1 Iblisning sinovidan o‘tishi uchun Muqaddas Ruh Isoni sahroga boshlab ketdi.
2 Iso qirq kun va qirq kecha ro‘za tutdi, oxiri och qoldi.
3 Shunda iblis kelib, Isoni vasvasaga solmoqchi bo‘lib dedi: — Agar Sen Xudoning O‘g‘li bo‘lsang, bu toshlarga buyur, nonga aylansin!
4 Iso unga javoban dedi: — Yozilganki: “Inson faqat non bilan emas, balki Xudoning og‘zidan chiqqan har bir so‘z bilan yashaydi.”
5 Keyin iblis Isoni muqaddas shahar Quddusga olib bordi. Uni Ma’badning eng yuqori joyiga chiqarib,
6 shunday dedi: — Agar Sen Xudoning O‘g‘li bo‘lsang, O‘zingni pastga tashla. Axir, yozilgan–ku: “U sen to‘g‘ringda farishtalariga amr beradi, Oyog‘ing toshga qoqilib ketmasin, deya Farishtalar qo‘llarida seni ko‘tarib boradi.”
7 Iblisga Iso dedi: — “Egang Xudoni sinama”, deb ham yozilgan.
8 So‘ng iblis Isoni baland bir toqqa olib chiqdi. Unga olamning barcha shohliklarini hamda ularning hashamatini ko‘rsatib,
9 dedi: — Agar tiz cho‘kib menga sajda qilsang, bularning hammasini Senga beraman.
10 Shunda Iso dedi: — Yo‘qol ko‘zimdan, shayton! Axir: “Egang Xudoga sajda qil, faqat Unga xizmat qil” deb yozilgan–ku!
11 Shundan keyin Isoni iblis tark etdi. Farishtalar kelib, Isoga xizmat qildilar.
12 Iso Yahyoning hibsga olinganini eshitgach, Jalilaga qaytib bordi.
13 U Nosira shahrida qolmay, Kafarnahumga borib o‘rnashdi. Kafarnahum shahri Zabulun va Naftali hududidagi Jalila ko‘li bo‘yida joylashgan edi.
14 Shunday qilib, Ishayo payg‘ambarning aytgan quyidagi so‘zlari bajo bo‘ldi:
15 “Ey Zabulun va Naftali yurti! Iordanning narigi tomonida joylashgan, Dengiz yo‘lidagi g‘ayriyahudiylar Jalilasi!
16 Zulmatda yurgan xalq yorqin ziyoni ko‘rdi, O‘lim soya solgan yurt aholisi ustiga nur sochildi.”
17 Shu kundan boshlab Iso: “Tavba qilinglar, chunki Osmon Shohligi yaqinlashdi”, — deb va’z qiladigan bo‘ldi.
18 Iso Jalila ko‘li bo‘ylab ketayotgan edi, ikki aka–ukani ko‘rib qoldi. Birining ismi Butrus deb ataluvchi Shimo‘n, ukasiniki Idris edi. Ular baliqchi bo‘lib, ko‘lga to‘r tashlayotgan edilar.
19 Iso ularga dedi: “Ortimdan yuringlar, Men sizlarga odamlarni ovlashni o‘rgataman.”
20 Shu zahotiyoq ikkala aka–uka to‘rlarini qoldirib, Isoga ergashdilar.
21 Iso bir oz yurgandan keyin, Yoqub va Yuhanno degan ikki aka–ukani ko‘rib qoldi. Ular otasi Zabadiy bilan qayiqda to‘r yamayotgan edilar. Iso ularni ham chaqirdi.
22 Ular ham darhol qayiqni va otasini qoldirib, Isoning orqasidan ergashdilar.
23 Iso butun Jalila viloyatini kezib yurardi. U sinagogalarda ta’lim berib, Osmon Shohligi to‘g‘risidagi Xushxabarni e’lon qilardi, odamlarning har xil xastaliklari va dardlariga shifo berar edi.
24 Iso haqidagi xabar butun Suriyaga yoyildi. Turli–tuman dardu illatlardan qiynalib yurganlarni, jinga chalinganlarni, tutqanoq va shol kasaliga yo‘liqqanlarning hammasini Isoning oldiga keltirishardi. Iso ularning hammasiga shifo berardi.
