилганини фош қилади (Юҳанно 16:8-11).
5. Муқаддас Ҳақиқат Руҳи келгач, У бизларни бутун ҳақиқат йўлига бошлайди. У Ўзича гапирмайди, неки эшитса, ўшани сўзлаб беради, У келажак ҳақида бизларга хабар беради (Юҳанно 16:13).
6. Муқаддас Руҳ бизга “Илоҳий Руҳнинг самарасини” – муҳаббат, севинч, хотиржамлик, сабр-тоқат, лутфкорлик, хайрихоҳлик, садоқат, мулойимлик ва ибони инъом этади, У – Масиҳ суратининг зоҳиридир (Галатияликларга 5:22, 23).
7. Муқаддас Руҳнинг Ўзи баъзи кишиларни ҳаворий, баъзиларини пайғамбар, баъзиларини Инжил воизи, баъзиларини эса имонлилар жамоатига чўпону мударрис қилиб тайинлайди (Эфесликларга 4:11).
8. Муқаддас Руҳ бизга, имонлилар жамоатига, биринчидан, ҳаворийларни, иккинчидан, пайғамбарларни, учинчидан, муаллимларни тайинлаб берди. Кейин баъзиларга мўъжиза кўрсатиш иқтидорини, шифо бериш қудратини, ёрдам бериш, бошқариш, турли тилларда гапириш қобилиятларини берди (1 Коринфликларга 12:28-30).
9. Муқаддас Руҳ Масиҳнинг шоҳидлари бўлишимизга бизга куч ато этади (Ҳаворийлар 1:8, 4:31, 5:32).
10. Муқаддас Руҳ бизга ваҳийни, башоратларни, кароматли тушларни юборади ва уларда Илоҳий Шоҳликнинг муваффақиятли фаолиятидан гувоҳлик беради (Йўэл 2:28).
Муқаддас Руҳнинг Масиҳ ҳаёти ва таълимотидаги вазифасини кўриб чиқиш жуда қизиқ. Шубҳасиз, Муқаддас Руҳ Илоҳий Шоҳликда юз бераётган ҳодисаларнинг олий маъносини тушунар эди. Худо – Руҳ, Худонинг Ўзи имонлиларни Руҳга тўлдириб фаолият кўрсатади. Исонинг имонга киришига эътибор қилинг. Осмон очилди ва Илоҳий Руҳ Унга юқоридан тушиб келди. Юҳанно баён этган Муқаддас Хушхабарда шундай дейилади: “Худо юборган Зот Худонинг сўзларини гапиради. Зеро, Худо Ўз Руҳини Унга чексиз–ўлчовсиз беради” (3:34). Буларнинг ҳаммаси Исонинг келишидан бир неча юз йил олдин Закариё қилган башоратни тасдиқлайди: “Қудрат билан эмас, куч билан эмас, Менинг Руҳим ила ишларинг юришади, — дейди Сарвари Олам” (4:6).
Илоҳий жанг
Агар Муқаддас Руҳ таълимотига қатъий риоя қилсак, шубҳасиз илоҳий жангга етиб келамиз. Мураббий ўз шогирдидан илоҳий жангни беркитса, у жуда ёмон хизмат қилаётган бўлади. Чунки илоҳий жанг мураббийнинг ўзини ҳам, унинг қавмини, қабиласини, халқини, миллатини ва бутун дунёни қамраб олади.
Китобхон илоҳий жангга бағишланган 20-боб материалларига мурожаат қилиши мумкин. Ушбу материаллар, биринчи навбатда, сизга – масиҳий воизга жуда зарурдир. Ҳозирда эса гап мана нима ҳақида бормоқда: сиз нимага ишонсангиз, жангда нимани қўлласангиз, шуларни шогирдларга ўргатишингиз керак. Агар булар сиз учун такрорлаш бўлса ҳам, қуйида айтилганлар ваъзингизнинг асосини ташкил этиши лозим.
