Дон Мак-Керри. Иброҳимнинг оиласи: парчаланган шажарани шифолаш - (4-боб) Китоб Ўзбек тилида
Ibrohimning oilasi: parchalangan shajarani shifolash (Don Mak-Kerri) O‘zbek tilida Audiokitob 
Мундарижа
1-ҚИСМ
1-боб: Худонинг дўсти Иброҳим
2-боб: Худонинг дўсти иккиланади
3-боб: Ҳожарнинг фожеаси
4-боб: Исмоил: Худо эшитади
5-боб: Ака-укалар ўртасидаги адоват
2-ҚИСМ. ИСМОИЛНИНГ ЭНГ МАШҲУР ЎҒЛИ
6-боб: Муҳаммад – биринчи мусулмон
7-боб: Қуръон – Муҳаммаднинг китоби
8-боб: Шаклланган ислом: ҳадис ва қонун
9-боб: Ислом. Унинг эътиқод белгилари ва диний вазифалари
3-ҚИСМ. КЎП ҚИЁФАЛИ ИСЛОМ
10-боб: Исломда этник мансублик ва сиёсат
11-боб: Катта бўлиниш: суннийлар ва шиалар
12-боб: Мистицизм: қонундан қочиш
13-боб: Халқ исломи: мусулмонлик ва руҳий кучлар
14-боб: Жанговар ислом: аслиятга қайтиш
15-боб: Ислом ва секуляризм
16-боб: Рақиб пайғамбар Мирзо Ғулом Аҳмад
17-боб: Ирқчи ислом. Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
4-ҚИСМ. МУСУЛМОНЛАРГА ХИЗМАТ ҚИЛИШ
18-боб: Исонинг йўли
19-боб: Худо Шоҳлиги ва маданият
20-боб: Мусулмонларга хизматчи
21-боб: Руҳий кучдан фойдаланиш
22-боб: Аниқ ҳаракатлар доираси
5-ҚИСМ МУСУЛМОНЛАР БИЛАН ИШЛАШ МЕТОДЛАРИ
23-боб: Исо ва суннийлар
24-боб: Исо ва шиалар
25-боб: Исо ва келишувчан мусулмонлар
26-боб: Исо ва жанговар мусулмонлар
27-боб: Исо ва мутасаввифлар
28-боб: Исо ва халқ исломига итоат этувчи мусулмонлар
29-боб: Исо ва аҳмадийлар
30-боб: Исо ва Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
6-ҚИСМ. ИСЛОМ ВА МАСИҲИЙЛИК ЎРТАСИДАГИ ИЛОҲИЙ ЗИДДИЯТЛАР
31-боб: Мусулмонларнинг Муқаддас Битикка ҳужумлари
32-боб: Муҳаммад ўзини пайғамбар дебэълон қилади
33-боб: Муҳаммаднинг Қуръон ҳақидаги таъкидлари
7-ҚИСМ. ИБРОҲИМ ОИЛАСИДА ЯРАШУВ
34-боб: Бошқа эътиқодга ўтишдан жароҳат олиш
35-боб: Мураббийлик баҳоси
36-боб: Мураббийликнинг аниқ мақсадлари
37-боб: Жамоанинг шаклланиш модели
38-боб: Машаққатнинг ниҳояси
Сўнг сўз
4 – боб
Исмоил: Худо эшитади
“Сен ҳомиладорсан ва туққайсан ўғил,
Эгамиз эшитди жафоларингни,
Унинг исмини қўйгайсан Исмоил”
” (Ибтидо 16:11).
Исмоил. Ибронийчадан таржима қилинганда бу исм “Худо эшитади” ёки “Худо эшитсин” деган маънони англатади. Раббийнинг Ўзи бу исмни Иброҳимнинг хотини Сора томонидан таҳқирланган, ҳомиладор ва чодирдан бадарға қилинган чўри Ҳожарнинг бўлажак ўғлига берди. Ҳожар кўтариб юрган боланинг отаси Иброҳим эди. Бизнинг кўз ўнгимизда юз берган фожеада асосий эътибор бу оиланинг ҳар бир аъзосига Худонинг муносабатига қаратилган; айнан шу ерда, Иброҳим ва бошқаларга илк бор Худонинг буюк севгиси, раҳм-шафқати ва марҳамати намоён бўлади. Юқоридаги бобда биз Эгамнинг Ҳожарга бўлган севгиси ҳақида билиб олдик. Энди эса Худо Ўз севгисини ажойиб тарзда Исмоилга кўрсатганини билиб оламиз.