25 Jaliladan, Dekapolisdan, Quddusdan, Yahudiyadan va Iordanning narigi tomonidagi yerlardan ko‘plab odamlar Isoga ergashib kelardi.
Matto Muqaddas xushxabar: 4 Bob
MakDonaldning Injil kitobiga o'zbek tilidagi sharhlari
D. Iso shayton tomonidan vasvasaga solinishi (4:1−11)
4:1 Isoning Ruh tomonidan vasvasaga solinish uchun olib borilishi g‘alati tuyulishi mumkin. Nima uchun Muqaddas Ruh Uni bunday sinovga duchor qilishi kerak edi? Javob shundayki: bu vasvasa Isoning bu dunyoga kelgan vazifasiga munosibligini ko‘rsatish uchun zarur edi. Birinchi Odam Ato Adan bog‘ida raqibi bilan uchrashgach, hukmronlikka noloyiq bo‘lib qolgan edi. Bu yerda esa so‘nggi Odam Ato shayton bilan yuzma-yuz to‘qnashadi va hech qanday zarar ko‘rmay g‘olib chiqadi.
"Vasvasaga solmoq" yoki "sinamoq" deb tarjima qilingan yunoncha so‘z ikki ma’noni anglatadi: 1) sinamoq yoki tekshirmoq (Yuhanno 6:6; 2 Korinfliklar 13:5; Ibroniylar 11:17) va 2) yomonlikka undamoq. Muqaddas Ruh Masihni sinardi. Shayton esa Uni gunohga undashning yo‘lini izlardi.
Rabbimizning vasvasaga solinishida chuqur sir bor. Muqarrar savol tug‘iladi: U gunoh qila olarmidi?
Agar "yo‘q" deb javob bersak, boshqa savol paydo bo‘ladi: agar U vasvasaga berilolmasa, buni haqiqiy vasvasa deb hisoblash mumkinmi? Agar "ha" deb javob bersak, yana bir muammo yuzaga keladi: qanday qilib Xudoning qiyofasidagi Zot gunoh qilishi mumkin?
Iso Masihning Xudo ekanini va Xudo gunoh qila olmasligini esda tutish nihoyatda muhimdir. U inson ham bo‘lgani to‘g‘ri, ammo Uning Xudo sifatida emas, balki inson sifatida gunoh qilishi mumkin edi, degan fikr ruhiy asosga ega emas.
Yangi Ahd mualliflari Masihning gunohsizligi haqida bir necha bor yozishgan. Pavlus Uni "gunohni bilmagan" (2 Korinfliklar 5:21) deb yozgan, Butrus "U hech qanday gunoh qilmagan" (1 Butrus 2:22) deydi, Yuhanno esa "Unda gunoh yo‘q" ekanini tasdiqlaydi (1 Yuhanno 3:5).
Biz kabi, Iso ham tashqi vasvasaga duch kelishi mumkin edi: Shayton Uning oldiga Xudoning irodasiga zid takliflar bilan kelgan. Ammo bizdan farqli o‘laroq, U ichki vasvasaga berilaolmas edi - Unda hech qanday shahvat yoki ehtiros paydo bo‘la olmasdi. Bundan tashqari, Unda iblisning vasvasalariga javob beradigan hech narsa yo‘q edi (Yuhanno 14:30).
Garchi Iso gunoh qila olmasa-da, vasvasa haqiqiy edi. U gunoh qilish vasvasasiga duch kelishi mumkin edi, ammo Uning uchun gunoh qilish axloqan imkonsiz edi. U faqat Otasi nimani qilayotganini ko‘rgan narsalarnigina qila olardi (Yuhanno 5:19) va U hech qachon Otasini gunoh qilayotganini ko‘rmagan bo‘lishi aniq.
U O‘zidan hech narsa qila olmasdi (Yuhanno 5:30), Otasi ham hech qachon Uning vasvasaga berilishiga yo‘l qo‘ymagan.
Vasvasaning maqsadi U gunoh qiladimi-yo‘qmi, deb ko‘rish emas, balki hatto kuchli bosim ostida ham U faqat Xudoning So‘ziga itoat etishdan boshqa hech narsa qila olmasligini isbotlash edi.