Одам Ато ва Момо Ҳаво яратилганда, шайтон шу ерда эди. Шайтоннинг ҳийласи туфайли Одам Ато ва Момо Ҳаво гуноҳ қилишди, шайтон уларни йўлдан оздирди, улар Худонинг донолигидан ва марҳаматидан шубҳаландилар, Худованди Каримнинг Оламини менсимадилар (Ибтидо 3:1-5). Худо эндигина бошланаётган жангга ишора қилар экан, шайтон ва одамзод ўртасида абадий урушни эълон қилди. Бу жангда Инсон Ўғли (Исо) шайтоннинг қўлидан ўлимни қабул қилади. Аммо шайтон икки босқичдан ўтиб, Исонинг оёқлари остида тор-мор этилишини ҳам Худо башорат қилган. Биринчи босқичда Масиҳ бутун оламнинг гуноҳи учун хочда ўлимни қабул қилди, шу билан шайтондан имонлиларни айблаш ва ҳукм қилиш ҳақ-ҳуқуқини тортиб олди. “Худога шукр! Худо бизга Масиҳнинг тантанали юришида иштирок этишга насиб этди. Атирнинг ҳиди қандай таралса, худди шу сингари, ҳар ерда ва ҳар доим Худо биз орқали Ўзи ҳақидаги хабарни тарқатмоқда.Нажот топадиганлар орасида ҳам, ҳалок бўладиганлар орасида ҳам биз Масиҳ қурбонлигининг Худога хуш келадиган ҳидига ўхшаймиз” (2 Коринфликларга 2:14, 15). Иккинчи босқич Раббий Исо Масиҳнинг иккинчи марта келишида амалга ошади. “...Раббимиз келганда, Ўз улуғворлигининг ёрқинлиги биланоқ уни йўқ қилиб ташлайди” (2 Салоникаликларга 2:8).
Раббий Исонинг хочда шайтон устидан қилган буюк ғалабаси ва Муқаддас Руҳнинг бизда мавжудлиги туфайли, биз ҳозирда ёмон руҳларни қувиб чиқариш ва ҳар қандай дарду иллатдан уларни соғайтириш қудратига (Матто 10:1), иблисга қарши туришга ва шифо беришга (Ёқуб 4:7), Худонинг қудрати билан сафсаталарга барҳам беришга, Худо билимига қарши бош кўтарган ҳар қандай баланд иддаони қуритиб юборишга, ҳар қандай фикрни Масиҳга бўйсундириб асир қилишга (2 Коринфликларга 10:4,5) қодирмиз. Қолаверса, бизнинг жангдаги қурол–аслаҳаларимиз башарий эмас, биз руҳий аслаҳаларга эгамиз (2 Коринфликларга 10:4), Ниҳоят, Тинчлик манбаи бўлган Худонинг Ўзи тез орада шайтонни оёқлари остида эзиб ташлашга ва Раббимиз Исо Масиҳнинг инояти бизга ёр бўлишига (Римликларга 16:20) ишончимиз комил.
Аммо ҳозирги кунгача шайтон оёқларимиз остида эзилганини биз кўрганимиз йўқ. Жанг тобора қизиб бормоқда. “Ахир, бизнинг курашимиз инсонларга қарши эмас, балки самовий оламдаги ёвуз руҳий кучларга, руҳий ҳокимият ва ҳукмронликка ҳамда бу қоронғи дунёни бошқараётган руҳий ҳукмронларга қаршидир” (Эфесликларга 6:12). “Бизнинг қурол–аслаҳаларимиз бу дунёнинг қурол–аслаҳаларидай эмас. Худонинг қудрати билан бу қурол–аслаҳаларимиз қалъадай мустаҳкам бўлган инсоний ўй–хаёлларни ҳамда қуруқ сафсаталарни йўқ қилишга қодир” (2 Коринфликларга 10:4). Биз шуни биламизки, “ичимиздаги Руҳ (Исо) дунёда ҳукм сураётган руҳдан (иблисдан) устундир” (1 Юҳанно 4:4). Биз иблисга қарши туришга ўргатилганмиз (Ёқуб 4:7). Биз қуйидагича огоҳлантирилганмиз. “Ҳушёр ва бедор бўлинглар! Душманингиз бўлган иблис шердай бўкириб, бировни ютиб юбориш учун изғиб юрибди” (1 Бутрус 5:8).
