1 Iso O‘zining o‘n ikki havoriysini yoniga chaqirib, ularga yovuz ruhlarni quvib chiqarish va har qanday dardu xastaliklarni sog‘aytirish qudratini berdi.
2 Bu o‘n ikki havoriyning ismlari quyidagichadir: birinchisi Butrus deb atalgan Shimo‘n, uning ukasi Idris, Zabadiyning o‘g‘illari Yoqub va Yuhanno,
3 Filip, Bartolomey, To‘ma, soliqchi Matto, Alfey o‘g‘li Yoqub, Taddey,
4 vatanparvar Shimo‘n va Isoga xoinlik qilgan Yahudo Ishqariyot.
5 Iso o‘n ikki havoriyni jo‘natayotib, ularga quyidagicha ko‘rsatmalar berdi: “G‘ayriyahudiylar yashaydigan joylarga oyoq bosmanglar, Samariyaliklarning shaharlariga kirmanglar.
6 Aksincha, adashgan qo‘ylarga o‘xshagan Isroil xalqi oldiga boringlar.
7 Borganlaringizda: “Osmon Shohligi yaqinlashdi”, deb e’lon qilinglar.
8 Xastalarni sog‘aytiringlar, o‘liklarni tiriltiringlar, teri kasalligiga chalinganlarni pok qilinglar, jinlarni quvib chiqaringlar. Tekin oldingizlar, tekin beringlar.
9 Belbog‘laringizga oltin, kumush, hatto mis chaqa ham qistirib olmanglar.
10 Yo‘lga to‘rva ham, qo‘shimcha kiyim ham, choriq ham, hassa ham olmanglar. Chunki mehnatkash o‘zining non– nasibasiga munosibdir.
11 Qaysi shahar yoki qishloqqa kirsangiz, u yerda munosib odamni topib, ketguningizcha o‘sha odamning uyida turinglar.
12 Uyga kirganingizda: “Xonadoningizda tinchlik–omonlik bo‘lsin”, deb aytinglar.
13 Agar u munosib xonadon bo‘lsa, siz tilagan tinchlik o‘sha xonadonda qoladi. Agarda munosib bo‘lmasa, tilagan tinchligingiz o‘zingizga qaytib keladi.
14 Agar kim sizni qabul qilmasa va so‘zlaringizga quloq solmasa, o‘sha uydan yoki shahardan chiqib ketayotganingizda oyoqlaringizdagi changni qoqib ketinglar.
15 Sizga chinini aytaman: qiyomat kunida o‘sha shaharning holi Sado‘m va G‘amo‘ra shaharlarining holidan ham battar bo‘ladi.”
16 “Men sizlarni bo‘rilar orasiga qo‘ylarday yuboryapman. Sizlar ilonday ziyrak, kaptarday oq ko‘ngil bo‘linglar.
17 Insonlardan ehtiyot bo‘linglar. Chunki ular sizlarni mahkamalarga topshirib, sinagogalarda kaltaklaydilar.
18 Men tufayli sizlarni hokimlar va shohlar huzuriga olib boradilar, sizlar esa ularga va g‘ayriyahudiylarga Men haqimdagi Xushxabarni aytasizlar.
19 Sizlarni mahkamaga olib borishganda: “Qanday gapiramiz, nima aytamiz”, deb xavotir olmanglar. Nimani gapirishlaringiz o‘sha vaqtda sizlarga bildiriladi.
20 O‘shanda sizlar emas, balki Otangizning Ruhi sizlar orqali gapiradi.
21 Aka ukasini, ota bolasini o‘limga topshiradi. Bolalar o‘z ota–onalariga qarshi chiqib, ularni o‘ldirtiradilar.
22 Mening nomim tufayli hamma sizlardan nafratlanadi. Lekin oxirigacha bardosh bergan najot topadi.
23 Agar sizlarni bir shaharda quvg‘in qilsalar, boshqasiga qochib boringlar. Sizlarga chinini aytayin: sizlar Isroilning shaharlarini aylanib chiqishga ulgurmasingizdan, Inson O‘g‘li qaytib keladi.
24 Shogird ustozidan ustun emas, qul ham o‘zining xo‘jayinidan ustun emas.
25 Shogird ustoziday, qul xo‘jayiniday bo‘lsa kifoya. Agar uy egasini Baalzabul, ya’ni ins–jinslar hukmdori, deb atagan bo‘lishsa, uy ahlini undan battar nom bilan atashadi!”
26 “Shunday bo‘lsa–da, odamlardan qo‘rqmanglar! Axir, har qanday yashirin narsa ma’lum bo‘ladi, har qanday sir ochiladi.
27 Sizga qorong‘ida gapirayotganlarimni yorug‘da aytinglar. Qulog‘ingizga shivirlab aytganlarimni uylarning tomi ustidan baqirib, e’lon qilinglar.