Agar Iso inson sifatida gunoh qilganida, U osmonda bo‘lganda ham inson bo‘lib qolishi muammosiga duch kelgan bo‘lardik. U o‘shanda ham gunoh qilishi mumkinmidi? Albatta, yo‘q.
4:2−3 Iso qirq kecha-yu qirq kunduz ro‘za tutgach, och qoldi. (Qirq soni Muqaddas Kitobda ko‘pincha sinov yoki imtihon ma’nosida ishlatiladi.)
Bu tabiiy ehtiyoj vasvasaga soluvchiga ustunlik berdi va u buni ko‘p odamlarga nisbatan muvaffaqiyatli qo‘lladi. U Isoga O‘zining mo‘jizaviy kuchidan foydalanib, sahrodagi toshlarni non bo‘laklariga aylantirishni taklif qildi. "Agar Sen Xudoning O‘g‘li bo‘lsang" degan kirish so‘zlarida hech qanday shubha yo‘q. Ular aslida "Sen Xudoning O‘g‘lisan" degan ma’noni anglatadi. Shayton Isoga cho‘qintirilish paytida Ota aytgan so‘zlarga ishora qilmoqda: "Bu Mening sevimli O‘g‘limdir". U yunonchada gapning to‘g‘riligini taxmin qilishga imkon beradigan tuzilmadan foydalanadi va shu orqali Isoni ochligini qondirish uchun O‘z kuchini ko‘rsatishga undaydi. (Bu turdagi shart ergash gapda aniqlik mayli qo‘llaniladi. Bu jumlaning ma’nosini quyidagicha ifodalash mumkin: "Agar Sen - men bunga yo‘l qo‘yaman - Xudoning O‘g‘li bo‘lsang..." yoki: "Sen Xudoning O‘g‘li bo‘lganing uchun...").
Shaytonning vasvasasiga javoban tabiiy ehtiyojni ilohiy kuch bilan qondirish Xudoga to‘g‘ridan-to‘g‘ri itoatsizlik qilish demakdir. Shaytonning taklifi ortidagi fikr Ibtido 3:6 ning aks-sadosidir ("yeyish uchun yaxshi"). Yuhanno bu vasvasani tananing ehtirosiga bog‘laydi (1 Yuhanno 2:16). Biz ham shunga o‘xshash vasvasaga duch kelamiz: Xudoning Shohligini va Uning adolatini izlash o‘rniga, tabiiy ehtiyojlarimizni qondirish uchun qulay yo‘lni tanlash. Shayton bizga: "Sen yashashing kerak-ku, shunday emasmi?" deydi.
4:4 Iso vasvasaga Xudoning Kalomidan iqtibos keltirib javob berdi. Rabbimizning misoli bizga yashashni emas, balki Xudoga itoat etishni o‘rgatadi! Non topish hayotdagi eng muhim narsa emas. Bundan ko‘ra, Xudoning har bir so‘ziga itoat etish muhimroqdir. Iso toshlarni nonga aylantirish to‘g‘risida Otadan hech qanday ko‘rsatma olmagani uchun, qattiq och qolganiga qaramay, o‘zboshimchalik qilmadi va shu tariqa Shaytonning gapiga quloq solmadi.
4:5−6 Ikkinchi vasvasa Quddusda, ma’bad tomida sodir bo‘ldi. Iblis Isoni Xudoning O‘g‘li ekanini amalda isbotlash uchun O‘zini pastga tashlashga undadi. Yana "agar" so‘zi shubha uyg‘otmaydi, bu Zabur 90:10-11 da Xudo Masihga va’da qilgan himoyaga ishora qilishidan ko‘rinib turibdi.
Bu vasvasa orqali Shayton Isoga o‘zini Masih sifatida namoyon qilishni taklif etib, shov-shuvli mo‘jiza ko‘rsatishni istadi. U azob-uqubatsiz shuhrat qozonishi, xochni chetlab o‘tib taxtga o‘tirishi mumkin edi. Ammo bunday qilish Xudoning irodasiga zid edi. Yuhanno shaytonning bu taklifini hayotiy g‘urur deb ataydi (1Yuhanno 2:16). Bu Adan bog‘idagi "bilim beruvchi xushmanara daraxt"ga (Ibtido 3:6) o‘xshaydi, chunki ikkalasi ham shaxsiy shon-shuhratga erishish va Xudoning irodasini mensimaslik vositasi edi. Bu vasvasa bizga Uning azob-uqubatlariga sherik bo‘lmasdan, diniy dunyoda ko‘zga ko‘ringan mavqega erishish istagi bilan keladi. Biz o‘zimiz uchun buyuk narsalarni izlaymiz, keyin esa yo‘limizda qiyinchiliklar uchraganda qochib, yashirinamiz. Xudoning irodasini e’tiborsiz qoldirib, o‘zimizni ko‘klarga ko‘tarib, Xudoni vasvasaga solamiz.