Барча усуллар билан ҳаёт моҳиятини, жанг руҳини, бутун инсониятнинг илоҳий душмани борлигини ва улар устидан ҳокимлик ўрнатишни ўз китобхонларингизга етказинг.
Илоҳий Каломнинг зарурлиги
Исонинг васвасага солинишини тадқиқ қилар эканмиз, шунга ҳайрон қоламиз: Исо Ўзининг номи ва ҳукмидан фойдаланиш ўрнига, инсон сифатида Муқаддас Битикка мурожаат қилиб, бизга намуна кўрсатди. Иблиснинг барча васвасаларига Исо: “Тавротда айтилишича...”, деб жавоб берди, сўнгра Худо Каломидан вазиятга хос бўлган парчаларни келтирди (Матто 4:1-11).
Илк бор шу муҳим жойда – Адан боғида Одам Ато ва Момо Ҳаво гуноҳ қилишди (“...Худо чиндан ҳам, боғдаги ҳеч бир дарахтнинг мевасидан еманглар, деб айтдими?” (Ибтидо 3:1)). Исо эса иблиснинг синовидан ўтиш учун боққа эмас, балки Муқаддас Руҳ томонидан саҳрога олиб борилади (эҳтимол, гуноҳга ботиш натижасида жазо сифатида саҳро танлангандир, шубҳасиз, одамлар гуноҳ қилганларида шарт рамзи сифатида саҳрога қувғин этилганлар). Айнан саҳрода У иблис синовларидан муваффақиятли ўтади.
Исонинг қуйидаги жавобини ғоят муҳим деб эътироф этиш керак: “...Инсон фақат нон билан эмас, балки Худонинг оғзидан чиққан ҳар бир сўз билан яшайди.” (Матто 4:4 – иқтибос Забурдан (8:3) олинган).
Милоддан олдин, тахминан 1400 йилда Худо Ёшуа Нунга шундай деган эди: “Таврот китобида ёзилганлар тилингдан тушмасин, уларни битта қолдирмай бажаришинг учун кечаю кундуз улар ҳақида фикр юритгин. Шунда ишларинг юришиб, ўнгидан келади” (Ёшуа Нун 1:8).
Тўрт юз йилдан кейин (тахминан милоддан 1000 йил олдин) бизга Забурни қолдирган шоҳ Довуд солиҳ ҳаёт ҳақида ёзди ва ана шу чуқур маъноли панд-насиҳатни қайтарди. “Ҳа, улар Эгамизнинг қонунидан завқ олади,
Туну кун таълимотининг мағзини чақади.
Ундай инсонлар оқар сув бўйига ўтқазилган
Дарахтларга ўхшайди.
Улар ўз мавсумида мевасини беради,
Барглари асло қуримайди.
Улар неки қилса, омади келади
” (Забур 1:2, 3).
Довуддан уч юз йилча кейинроқ, тахминан милоднинг 700 йилида пайғамбар Ишаё шундай ёзган эди: “Ахир, ҳаммасини Ўз қўлларим билан яратганман,
Ҳа, буларнинг ҳаммаси шундай пайдо бўлган,
— демоқда Эгамиз” (Ишаё 66:2).
Исо яқин шогирдларига, улар орқали бизга панд-насиҳат қилар экан, шундай дейди: “Агар сиз Мен билан алоқада бўлиб, сўзларимни қалбингизга жо қилсангизлар, истаганингизни сўранглар, сизга берилади” (Юҳанно 15:7).
Павлус, Исонинг кўкларга кўтарилганидан тахминан ўттиз йил кейинроқ, Колосаликларга (3:16) шундай деб ёзган: “Масиҳнинг каломи сизда чуқур ўрнашиб, яшнайверсин. Донолик билан бир-бирингизга таълим беринг, насиҳат қилинг. Забурларни хониш қилиб, мадҳиялар ва руҳий қўшиқлар билан, чин кўнгилдан миннатдорчилик билдириб, Худони тараннум этинглар”.