28 Tanani o‘ldirib, jonni o‘ldira olmaydiganlardan qo‘rqmanglar. Xudodan qo‘rqinglar! Chunki U jonni ham, tanani ham do‘zaxda halok etishga qodir.
29 Ikkita chumchuq bir tangaga sotiladi, shunday emasmi? Biroq bularning birontasi ham Otangizning xohishisiz yerga tushmaydi.
30 Sizlarning esa hatto boshingizdagi har bir tola sochingiz sanalgan.
31 Shuning uchun qo‘rqmanglar, sizlar ko‘plab chumchuqlardan qadrliroqsizlar.”
32 “Kim Meni insonlar oldida tan olsa, Men ham osmondagi Otamning oldida uni tan olaman.
33 Ammo kim insonlar oldida Meni rad etsa, Men ham osmondagi Otamning oldida uni rad etaman.
34 Meni yer yuziga tinchlik olib kelgan, deb o‘ylamanglar. Men tinchlik emas, qilich olib kelganman.
35 O‘g‘ilni otasidan, qizni onasidan, kelinni qaynanasidan ajratish uchun kelganman.
36 Insonning dushmanlari o‘z uyidagilar bo‘ladi.
37 Kimki otasini yoki onasini Mendan ortiq yaxshi ko‘rsa, Menga loyiq emas. Kimki o‘g‘lini yoki qizini Mendan ortiq yaxshi ko‘rsa, Menga loyiq emas.
38 Kimki o‘z xochini olib, ortimdan yurmasa, Menga loyiq emas.
39 O‘z jonini ayamoqchi bo‘lgan uni yo‘qotadi. Men uchun jonini bergan esa, uni asrab qoladi.
40 Sizni qabul qilgan odam Meni qabul qilgan bo‘ladi. Meni qabul qilgan esa Meni Yuborganni qabul qilgan bo‘ladi.
41 Kimki payg‘ambarni payg‘ambar bo‘lgani uchun qabul qilsa, payg‘ambarga munosib mukofotni oladi. Kimki solih odamni solih bo‘lgani uchun qabul qilsa, solihga munosib mukofotni oladi.
42 Agar siz shogirdlarimning eng kichigiga u Mening shogirdim bo‘lgani uchun bir piyola sovuq suv bersangiz, albatta mukofotingizni olasiz, deb sizga chinini aytaman.”
Matto Muqaddas xushxabar: 10 Bob
MakDonaldning Injil kitobiga o'zbek tilidagi sharhlari
B. O‘n ikki shogirdning da’vati (10:1−4)
10:1 9-bobning so‘nggi oyatida Rabbimiz shogirdlariga ko‘proq xizmatchilar bo‘lishi uchun ibodat qilishni o‘rgatgan edi. Bu ibodatning samimiy bo‘lishi uchun shogirdlarning o‘zlari xizmatga borishni istashlari kerak edi. Shuning uchun bu yerda Rabbimizning O‘z o‘n ikki shogirdini chaqirganini ko‘ramiz. U ularni allaqachon tanlab olgan edi, endi esa Isroil xalqiga alohida xushxabar tarqatish xizmatiga chaqirmoqda. Bu da’vat yovuz ruhlarni quvish va har qanday kasallikni davolash qudrati bilan birga keldi. Bu yerda Isoning o‘ziga xosligi ko‘rinadi. Boshqalar ham mo‘jizalar ko‘rsatishgan, ammo hech kim bu qudratni boshqalarga bermagan.
10:2−4 Mana o‘n ikki havoriyning ismlari:
1. Butrus deb atalgan Simun. Jo‘shqin, olijanob va mehribon, u tug‘ma yetakchi edi.
2. Uning akasi Andrey. Uni Iso bilan Yahyo payg‘ambar tanishtirgan (Yuhanno 1:36, 40). Keyin u o‘z akasi Butrusni Isoning oldiga olib keldi. O‘shandan beri boshqalarni Isoning oldiga olib kelish uning odatiga aylandi.
3. Zabadiyning o‘g‘li Yoqub, keyinchalik Hirod tomonidan o‘ldirilgan (Havoriylar 12:2) - o‘n ikkitadan birinchi bo‘lib shahid bo‘lgan.
4. Uning ukasi Yuhanno. U ham Zabadiyning o‘g‘li bo‘lib, Iso sevgan shogird edi. Biz unga to‘rtinchi Injil, uchta maktub va Vahiy kitobi uchun qarzdormiz.
5. Filippos. Baytsaydalik bo‘lib, u Natanielni Isoning oldiga olib kelgan. Uni Havoriylar kitobidagi xushxabarchi Filippos bilan adashtirib yubormaslik kerak.