4:7 Iso yana hujumni qaytarib, Muqaddas Kitobdan iqtibos keltiradi: "Yana shunday yozilgan: Rabbingiz Xudoni sinamang" (Qarang: Qonunlar 6:16). Xudo Masihni saqlab qolishni va’da qilgan edi, ammo bu kafolatdan oldin Xudoning irodasiga bo‘ysunib yashash kerak edi. Itoatsizlik qilib, va’daga da’vo qilish Xudoni sinash demakdir. Iso Masih sifatida namoyon bo‘ladigan vaqt keladi, lekin avval xoch bo‘lishi kerak. Qurbongoh taxtdan oldin kelishi kerak. Tikanli toj shon-shuhrat tojidan oldin bo‘lishi kerak. Iso Alloh belgilagan vaqtni kutib, Uning irodasini bajarishi lozim edi.
4:8−9 Iblis Isoni uchinchi marta sinamoqchi bo‘lib, uni juda baland tog‘ga olib chiqdi va unga dunyoning barcha shohliklarini va ularning shon-shuhratini ko‘rsatdi. Bularning barchasini u Isoga ta’zim qilish evaziga taklif qildi. Garchi bu vasvasa sajda, ruhiy amal bilan bog‘liq bo‘lsa-da, shayton bu yerda Rabbimizni o‘ziga sajda qilish orqali dunyo ustidan buyuk hukmronlikni qo‘lga kiritishga undamoqchi bo‘ldi. Taqdim etilayotgan mukofot - dunyoning barcha saltanatlari va ularning shon-shuhrati - ko‘zlarning nafsiga ishora qiladi (1Yuhanno 2:16). Ma’lum ma’noda, hozir dunyo shohliklari iblisga tegishli. U haqda "bu dunyoning xudosi" deyilgan (2Korinfliklar 4:4), Yuhanno esa bizga "butun dunyo yovuzlik ichida yotibdi" deb aytadi (1Yuhanno 5:19). Iso shohlarning Shohi sifatida ikkinchi marta kelganida (Vahiy 19:16), "bu dunyoning shohliklari" Uning mulkiga aylanadi (Vahiy 11:15). Iso Ilohiy jadvalni buzmadi va, albatta, hech qachon shaytonga sajda qilmasdi!
Biz uchun bu vasvasa ikki xil ma’noga ega: ruhiy merosimizni bu dunyoning o‘tkinchi shon-shuhratiga almashtirish va Yaratuvchining o‘rniga yaratilgan narsalarga sig‘inish va xizmat qilish.
4:10 Uchinchi marta Iso vasvasaga qarshilik ko‘rsatib, Eski Ahddan foydalandi: "Egangiz Xudoga sajda qiling va faqat Unga xizmat qiling". Shaytonga sig‘inmoq uni Xudo deb tan olish demakdir.
Matto yozgan vasvasalar ketma-ketligi Luqo yozganidan farq qiladi (Luqo 4:1−13). Ba’zilar Matto bayon etgan voqealar ketma-ketligi Isroil xalqi sahroda duch kelgan vasvasalarga o‘xshashini ta’kidlaydilar (Chiqish 16; 17; 32). Qiyinchiliklarga munosabat bildirish orqali Iso O‘zini Isroildan butunlay farqli ekanini ko‘rsatdi.
4:11 Iso vasvasalarga qarshi muvaffaqiyatli kurashganidan so‘ng, Shayton Uni tark etadi. Vasvasalar doimiy oqim emas, balki to‘lqinlar shaklida keladi. "Agar dushman daryo kabi kelsa, Egamizning nafasi uni haydab yuboradi" (Ishayo 59:19). Sinovdan o‘tayotgan Xudoning azizlari uchun bu naqadar dalda!