Юқорида келтирилган парчаларга қўшимча тарзда Худонинг Каломи имонлининг ҳаётида нақадар зарурлиги тўғрисида яна кўплаб оятларни келтириш мумкин. Бунинг амалий томонлари бўлиши лозим. Илоҳий Калом қандай қилиб ўқувчиларингизга тушунарли бўлишини обдон ўйлаб кўринг. Улар Каломни тушуниб олишларига сиз ёрдам беринг, шогирдларингиз Каломни юракларига жо қилсинлар, ҳар бир сўзнинг мағзини чақиб, маъносини англаб олсинлар. Энди бу муаммонинг икки аспектини кўриб чиқайлик.
Биринчидан, Худо Каломини ёйишнинг кўплаб усуллари мавжуд: радио, матбуот орқали, Битик матнларини ёзилган аудио касеталар орқали, шахсий машғулотлар ўтказиш орқали. Ҳар бир усул бу муаммога ўз ечимини тавсия этади.
Иккинчидан, Илоҳий Каломни татбиқ этиш кўпинча мураббийнинг шахсий усулига ва моҳирлигига боғлиқ. Ваъзда энг муҳими – янги имонлининг эҳтиёжларини инобатга олиш ва шу билан бир қаторда унинг ҳаёт тарзига айланувчи кўникмаларни тарбиялаш, Худо Каломини туну кун ўйлаш ва ҳаётнинг барча жабҳаларида Уни татбиқ қилишдир.
Мусулмон дунёсининг кўплаб регионларида ўткир хотирали одамлар бор. Ҳисобларимизга қараганда, нафақат танлаб олинган баъзи бир оятларни ёдлаш лозим, балки катта-катта парчаларни эслаб қолиш қобилиятига эга бўлиши лозим, токи Муқаддас Китоб мусодара қилингудек бўлса, ёки имонлини қамаб қўйиб, бир кишилик хонада асир тутиш хавфи туғилгудек бўлса, масиҳий Битик матнларини ёдда сақлаб қола олсин. Муқаддас Китоб ҳақида фикр юритишдан мақсад – Каломни имонлининг ҳаётида қўллашдан иборатдир. Агар сиз қийинчиликларга дуч келсангиз ва ишни нимадан бошлашни билмасангиз, мен сизга Лерой Эймснинг “Мураббийликнинг бой берилган маҳорати” (1978) номли китобини ўқиб чиқишни маслаҳат қилар эдим. У ўз ўқувчилари ҳаётида кўришни истаган 30 та фазилатни ёки “эмфаз”ни ишлаб чиқди, ушбу фазилатларнинг ҳар бирига мос ҳолатларни Битикдан ўрганишни тавсия этди.
Агар сиз шогирдингиз билан учрашишингиз учун анчагина вақт ажратган бўлсангиз, унда сиз Муқаддас Китобнинг бобларини систематик тарзда ўрганиб боришингиз мумкин. Аммо ҳар қандай вазиятда ҳам ўрганилган ҳақиқатлар шогирд ҳаётида татбиқ этилиши лозим.
Эҳтимол, сиз Муқаддас Китоб тузилишини тушунтиришга вақт ажратишни хоҳлайсиз, сиз муҳим деб ҳисоблаган баъзи бир ўринларни алоҳида кўрсатиб ўтишни истайсиз. Шахсан мен Инжил Хушхабарларини ўқитишдан бошлайман, сўнгра иложи борича тезроқ Ибтидони, Чиқишни ва Қонунларни ўқитишга киришаман, токи бу китоблар ҳам ўқувчиларга яхши таниш бўлсин. Бир вақтнинг ўзида мен имонлиларни Забур ва Ҳикматлар билан ҳам таништираман, бу китобларни улар билан бир ой мобайнида ўрганамиз. Инжил Хушхабарларидан кейин Ҳаворийлар Фаолиятининг кириш қисмини ўқишни шогирдларимга тавсия қиламан, бундан сўнг имонли ҳаётининг вазиятларига қараб уларга мос бўлган Мактубларни танлаб ўқишни маслаҳат бераман. Муқаддас Китобнинг бошқа қисмларини ўқиш кетма-кетлигини ўзингиз танлашингиз мумкин.