6. Bartolomey. Bu Iso ichida hiyla yo‘q deb aytgan isroillik Nataniel bo‘lsa kerak (Yuhanno 1:47).
7. Foma, yana Didimus deb atalgan, bu "egizak" degan ma’noni anglatadi. Odatda "shubhachi Foma" nomi bilan tanilgan; uning shubhalari Masihni ajoyib tarzda tan olishiga olib keldi (Yuhanno 20:28).
8. Matto. Bu Injilni yozgan sobiq soliq yig‘uvchi.
9. Alfey o‘g‘li Yoqub. U haqda aniq hech narsa ma’lum emas.
10. Taddey deb atalgan Lebbey. U Yoqubning o‘g‘li Yahudo nomi bilan ham tanilgan (Luqo 6:16). U haqda yagona ochiq eslatma Yuhanno 14:22 da yozilgan.
11. Kanaanlik Simun, Luqo uni G‘ayratli deb ataydi (6:15).
12. Rabbimizga xoinlik qilgan Yahudo Ishqariyot.
O‘sha paytda shogirdlar taxminan yigirma yoshlarda edi. Ular turli hayot yo‘llaridan chaqirilgan va ehtimol, o‘rtacha qobiliyatli yigitlar edi. Ularning haqiqiy ulug‘vorligi Iso bilan hamrohlikda bo‘lganliklarida edi.
D. Isroilga xizmat (10:5−33)
10:5−6 Bu bob Isoning Isroil xalqiga alohida va’z safari haqidagi ko‘rsatmalarini o‘z ichiga oladi. Uni keyinroq yetmishta shogirdning yuborilishi (Luqo 10:1) yoki Buyuk topshiriq (Matto 28:19-20) bilan adashtirmaslik kerak. Bu Osmon Shohligi yaqinlashib qolganini e’lon qilish uchun vaqtinchalik topshiriq edi. Garchi ba’zi qoidalar Xudoning xalqi uchun barcha davrlarda abadiy ahamiyatga ega bo‘lsa-da, keyinchalik ularning ba’zilari Rabbimiz Iso tomonidan bekor qilingani, ular doimiy amal qilish uchun mo‘ljallanmaganining isbotidir (Luqo 22:35-36).
Avvalo yo‘nalish belgilanadi. Shogirdlar g‘ayriyahudiylar yoki samariyaliklar - yahudiylar nafratlanadigan aralash qabilalar oldiga bormasliklari kerak edi. Bu paytda ularning xizmati faqat Isroil xonadonining yo‘qolgan qo‘ylariga qaratilgan edi.
10:7 Ularning vazifasi Osmon Shohligi yaqinlashib qolganini e’lon qilish edi.
Agar Isroil bu xabarni qabul qilishni rad etsa, ularning uzri qabul qilinmaydi, chunki rasmiy e’lon faqat ular uchun qilingan edi. Osmon Shohligi Shohning O‘zida yaqinlashgan edi. Isroil Uni qabul qilish yoki rad etish haqida qaror qilishi kerak edi.
10:8 Shogirdlarga ularning vakolatini tasdiqlash uchun mo‘jizaviy kuchlar berildi. Ular kasallarni sog‘aytirishi, moxovlarni tozalashi, o‘liklarni tiriltirishi va jinlarni quvishi kerak edi. Yahudiylar mo‘jizalar talab qilishardi (1 Korinfliklar 1:22), shuning uchun Xudo rahm-shafqat bilan ularga bu mo‘jizalarni berishga rozi bo‘ldi.
Mukofotga kelsak, Rabbimizning vakillari o‘z xizmatlari uchun hech qanday haq olmasliklari kerak edi.
Ular bepul ne’mat olganlar va uni xuddi shunday bepul tarqatishlari kerak.
10:9−10 Ularga safar uchun oziq-ovqat g‘amlashning hojati yo‘q edi. Axir ular isroilliklar bo‘lib, isroilliklarga va’z qilishardi, isroilliklar orasida esa mehnatkash rizq-ro‘zga loyiq, degan umumiy qonun bor edi. Shuning uchun ular o‘zlari bilan oltin, kumush, mis, ovqat uchun xurjun, qo‘shimcha kiyim, poyabzal yoki hassa olishlari shart emas edi.
Ehtimol, bu yerda qo‘shimcha poyabzal yoki qo‘shimcha hassa nazarda tutilgan, chunki ularda allaqachon olib yurishga ruxsat berilgan hassa bor edi (Mark 6:8).
Bu amrning ma’nosi shuki, ularning ehtiyojlari "har kun o‘z tashvishi bilan keladi" qoidasiga ko‘ra qondiriladi.
10:11 Ular turar joy masalasida qanday harakat qilishlari kerak edi? Ular shaharga kirganlarida, o‘zlarini Rabbimizning shogirdi sifatida qabul qiladigan va ular olib kelgan xabarni qabul qilishga tayyor bo‘lgan munosib xonadon egasini izlashlari kerak edi. Agar ular shunday xonadon egasini topsalar, bu shaharda qancha tursalar ham, o‘sha xonadonda qolishlari va hatto yaxshiroq sharoit topsalar ham, boshqa joyga ko‘chib o‘tmasliklari ma’qul edi.