Исмоил – Аҳдга кўра берилган ваъданинг бир қисми
Айнан Раббий айтганидай, Ҳожар Исмоилни туғди. Исмоил отасининг олдида яшарди. Танҳо Худога итоат қиладиган бу миссионер оиланинг бир аъзоси эди. Исмоил ўттиз ёшга кирганда, унинг отасига Худо зоҳир бўлди ва бутун эркак зоти суннат қилинсин, деб амр этди. Исмоил ва Иброҳим – бир оиланинг аъзолари - бир кунда суннат қилиндилар. Қизиқ далил: Қуръонда суннат тўғрисида ҳеч нарса ёзилмаган, аммо шунга қарамай, мусулмонлар ўша удумга риоя қилган ҳолда болаларини суннат қиладилар.
“Мен унга баракат бераман”
Худо ушбу аҳдни тузиш мақсадида Иброҳимга зоҳир бўлганда, У Исмоил ҳақида ҳам гапирди. Раббий айтганига кўра, Сора юз ёшга кирганига қарамасдан ўғил кўрди. Иброҳим ўша заҳотиёқ мук тушиб: “ Қанийди, Исмоил Сенинг марҳаматинг остида яшаса!” деди (Ибтидо 17:18). Аввал Иброҳим Ҳожарни боласи билан кетишини хоҳлаган бўлса, Иброҳим ҳақиқий оталик туйғусини энди ҳис қилди, Худодан Исмоилни марҳаматлашини сўради. Албатта, бу қизиқ ҳолат. Раббийнинг ижобий жавоби Унинг буюк севгисини янада яққол намоён қилди. “Шундай бўлади” – деган овоз янгради. Исҳоқ ва инсон ўртасида аҳд тузиш ҳақида айтиб ўтгач, Худо яна Исмоилни эслади: “Исмоил тўғрисида қилган илтимосингни ҳам эшитдим. Мен унга барака бераман, унинг наслини ҳаддан ташқари кўпайтираман. У ўн икки йўлбошчининг отаси бўлади. Ундан буюк халқ келтириб чиқараман” (Ибтидо 17:20).
Бу ерда Худо Иброҳимга ижобий жавоб бергани ва: “Мен унга барака бераман” деб айтган ушбу сўзлар фавқулодда муҳим. Шуниси билан диққатга сазоворки, кўпчилик масиҳийлар, Исмоил Худонинг қарғишига учраган ёки ҳеч бўлмаганда, Худо унинг тақдирига бефарқ бўлган, деб қарайдилар. Бироқ Худо Ўз ўғли Иброҳимга нисбатан бундай эмас. Иброҳим барака олиши керак. Унинг устига, Исмоил ўн икки йўлбошчининг отаси бўлади, ундан буюк халқ келиб чиқади. Сирли ваъда, Худо Исҳоқ билан аҳд қилса-да, бироқ бу вазият Исмоилга Худо барака беришдан маҳрум этолмаслигини билдиради. Исҳоқ, айнан отаси сингари, марҳамат қуроли бўлиши керак. Бу ҳам охир-оқибат Исҳоқнинг авлоди Исода давом этишини англатади. Шу билан бирга, Исо орқали бу марҳаматнинг моҳияти ва аҳамиятини англаймиз. Исмоилнинг акаларига нисбатан душманлиги тўғрисида Худонинг башоратини кейинги бобда кўриб чиқамиз.
Оиланинг барбод бўлиши
Исҳоқнинг туғилиши ҳақида Сорага хабар келди. То Исҳоқ туғилиб, катта бўлгунча, Сора Исҳоқни кўкракдан чиқариб, Иброҳим катта зиёфат бергунга қадар бу оиланинг тинчлигини ҳеч ким буза олмайдигандай туюларди. Бу воқеа муносабати билан, Ҳожар Сорага қилган адоват сингари, Исмоил ҳам шайтоннинг васвасасига берилди. Исмоил кичкина укаси Исҳоқни масхаралади. Оилада жанжал келиб чиқди. Сора жуда хафа бўлди. Соранинг рақиблари – Ҳожар ва унинг ўғли бу уйда қолишига эндиям тоқат қилиб бўлмаcди. Сора Иброҳимдан талаб қилди: “Бу чўрини ўғли билан бирга ҳайдаб юборинг! Чўрининг ўғли менинг ўғлим билан меросхўр бўлмасин” (Ибтидо 21:10). Бу парчани талқин қилишда биз ниҳоятда эҳтиёт бўлишимиз керак. Биринчидан, бу – Исмоил Худо билан мулоқот қилмайди ёки Худо уни марҳаматламайди, деган маънони англатмайди. Исмоил ҳам, биз каби, нажот топиши мумкин. Ҳамма нажот топишини ва ҳақиқатни англашини Раббий хоҳлайди. Чамаси, Исмоил билан юз берган воқеа шундан далолат берадики, Исмоил Худо танлаган меросхўрни инкор этгани учун, Иброҳим хонадонида яшашдан ва мерос улушидан ўзини-ўзи маҳрум қилди. Исмоилнинг ўзини тутишидан ва Соранинг талабидан дили оғриган Иброҳимни Раббий тинчлантиради:
“Бола ва чўри хотининг учун ташвиш тортма. Соранинг айтганларини қил. Чунки Мен сенга ваъда қилган наслинг Исҳоқ орқали келиб чиқади. Чўри хотинингнинг боласи сенинг ҳам ўғлинг бўлгани учун, Мен унга ҳам фарзандлар ато этиб, ундан халқлар яратаман” (Ибтидо 21:12-13)
Иброҳим иккиёқлама тасалли топишга сазовор бўлди. Биринчидан, Раббий оилада юз берган қийин ҳолатнинг ечимини топди: Иброҳим Соранинг айтганларини қилиши керак, чунки У ваъда қилган насл Исҳоқ орқали келиб чиқишини яна бир бор таъкидлаб ўтди; иккинчидан, Исмоилнинг келажаги учун Худо масъулиятни Ўз зиммасига олди. Иброҳим яна бир бор кўнглини тўқ қилиб, Ҳожар ва Исмоилни жўнатиб юборди. Энди улар Сора ва Иброҳимдан мустақил равишда, алоҳида ва эркин яшашлари мумкин.