Bizga farishtalar kelib, Unga xizmat qilganlari aytilgan, ammo bu g‘ayritabiiy yordamning tafsilotlari berilmagan.
Ehtimol, ular Isoga jismoniy oziq-ovqat keltirishgandir, Iso esa buni shayton taklif qilganda rad etgan edi.
Isoning vasvasasidan shuni bilib olamizki, Shayton Muqaddas Ruh boshchiligidagi kishilarga hujum qilishi mumkin, ammo Xudoning Kalomi bilan qarshilik ko‘rsatganlarga u ojizdir.
E. Iso o‘z xizmatini Jalilada boshlaydi (4:12−17)
Matto Isoning Yahudiyada deyarli bir yil davomida qilgan xizmatini tasvirlamagan. Bu bir yillik davr Yuhannoning 1−4 boblarida tasvirlangan va Matto 4:11 va 4:12 o‘rtasidagi davrga to‘g‘ri keladi. Matto bizni vasvasadan to‘g‘ri Jaliladagi xizmatga olib boradi.
4:12 Yahyo payg‘ambarning qamoqqa olinganini eshitgach, Iso bu O‘zining rad etilishiga ishora ekanligini tushundi. Shohning o‘tmishdoshini qabul qilmagan odamlar, aslida Shohning o‘zini ham rad etishgan edi. Ammo Isoni shimolga, Jalilaga olib borgan narsa qo‘rquv emas edi. Aksincha, U to‘g‘ri Hirod shohligining markaziga - Yahyoni zindonga tashlagan o‘sha shohning hududiga yo‘l oldi. Majusiylar yurti Jalilaga o‘tar ekan, U yahudiylarning O‘zini rad etishi g‘ayriyahudiylarga Xushxabar aytish imkoniyatini ochib berishini ko‘rsatdi.
4:13 Iso Nosira shahrida qolib, bu shahar aholisi Uni majusiylarga najot e’lon qilgani uchun o‘ldirishga urinmaguncha yashadi (Luqo 4:16-30 ga qarang). So‘ng U Jalila dengizi bo‘yidagi, odatda Zavulun va Naftali avlodlari yashaydigan Kafarnahumga ko‘chib o‘tdi. O‘shandan boshlab Kafarnahum Uning xizmat markaziga aylandi.
4:14−16 Isoning Jalilaga o‘tishi Ishayo payg‘ambarning (9:1−2) bashoratini ro‘yobga chiqardi. Jalilada yashovchi johil, xurofotchi majusiylar buyuk nurni, ya’ni Masihni, Dunyo Nurini ko‘rdilar.
4:17 O‘shandan boshlab Iso ham Yahyo singari: "Tavba qilinglar, chunki Samoviy Shohlik yaqinlashib qoldi", deya va’z qila boshladi. Bu axloqiy yangilanishga va Uning Shohligiga tayyorgarlik ko‘rishga qo‘shimcha da’vat edi. Shohlik shu ma’noda yaqinlashgan ediki, Shoh allaqachon kelgan edi.
Iso to‘rtta baliqchini chaqiradi (4:18−22)
4:18−19 Aslida, Iso Butrus va Idrisni ikkinchi marta chaqirdi. Yuhanno 1:35−42 da ular najotga chaqirilgan edi, bu safar esa U ularni xizmatga chaqirdi. Birinchi da’vat Yahudiyada, ikkinchisi Jalilada bo‘lgan. Butrus bilan Idris baliqchi edilar, Iso esa ularni odamlarni ovlaydigan baliqchilar bo‘lishga da’vat etdi. Ularning vazifasi Masihga ergashish edi. Isoning vazifasi esa ularni muvaffaqiyatli ovchilar qilish edi. Ularning Masihga ergashishi oddiy jismoniy hamrohlikdan ko‘ra ko‘proq narsani nazarda tutardi. Bu Masihning fe’l-atvorini aks ettirishga olib kelishi, xulq-atvor xizmatiga aylanishi kerak edi. Ularning kimligi nima haqida gapirishlari yoki nima qilishlaridan ko‘ra muhimroq edi. Butrus va Idris singari, biz ham haqiqiy ruhoniylikni notiqlik, shaxsiyat yoki dono bahslar bilan almashtirish vasvasasidan qochishimiz kerak. Masihga ergashib, shogird baliq suzadigan joyga borishni, xo‘rak tanlashni, qiyinchilik va noqulayliklarga bardosh berishni, sabr-toqatli bo‘lishni va ko‘zga tashlanmaslikni o‘rganadi.