10:12−14 Agar oila ularni qabul qilsa, shogirdlar uni xushmuomalalik va mehmondo‘stlik uchun minnatdorchilik bilan kutib olishlari kerak edi. Boshqa tomondan, agar xonadon Parvardigorning elchilarini qabul qilishdan bosh tortsa, ular bu xonadonga Xudoning salomini tilamasliklari, ya’ni bu oilaga baraka so‘ramasliklari kerak edi. Bundan tashqari, ular oyoqlarining changini qoqib, Xudoning noroziligini ko‘rsatishlari kerak edi. Masihning shogirdlarini rad etgan oila Uning O‘zini rad etgan bo‘lardi.
10:15 Iso bunday rad etish qiyomat kunida buzuq Sodom va G‘amo‘ra aholisidan ham og‘irroq jazoga duchor bo‘lishidan ogohlantirgan edi. Bu so‘zlar do‘zaxda turli darajadagi azoblar bo‘lishini ko‘rsatadi, aks holda biri ikkinchisidan yengilroq bo‘lishi mumkinmi?
10:16 Bu oyatlarda Iso o‘n ikki shogirdiga ta’qib boshlanganida qanday yo‘l tutish kerakligi haqida maslahat beradi. Ular bo‘rilar orasidagi qo‘ylar kabi, ularni yo‘q qilmoqchi bo‘lgan yovuz odamlar qurshovida bo‘ladilar. Ular ilondek dono bo‘lishlari, behuda qarshilik ko‘rsatmasliklari yoki murosa talab qiladigan vaziyatlarga tushib qolmasliklari kerak. Ular solih fe’l-atvor va samimiy e’tiqod sovuti bilan himoyalangan kaptarlar kabi beozor bo‘lishlari kerak.
10:17 Shuningdek, ular imonsiz yahudiylardan ehtiyot bo‘lishlari kerak, chunki ular shogirdlarni mahkamalarga sudrab olib boradilar va ibodatxonalarida kaltaklaydilar. Ularga qilinadigan hujumlar bir vaqtning o‘zida ham fuqarolik, ham diniy xususiyatga ega bo‘ladi.
10:18 Masih uchun ularni hukmdorlar va shohlar oldiga olib borishadi. Ammo Xudoning ishi insonlarning yovuzligi ustidan g‘alaba qozonadi.
"Insonning niyati yomon, Xudoning esa O‘z yo‘li bor." Ko‘rinishdan mag‘lubiyatga uchragan shogirdlar hukmdorlar va majusiylar oldida guvohlik berishdek tengsiz imtiyozga ega bo‘ladilar. Nimaiki sodir bo‘lsa, Xudo uni yaxshilikka aylantiradi. Xristianlik, garchi "hech bir ta’limot hokimiyatdagilarga bunchalik ko‘p foyda keltirmagan bo‘lsa-da", fuqarolik hokimiyatidan qattiq aziyat chekdi.
10:19−20 Shogirdlar so‘roqda nima deyishni oldindan tayyorlab qo‘yishlari shart emas. O‘sha payt kelganda, Xudoning Ruhi ularga Masihni ulug‘lash va ayblovchilarini tamoman xijolatga solish uchun zarur bo‘lgan muqaddas donolikni beradi. 19-oyatni tushuntirishda ikkita xato fikrdan qochish kerak.
Birinchidan, masihiy va’z qilishga oldindan tayyorgarlik ko‘rmasligi kerak, deb o‘ylash nodonlikdir. Ikkinchidan, bu oyatning bugungi kunimizga aloqasi yo‘q, degan fikr bor. Voiz ibodat holatida Xudo oldida har bir muayyan holat uchun munosib so‘zni kutishi to‘g‘ri va maqsadga muvofiqdir. Ammo shunisi ham borki, mushkul vaziyatlarda barcha imonlilar Xudoning va’dasiga tayanib, ilohiy ilhom bilan so‘zlash uchun donolik ato etishiga umid qilishlari mumkin. Ular Otamizning Ruhi uchun ovoz kuchaytirgichlarga aylanadi.
10:21 Iso shogirdlarini xiyonat va sotqinlikka duch kelishlari haqida ogohlantirgan. Aka ukasini sotadi. Ota o‘g‘liga xiyonat qiladi. Farzandlar ota-onalariga qarshi guvohlik beradilar, natijada ota-onalar o‘ldiriladi.