Сиз шогирдингизни Илоҳий Каломга қандай эга бўлишга ўргатар экансиз, шуни доимо ёдингизда тутингки, сизнинг олий мақсадингиз –шогирдингизнинг ҳаётида Масиҳнинг намоён бўлишини кўришдир. Зеро бу Муқаддас Руҳ ҳукми билан амалга ошар экан, шу Руҳда ўрганинг ва шу Руҳ билан яшанг! Илоҳий Каломни ўргатишда эҳтиёт бўлинг! Биринчи галда Масиҳ ҳаёти сизнинг шогирдингизда намоён бўлсин, бунинг учун Масиҳни барча ҳаётий вазиятларга татбиқ қилиш лозим. Ҳар доим ўқитиш жараёнини ўзгалар эҳтиёжи учун ибодат қилиш билан бирга олиб боринг. Бу тўғрида кейинги бўлимда сўз кетади.
Ибодат санъати ва амалиёти
Ҳаётингизнинг кўп қисмини фақатгина ибодат эгаллаб қолмаслиги керак; бироқ шогирдларингизга ибодат санъатини ўргатишга сизнинг имкониятларингиз мавжуд.
Ёдингизда тутинг: бу – сизнинг миянгиздан шогирдларингизнинг миясига билим хазинасини ўтказиш ўйини эмас. Сизнинг мақсадингиз – ўз шогирдларингизда Масиҳнинг зоҳир бўлганини кўришдир. Ибодат эса – бу жараённинг таркибий қисмидир.
Битикдан ибодат ҳақидаги баъзи бир фикрларни белгиласангиз мақсадга мувофиқ бўларди:
““Менга илтижо қил, сенга жавоб бераман. Сен ҳали билмайдиган буюк сирларни сенга айтаман” (Еремиё 33:3). “Шогирдлар доимо ва безмасдан ибодат қилсин деб, Исо уларга шундай бир масал айтиб берди” (Луқо 18:1). “Шу пайтгача Менинг номим билан Отадан ҳеч нарса сўрамадингизлар. Сўранглар, оласизлар ва қалбингиз шодликка тўлади” (Юҳанно 16:24). “Ҳеч нарсадан ташвиш қилманглар. Аксинча, ҳар қандай шароитда ибодат ва илтижода бўлиб, ҳар бир муҳтожлигингизни Худонинг олдида миннатдорчилик билан изҳор қилинглар. Шунда Худо берадиган, инсон хаёлига сиғмайдиган тинчлик Исо Масиҳ орқали сизларнинг юракларингизни ва ўй–хаёлларингизни қўриқлайди” (Филиппиликларга 4:6, 7). “Ҳар қандай шароитда Муқаддас Руҳга таяниб дуо–ибодат қилинглар. Ибодатда ҳушёр ва саботли бўлиб, Худонинг барча азизлари учун илтижо қилинглар” (Эфесликларга 6:18). “Ҳамиша хурсанд бўлиб юринглар.Тинмай ибодат қилинглар.Ҳар қандай шароитда ҳам Худога шукр қилинглар, чунки сизлар, яъни Исо Масиҳга имон келтирганлар учун Худонинг иродаси шудир” (1 Салоникаликларга 5:16-18).
Худо бизга доимо “Унга ибодат қилишимизга” – Унга мурожаат этишимизга даъват қилади. Чунки Исо тинмай ибодат қилишни бизга ўргатган. Биз Худонинг номи билан ибодат қилишни ўрганаётганимизга Исо ишонарди. Биз доимо илтижо қилиб, Худога шукроналар айтиб ибодат қилишимиз лозим. Биз Муқаддас Руҳнинг куч-қудрати ила ибодат қилишимиз керак. Ибодат қилиётганимизда, Худо иштирок этаётганидан биз хурсанд бўлишимиз керак.
Худонинг бизга “ақлга сиғмайдиган ва буюк” жавоби ибодатларимизнинг самараси бўлади. Биз англаб етмайдиган оламни У бизга инъом этади. Бизнинг юракларимиз ва руҳимиз – Исо Масиҳ ҳукмидадир. Биз Раббийдан хурсанд бўлганимизда ишонч ва дадилликка эга бўламиз, Худо иродасининг марказида бўлайлик, деб тинмай ибодат қиламиз.