4:20 Butrus va Idris chaqiriqni eshitib, darhol unga javob berishdi. Haqiqiy imon bilan to‘rlarini tashlab ketishdi. Ular chinakam fidoyilik va bag‘ishlanish bilan Isoga ergashishdi. Ularning kimligi nima haqida gapirishlari yoki nima qilishlaridan ko‘ra muhimroq edi. Butrus va Idris singari, biz ham haqiqiy ma’naviylikni notiqlik, shaxsiyat yoki dono muhokamalar bilan almashtirish vasvasasidan qochishimiz kerak.
4:21−22 Keyin da’vat Yoqub va Yuhanno uchun yangradi. Ular zudlik bilan Isoning shogirdlariga aylanishdi. Ular nafaqat tirikchilik vositalarini, balki otalarini ham tashlab, Masihning obro‘sini yerdagi barcha aloqalardan ustun qo‘ydilar.
Masihning da’vatiga javob bergan bu baliqchilar dunyoni Xushxabar bilan ta’minlashda muhim shaxslarga aylanishdi. Agar ular to‘rlarini tashlab ketishmaganida, biz ular haqida hech qachon eshitmagan bo‘lardik. Masihning hokimiyatini tan olish bu dunyodagi hamma narsani o‘zgartiradi.
Iso ko‘plab odamlarni davolaydi (4:23−25)
Rabbimiz Isoning xizmati uch yo‘nalishda bo‘lgan: U ibodatxonalarda Xudoning Kalomini o‘rgatgan, Shohlik haqidagi Xushxabarni va’z qilgan va bemorlarni davolagan. Uning mo‘jizaviy shifolari yagona maqsadga - Uning shaxsiyati va xizmatini tasdiqlashga xizmat qilgan (Ibroniylar 2:3-4). 5−7-boblar Uning ta’lim berishdagi xizmatining namunasi, 8−9-boblar esa Uning mo‘jizalarini tasvirlaydi.
4:23 Yangi Ahdda ilk bor "Xushxabar" so‘zi tilga olingan bo‘lib, u "najot xushxabari" degan ma’noni anglatadi. Insoniyat tarixining har bir davrida faqat bitta Xushxabar, faqat bitta najot yo‘li bo‘lgan.
XUSHXABAR
Xushxabar Xudoning inoyatiga asoslanadi (Efesliklar 2:8). Bu shuni anglatadiki, Xudo abadiy hayotni loyiq bo‘lmagan gunohkor odamlarga bepul beradi.
Xushxabarning asosida Masihning xochda bajargan ishi yotadi (1 Korinfliklarga 15:1−4). Bizning Masihimiz ilohiy adolat talab qilgan hamma narsani bajarib, Xudoga imon keltirgan gunohkorlarni oqlash imkoniyatini berdi. Qadimgi Ahddagi imonlilar ham Masihning ishi tufayli najot topishgan, ammo bu ular uchun kelajakda bo‘ladigan ish edi. Ular Masih haqida ko‘p narsa bilishmasdi, lekin Xudo Masih haqida bilardi va Masihning mehnati evazini ularning hisobiga ham yozib qo‘ygandi. Ular, aytish mumkinki, "nasiyaga" qutqarilgan edilar. Biz ham Masihning ishi tufayli najot topdik, lekin biz uchun u allaqachon tugallangan.
Xushxabarni faqat imon bilan qabul qilish mumkin (Efesliklar 2:8). Eski Ahdda odamlar Xudo ularga aytgan narsalarga ishonsalargina najot topishardi. Qadimgi Ahddagi imonlilar ham Isoning mehnati tufayli najot topishgan, ammo bu ular uchun kelajakning ishi edi. Ular Masih haqida ko‘p narsa bilishmasdi, lekin Xudo Masih haqida bilardi va Masihning mehnati bahosini ularning hisobiga ham yozib qo‘ygandi. Ular, ta’bir joiz bo‘lsa, "kreditga" qutqarib qolindi.