E. K. Makauli bu haqda yaxshi aytgan:
"Biz yaxshi ahvoldamiz, dunyoning nafratiga bardosh beryapmiz... Xizmatkor dushman qo‘lidan Rabbimiz ko‘rganidan yaxshiroq muomala kutmasligi kerak. Agar dunyoda Iso uchun xochdan boshqa narsa topilmagan bo‘lsa, uning izdoshlari uchun ham oltin arava topilmaydi; agar U uchun faqat tikanlar bo‘lgan bo‘lsa, biz uchun tojlar bo‘lmaydi... Faqat dunyo bizdan haqiqatan ham "Masih uchun" nafratlanayotganiga va biz vakillik qilayotgan rahmdil Xudodan jirkanch va noloyiq hech narsa yo‘qligiga ishonch hosil qilaylik". (J. C. Macaulay, Obedient Unto Death: Devotional Studies in John’s Gospel, II:59.)
10:22−23 Shogirdlar hammaning nafratiga duchor bo‘ladi — istisnosiz hamma emas, balki barcha madaniyatlar, millatlar, sinflar va hokazolar tomonidan. "Oxirigacha chidagan najot topadi." Bu oyatni alohida olsak, najotni sabr-toqat bilan qozonish mumkindek tuyulishi mumkin. Biroq, biz bu so‘zlarni shunday talqin qilish mumkin emasligini bilamiz, chunki butun Muqaddas Kitobda najot Xudoning inoyati sifatida imon orqali beriladigan ixtiyoriy in’om deb ko‘rsatilgan (Efes. 2:8-9). Bu oyat Masihga sodiq bo‘lganlar jismoniy o‘limdan xalos bo‘lishini ham anglatmaydi; oldingi oyatda ba’zi sodiq shogirdlarning o‘limi bashorat qilingan. Eng oddiy tushuntirish shuki: sabr-toqat haqiqatan najot topganlarning belgisidir. Quvg‘inlar paytida oxirigacha chidaganlar o‘z matonatlari bilan haqiqiy imonli ekanliklarini ko‘rsatadilar.
Xuddi shunday fikrni Matto 24:13da ham topamiz, u yerda bu so‘zlar buyuk azob-uqubat paytida Rabbimiz Isoga sodiqligini yo‘qotishdan bosh tortgan yahudiylarning sodiq qoldig‘iga taalluqli.
Ularning sabr-toqati ular haqiqiy shogirdlar ekanligini aniq ko‘rsatadi.
Muqaddas Kitobning kelajak haqidagi parchalarida, Xudoning Ruhi ko‘pincha yaqin kelajakdan uzoq kelajakka o‘tadi. Bashorat ham to‘liq bo‘lmagan, yaqin vaqtga taalluqli ma’noga, ham tugallangan, uzoqroq vaqtda ro‘y beradigan ijroga ega bo‘lishi mumkin.
Masalan, Masihning ikki kelishi bitta parchada tushuntirishsiz birlashtirilishi mumkin (Isha. 52:14-15; Mix. 5:2-4). 22- va 23-oyatlarda Rabbimiz Iso xuddi shunday bashorat o‘tishini qo‘llaydi. U shogirdlarini U uchun chekishlari kerak bo‘lgan azob-uqubatlar haqida ogohlantiradi; so‘ngra U, go‘yoki, buyuk azob-uqubat davriga o‘tib, shogirdlarini O‘zining sodiq yahudiy izdoshlarining vakillari sifatida ko‘radi. U ilk masihiylarning azob-uqubatlaridan, O‘zining ikkinchi kelishidan oldin imonlilar chekadigan azoblarga o‘tadi.
23-oyatning birinchi qismini o‘n ikki shogirdga nisbatan qo‘llash mumkin:
"Sizlarni bir shaharda quvg‘in qilsalar, boshqasiga qoching." Agar halol yo‘l bilan zulmdan qutulish mumkin bo‘lsa, ular zulm ostida qolishga majbur emas. "Xavfdan qochish gunoh emas, burchni bajarishdan qochish gunohdir."
23-oyatning oxirgi qismi bizni kelajakka, Masihning hukmronlik qilishidan oldingi kunlarga olib boradi: "...Isroil shaharlarini aylanib chiqishga ulgurmay turib, Inson O‘g‘li keladi." Bu so‘zlar shogirdlarning vazifasiga taalluqli bo‘lishi mumkin emas edi, chunki Inson O‘g‘li allaqachon kelgan edi. Ba’zi Muqaddas Kitob o‘qituvchilari bu oyatni milodiy 70-yilda Quddusning vayron bo‘lishiga ishora deb tushunishadi. Ammo bu vayronagarchilikni nima uchun "Inson O‘g‘lining kelishi" deb atash mumkinligini tushunish qiyin. Bu yerda Uning ikkinchi kelishiga ishora qilish haqiqatga yaqinroq ko‘rinadi. Buyuk azob-uqubat paytida Masihga sodiq bo‘lgan yahudiy birodarlar hamma joyda Shohlik haqidagi Xushxabarni tarqatadi. Ularni ta’qib qilishadi va quvg‘in qilishadi. Ammo ular Isroilning barcha shaharlarini aylanib chiqishga ulgurmay, Iso O‘z dushmanlarini hukm qilish va O‘z Shohligini o‘rnatish uchun qaytib keladi.