Шогирдларимиз ибодат самарасини бизнинг ҳаётимизда кўришлари керак. Улар биз билан ибодатда буни ўрганишлари зарур. Сиз биргаликдаги ибодатда уларни руҳлантирасиз, уларга ибодат қилиш кўникмаларини ривожлантиришга ёрдам берасиз. Агар сиз шахсан буларни амалга ошира олмасангиз, ибодат қандай қилиб имонлининг эҳтиёжига айланиши тўғрисида ўқувчиларингизга панд-насиҳатлар қилишингиз керак. Вақти келиб Муқаддас Китобдаги буюк ибодатларни улар ўзлари учун намуна қилиб оладилар. Агар сиз шогирдларингизга Илоҳий Каломни туну кун ўйлашни ўргатган бўлсангиз, уларда Муқаддас Китобдан олинган кўплаб материаллар бўлади. Янги имонга келганлар бу материаллардан ўзларини руҳлантириш ва ўз ибодатларини илҳомлантириш учун фойдаланадилар.
Худога ҳамду сано куйлаш ва мусиқанинг ўрни
Назарий томондан мусиқа ва хизмат қилиш тўғрисида гап кейинги бобда – кўплаб янги имонга кирганларнинг Масиҳ танасида бирлашишига бағишланган бобда боради. Бироқ уларнинг баъзи бирлари Худога ҳамду сано куйлашни сизлардан яккама-якка ўрганишлари мумкин. Қўшиқ ва саноларни сизларнинг шогирдларингиз тилига таржима қилиб, сиз жуда катта кашфиёт қилишингиз мумкин. Мураббийлик – бу оддий ўргатишдан буюкроқ эканлигини эсингиздан чиқарманг. Янги имонли ибодат қилаётганда ва Худо Каломидан завқ олаётганда, Худо ҳузурида у ўзини тутишга ўрганади; Худога шукроналар айтиб, Унга ҳамду сано куйлайди; Ундан завқланади, Ундан севинади. Қадимдан шу нарса маълумки, “инсоннинг асосий мақсади – Худони шарафлаш ва Ундан абадий хурсанд бўлиш”, бунинг муҳим таркибий қисмини ташкил этувчи саноларни куйлаш хизматини ўз ичига олади.
Янги имонли мусулмонликдаги жазо чораларига кўра, бошқа имонлилар билан бирга ибодат қилиш ва сано куйлаш учун учрашиш имкониятига эга эмас. Шунинг учун ўқув жараёнининг бир қисми ҳисобланмиш саноларни, Забурни, мадҳияни ва бошқа диний қўшиқларни куйлашга ўқитишни биз қўллаб-қувватлаймиз.
Жамоани тузиш зарурати
“Бир кишидан намуна олиб эргашиш” – жуда муҳим ва фойдали жараён, деб ҳисоблайди Павлус. Дарвоқе, биз буни олдинги бобда кўрдик. Шунингдек, янги имонлилар далдага муҳтож эканликларини ҳам Павлус биларди. Ахир, кимдир уларга ғамхўрлик қилаётганини ва улар билан бирга эканлигини шогирдлар билишлари шарт.
Шуниси ҳам муҳимки, янги имонли ўзига ўхшаганларни қидириш эҳтиёжини ривожлантириши зарур. Кейинги бобда айнан шу ҳақда гап боради. Бу боб имонлиларнинг Масиҳ Танасида бирлашиши моделларига бағишланган.
Книга на Узбекском языке: Семья Авраама: исцеление сломанной ветви (Дон Мак-Керри)
Эта книга призвана помочь христианским работникам, научить их как трудиться с сыновьями и дочерьми Измаила, так как Мухаммад и его потомки решили отождествить себя с коленом Агари и Измаила.
Эта книга написана не для научных работников, она написана непосредственно для тружеников. Работа эта призвана стать введением в труд среди мусульман.
Для тех, кто имел счастливую возможность закончить учебное заведение, специализируясь на исламе, для тех, кто достиг определенных вершин, занимаясь практическим трудом и самообразованием, нет ничего особенного в этой книге. Но для тех, кто специально не изучал миссиологию и ислам, у кого не было доступа к самым последним исследованиям в этой сфере, книга эта может восполнить имеющийся пробел в знаниях.