Bizning davrimizda odamlar Xudoning O‘g‘li to‘g‘risidagi guvohligiga yagona najot yo‘li sifatida ishonish orqali najot topadilar (1 Yuhanno 5:11−12). Xushxabarning yakuniy maqsadi samoviy yurtdir. Qadimgi Ahd avliyolari kabi biz ham osmonda abadiy yashashga umid qilamiz (2 Korinfliklarga 5:6-10).
Xushxabar bitta bo‘lsa-da, turli davrlarda turli xususiyatlarga ega bo‘lgan. Masalan, Shohlik to‘g‘risidagi Xushxabar bilan Xudoning inoyati to‘g‘risidagi Xushxabar o‘rtasida farq bor. Shohlik Xushxabari shunday deydi: "Tavba qilinglar va Masihni qabul qilinglar, shunda Uning Shohligi yer yuzida o‘rnatilganda unga kirasizlar". Inyat Xushxabari esa shunday deydi: "Tavba qilinglar va Masihni qabul qilinglar, shunda sizlar U bilan uchrashish uchun olib ketilasizlar va U bilan abadiy birga bo‘lasizlar". Mohiyatan, bu bir xil Xushxabar - imon orqali inoyat bilan najot topish, ammo ular Xudoning niyatlarini amalga oshirishga bog‘liq holda turlicha qo‘llanilishini ko‘rsatadi. (Chekinish. - Asl matnda bu yerda "dispensatsiya" (dispensation), ya’ni "boshqarish, tartibga keltirish" so‘zi ishlatilgan. U tarixning ma’lum bir davrida Xudo insonlarga nisbatan qo‘llagan usullarning mohiyatini ochib beradi. So‘z faqat vaqt oralig‘ini anglatmaydi, balki ma’lum bir vaqt oralig‘idagi Ilohiy niyatlar haqida so‘z boradi. Xuddi shu tarzda, biz Reygan ma’muriyati haqida gapirganimizda, prezident Reygan bu lavozimda bo‘lgan davrda amal qilgan siyosiy yo‘nalishni nazarda tutgan holda ushbu so‘zni ishlatamiz.)
Iso Shohlik haqidagi Xushxabarni va’z qilganida, yahudiylarning shohi sifatida kelganini e’lon qilib, Uning Shohligiga kirish shartlarini tushuntirgan. Uning mo‘jizalari bu Shohlikning ezgulik keltiruvchi tabiatini namoyon qildi. Injilda shunday deyilgan: " Tavba qilinglar va Masihni qabul qilinglar, shunda Uning Shohligi yer yuzida o‘rnatilganda unga kirasizlar ". Muqaddas Kitobda shunday deyilgan: " Tavba qilinglar va Masihni qabul qilinglar, shunda sizlar U bilan uchrashasizlar va U bilan abadiy birga bo‘lasizlar ". Mohiyatan, bu bir xil Injil - imon orqali inoyat bilan najot topish, ammo ular Xudoning niyatlarini amalga oshirishga bog‘liq holda turlicha qo‘llanilishini ko‘rsatadi. (Chekinish. - Asl matnda bu yerda "dispensatsiya" (dispensation), ya’ni "boshqarish, tartibga keltirish" so‘zi ishlatilgan. Tarixning ma’lum bir davrida Alloh insonlarga nisbatan qo‘llagan usullarning mohiyatini ochib beradi. So‘z faqat vaqt oralig‘ini anglatmaydi, balki qandaydir vaqt oralig‘idagi Ilohiy niyatlar haqida so‘z boradi.
4:24−25 U haqidagi xabar butun Suriya (Isroilning shimoliy va shimoli-sharqiy qismi) bo‘ylab tarqaldi. Barcha bemorlar, jin chalinganlar va zaiflar Uning shifobaxsh qo‘lini his qildilar. Uning huzuriga odamlar Jaliladan, Falastinning shimoli-sharqidagi o‘nta majusiy shaharning birlashmasi bo‘lmish O‘n shahardan, Quddusdan, Yahudiyadan va Iordan daryosining sharqidagi o‘lkadan oqib kelishardi. B.B. Uorfild yozganidek, "qisqa vaqt ichida kasallik va o‘lim bu hududdan butunlay yo‘q qilingan bo‘lishi kerak". Jaliladan kelayotgan xabarlar xalqni hayratga solgan bo‘lsa, ajablanarli emas!