23-oyat bilan Matto 24:14 o‘rtasida ziddiyat bordek tuyulishi mumkin. Bu yerda Inson O‘g‘li kelguniga qadar Isroilning hamma shaharlarini aylanib chiqishga ulgurilmasligi ta’kidlangan. U yerda esa Iso ikkinchi marta kelguncha Shohlik haqidagi Xushxabar butun dunyoga yoyilishi aytilgan. Biroq bu yerda ziddiyat yo‘q. Xushxabar butun dunyoga yoyiladi, lekin bu har bir insonga yetib borishi shart emas. Ammo bu da’vat kuchli qarshilikka duch keladi, Isroilda voizlarni qattiq ta’qib qilishadi va ularga to‘sqinlik qilishadi. Shuning uchun ular Isroilning barcha shaharlarini aylanib chiqishmaydi.
10:24-25 Rabbimizning shogirdlari ko‘pincha nima uchun ularga yomon munosabatda bo‘lishlari kerakligiga hayron qolishadi. Agar Iso Masih bo‘lsa, nega Uning shogirdlari hukmronlik qilish o‘rniga azob chekishlari kerak? 24- va 25-oyatlarda Masih ularning bu sarosimaga tushishini oldindan ko‘rib, U bilan bo‘lgan munosabatlarini eslatib javob beradi. Ular shogirdlar, U esa ularning Ustozi. Ular xizmatkorlar, U esa ularning Xo‘jayini. Ular uy ahli, U esa uy Egasi. Shogird bo‘lish Ustozdan ustun bo‘lish emas, balki Unga ergashish demakdir.
Xizmatkorlar o‘zlariga Xo‘jayindan ko‘ra yaxshiroq munosabatda bo‘linishini kutmasliklari kerak. Agar hurmatli uy egasini Baalzabul (yolg‘on xudosi, yahudiylar "shayton" o‘rniga ishlatgan Eqron xudosi) deb atashgan bo‘lsa, uning uy ahlini yanada ko‘proq haqorat qilishadi. Shogird bo‘lish Ustoz kabi rad etilish demakdir.
10:26-27 Rabbimiz O‘z shogirdlariga uch marta "qo‘rqmanglar" deydi (26-, 28-, 31-oyatlar). Birinchidan, ular dushmanlarining zohiriy g‘alabasidan qo‘rqmasliklari kerak; Uning ishi kelajakda shon-sharaf bilan oqlanadi. Shu paytgacha bu Xushxabar sir tutilgan, Uning ta’limoti nisbatan yashirin edi. Ammo tez orada shogirdlar shu paytgacha ularga yashirincha, ya’ni xilvat joyda aytilgan masihiylik ta’limotini oshkora e’lon qilishlari kerak bo‘ladi.
10:28 Ikkinchidan, shogirdlar insonni o‘ldirishga qodir bo‘lgan g‘azabdan qo‘rqmasliklari kerak. Odamlar qila oladigan eng yomon narsa — bu tanani o‘ldirishdir.
Jismoniy o‘lim xristian uchun eng katta fojia emas. O‘lish - Masih bilan birga bo‘lish demakdir, bu esa taqqoslab bo‘lmas darajada afzalroqdir. O‘lim - gunoh, qayg‘u, kasallik, azob-uqubat va o‘limdan ozod bo‘lib, abadiy ulug‘vorlikka o‘tishdir. Boshqacha aytganda, odamlar qila oladigan eng yomon narsa aslida Xudoning farzandi boshidan o‘tkazishi mumkin bo‘lgan eng yaxshi hodisadir.
Shogirdlar odamlardan qo‘rqmasliklari, aksincha ham ruhni, ham tanani jahannamda halok qila oladigan Zotdan qo‘rqishlari lozim. Eng katta yo‘qotish - Xudo bilan, Masih bilan va umid bilan abadiy ayriliqdir. Ma’naviy o‘lim - bu o‘lchab bo‘lmaydigan yo‘qotish va hech qanday yo‘l bilan oldini olib bo‘lmaydigan halokatdir.
Isoning 28-oyatdagi so‘zlari avliyo Jon Noksning quyidagi epitafiyasini yodga soladi: "Bu yerda Xudodan shunchalik qo‘rqqanki, hech qachon biror odamning yuzidan qo‘rqmagan kishi yotibdi".
10:29 Azob-uqubatlar ichida bo‘lganlarida, shogirdlar Xudo ularga g‘amxo‘rlik qilishiga ishonishlari kerak. Parvardigor bizga buni hamma joyda uchraydigan chumchuq misolida o‘rgatadi. Bu ikki mayda qushcha bir assariyga (mayda tanga) sotilardi. Shunday bo‘lsa-da, ularning birortasi ham Otaning irodasisiz, Uning xabardorligisiz yoki ishtirokisiz o‘lmaydi. Kimdir aytganidek: "Xudo har bir chumchuqning dafn marosimida hozir bo‘ladi".
10:30−31 Har bir chumchuqqa shaxsan e’tibor beradigan o‘sha Xudoning O‘zi har bir farzandining boshidagi sochlarini doimiy ravishda sanab turadi.
Soch tolasi, albatta, chumchuqdan ko‘ra kamroq qadrlanadi. Bu shuni anglatadiki, Uning xalqi Uning uchun chumchuqlardan ko‘ra qadrliroqdir. Shunday ekan, bizga qo‘rqishning hojati bormi?
10:32 Yuqoridagi mulohazalarga asoslanib, Masihning shogirdlari uchun odamlar oldida Uni qo‘rqmasdan tan olishdan ko‘ra oqilroq narsa bo‘lishi mumkinmi? Ular duch keladigan har qanday sharmandalik yoki isnod osmonda mo‘l-ko‘l mukofot bilan qoplanadi, chunki Rabbimiz Iso ularni O‘z Otasi oldida tan oladi. Bu yerda Masihni tan olish Unga Rabb va Najotkor sifatida ishonishni va bundan kelib chiqadigan Uni hayot va so‘z bilan e’tirof etishni o‘z ichiga oladi. O‘n ikki shogirdning ko‘pchiligi uchun bu yo‘l shahidlik o‘limi orqali Rabbini shaxsan tan olishga olib keldi.
10:33 Yer yuzida Masihdan voz kechish samoda Xudo oldida voz kechish bilan jazolanadi. Bu holatda Masihdan voz kechish Uning kimningdir hayotiga bo‘lgan da’vosini tan olishni rad etishni anglatadi.
Amalda: "Men Seni hech qachon bilmaganman," deb aytadiganlar oxirida Masihning: "Men sizni hech qachon bilmaganman," degan so‘zlarini eshitadilar. Xudo bu yerda Butrus bilan bo‘lgani kabi bosim ostida vaqtinchalik voz kechishni emas, balki odatiy va uzil-kesil voz kechishni nazarda tutadi.
F. Tinchlik emas, qilich (10:34−39)
10:34 Rabbimizning so‘zlarini Uning kelishining ko‘rinib turgan natijalari Uning kelishining aniq maqsadi sifatida ta’kidlanganda majoziy ma’noda tushunish kerak.
U tinchlik emas, qilich keltirish uchun kelganini aytadi. U aslida tinchlik o‘rnatish uchun kelmagan (Efesliklarga 2:14-17); U dunyo U orqali najot topishi uchun kelgan (Yuhanno 3:17).
10:35−37 Ammo bu yerda gap shundaki, har safar alohida shaxslar Uning shogirdi bo‘lganida, ularning oilalari ularga qarshi chiqadi. Imon keltirgan otaga uning imonsiz o‘g‘li qarshilik ko‘rsatadi; masihiy onaga esa uning najot topmagan qizi qarshi chiqadi. Qayta tug‘ilgan qaynona qayta tug‘ilmagan kelini tomonidan yomon ko‘riladi. Shunday qilib, har doim Masih va oila o‘rtasida tanlov mavjud bo‘ladi. Hech qanday tabiiy aloqalar shogirdni Xudoga bo‘lgan mutlaq sadoqatdan chalg‘itmasligi kerak.
Najotkor ota-ona, o‘g‘il yoki qizdan ustun turishi lozim.
Shogird bo‘lish huquqining to‘lovlaridan biri oila a’zolari tomonidan munosabatlar tarangligi, janjallar va begonalashuvni boshdan kechirishdir. Bu adovat ko‘pincha hayotning boshqa sohalarida uchraydiganidan ko‘ra achchiqroq bo‘ladi.
10:38 Biroq oiladan tashqari, Masihni O‘zining qonuniy o‘rnidan mahrum qilishi mumkin bo‘lgan yana bir narsa bor - bu o‘z hayotiga bo‘lgan muhabbatdir. Shuning uchun Iso: "Kim o‘z xochini ko‘tarib, Menga ergashmasa, u Menga munosib emas", deb qo‘shib qo‘ygan. Xoch, albatta, qatl quroli edi. Xochni ko‘tarib, Masihga ergashish - bu Unga shunchalik sodiq bo‘lib yashash demakki, hatto o‘limning o‘zi ham buning uchun haddan tashqari katta to‘lov bo‘lmaydi. Barcha shogirdlar ham Rabbimiz uchun jonlarini fido qilishlari shart emas, lekin hammalari Uni shunchalik qadrlashlari kerakki, o‘z hayotlarini qadrli deb hisoblamasinlar.
10:39 Masihga bo‘lgan muhabbat o‘zini saqlash instinktini to‘liq bo‘ysundirishi kerak: "O‘z jonini asragan uni yo‘qotadi, Masih uchun jonini yo‘qotgan esa uni saqlab qoladi". Vasvasaga berilish - o‘z hayotini ushlab turish, og‘riq va to‘liq bag‘ishlangan hayotni yo‘qotishdan qochishga urinishdir. O‘z huzur-halovatida o‘tgan umr - bekor ketgan umrdir. Eng foydali hayot - Masihga xizmat qilish bilan o‘tgan hayotdir. O‘zini Unga bag‘ishlagani uchun hayotini yo‘qotgan odam uni butunlay saqlab qoladi.
G. Bir piyola sovuq suv (10:40−42)
10:40 Shogirdlarning xushxabarini hamma ham rad etavermaydi. Ba’zilar ularni Masihning elchilari sifatida tan olib, ularga yaxshilik ko‘rsatadilar. Shogirdlar bunday mehribonlikni mukofotlash uchun cheklangan imkoniyatga ega bo‘lsalar-da, xavotirlanishlari shart emas — ular uchun qilingan har qanday yaxshilik Rabbiyning O‘zi uchun qilingan deb hisoblanib, munosib taqdirlashga sazovor bo‘ladi.
Masihning shogirdini qabul qilish Masihning O‘zini qabul qilish bilan tengdir. Masihni qabul qilish esa, Uni yuborgan Otani qabul qilish bilan barobar, chunki yuborilgan kishi yuboruvchini ifodalaydi. O‘ziga vakolat bergan davlat hukumatining vakili bo‘lgan elchini qabul qilish o‘sha mamlakat bilan diplomatik aloqalarga ega bo‘lish demakdir.
10:41 Kimki payg‘ambarni payg‘ambar sifatida qabul qilsa, payg‘ambarlik mukofotini oladi. A.T. Pierson shunday sharhlaydi:
Yahudiylar payg‘ambarning mukofotini eng oliy mukofot deb bilishgan, chunki shohlar Egamizning nomi bilan shohlikni olishganida va ruhoniylar Egamizning nomi bilan xizmat qilishganida, Egamizning payg‘ambari kelib, shohga ham, ruhoniyga ham yo‘l - yo‘riq bergan. Masihning aytishicha, agar payg‘ambarni payg‘ambar nomi bilan qabul qilganingdan keyin boshqa hech narsa qilmasang, unga yordam bersang, payg‘ambarga beriladigan mukofot senga ham beriladi. Voizni tanqid qilish odatingiz bo‘lsa, bu haqda o‘ylab ko‘ring! Agar sen unga Alloh haqida gapirishga yordam bersang va uni qo‘llab-quvvatlasang, sen uning ajridan nasiba olasan. Agar sen tufayli uning ishini tashlashi qiyin bo‘lsa, sen ajringni yo‘qotasan. Yaxshilik qilmoqchi bo‘lgan odamga yordam berish buyuk ishdir. Sen uning kiyimiga ham, ko‘rinishiga ham, yurish-turishi va ovoziga ham e’tibor bermasliging, balki bularning barchasidan yuqoriga qarab: "Agar bu menga Allohdan kelgan xabar bo‘lsa-chi? Bu odam mening qalbim uchun Xudoning payg‘ambari emasmi?" Agar shunday bo‘lsa, uni qabul qil, so‘zi va mehnatini ko‘paytir va ajridan nasiba ol." (Arthur T. Pierson, "The Work of Church for the Believer," The Ministry of Keswick, First Series, p. 114.
Kim solihni solihning nomidan qabul qilsa, solihning ajrini oladi. Boshqalarni jismoniy jozibadorligi yoki moddiy farovonligiga qarab baholaydigan odam, haqiqiy axloqiy qadriyatlar ko‘pincha juda kamtarona ko‘rinishga ega ekanligini anglashga qodir emas. Inson oddiy shogirdga qanday munosabatda bo‘lsa, Rabbimiz ham unga shunday munosabatda bo‘ladi.
10:42 Masihning shogirdiga qilingan har qanday yaxshilik e’tibordan chetda qolmaydi. Hatto bir kosa sovuq suv ham shogirdga Rabbimizga ergashgani uchun berilsa, uning qadri baland bo‘ladi.
Shunday qilib, Parvardigor o‘n ikki kishiga shohlik fazilatini berib, o‘zining maxsus topshirig‘ini yakunlaydi. Ha, ularga qarshilik ko‘rsatiladi, rad etiladi, hibsga olinadi, qiynoqqa solinadi, zindonga tashlanadi yoki, ehtimol, o‘ldiriladi. Ammo ular Shohning vakili ekanliklarini va Uning nomidan gapirish hamda harakat qilish sharafli ekanini hech qachon unutmasinlar.