Раббий яна ёрдамга келади
Ўз ҳолига ташлаб қўйилган Ҳожар дарбадарликка кўника олмасди. Ҳожар Бэршэва атрофларида то суви тугагунча бемақсад изғиб юрди. Тирик қолишдан умидини узган она ўзини ва ўғлини ўлимга тайёрлади. Яна воқеа мантиқан ўз якунини топаётганга ўхшарди. Улар нотўғри танлов қилишди. Бироқ Худо бор-ку! Ахир, Худо – Севгидир, Худо бор! У “Худо эшитди” исмли боланинг йиғлаётганини эшитиб қолди. Раббий Ўз фариштасини юборди. Худонинг фариштаси осмондан Ҳожарни чақириб, унга деди: Нимага ғам чекяпсан, Ҳожар? Қўрқма, сен болани қолдириб кетган жойдан Худо унинг йиғисини эшитди. Қани, болани тургиз, унинг қўлидан ушла. Мен унинг наслидан буюк халқ яратаман” (Ибтидо 21:17-18). Ҳожар олдин ўзининг бекаси сингари, Худонинг ваъдасини унутган. Исмоилнинг келажаги тўғрисида Худо ғамхўрлик қилишини эслатиб қўйди. Сўнгра Худо Ҳожарнинг кўзини очиб юборди. Ҳожар бир қудуқни кўрди. Бориб, мешни сувга тўлдириб келди-да, боласига ичирди. Икковлари тирик қолдилар. Улар ўлмай тирик қолганларидан сўнг Эски Аҳднинг энг ажойиб оятларидан бири янгради. Ажойиблиги шунда эдики, Исҳоқ ҳақидаги ҳикояга чалғиб, биз Раббий Исмоилга нисбатан бу қадар буюк севгисини намоён қилишини ҳеч кутмаган эдик. Мана ўша сўзлар: “Худо доимо бола билан бирга бўлди. Бола ўсиб-улғайди” (Ибтидо 21:20). Исмоилни асраб қолган ота Раббий бўлди.
Исмоил ва Ислом
Қуръонда Исмоил бир неча бор эсланади. У ҳақидаги хотиралар ҳозирги кунда Маккага борадиган зиёратчилар билан боғлиқ бўлган урф-одатларда сақланиб қолган. Унинг исми кўпинча бошқа пайғамбарлар қаторида учрайди. Исмоил ҳақида Қуръонда айтилган қуйидаги парчани келтиришнинг ўзи кифоя:
“(Эй Муҳаммад), ушбу китобда Исмоил қиссасини зикр қилинг! Дарҳақиқат, у ваъдаси рост элчи – пайғамбар эди. У ўз аҳли-умматини намоз ва закотга буюрар эди. У Парвардигори наздида рози бўлинган киши эди” (Қуръон 19:54-55).
Қуръоннинг бошқа бир ўрнида Муҳаммад Каъбани зиёратчи мусулмонларнинг маркази деб таърифлаб, Иброҳим ва Исмоил ҳаётидан парча келтиради:
“Эсланг: Байтуллоҳни одамлар учун зиёратгоҳ ва тинч жой қилдик ва Иброҳимнинг (Кабатуллоҳни бино қилаётган вақтида) турган ўрнини намозгоҳ қилиб олинг, (дедик) ва Иброҳим билан Исмоилга: “Менинг байтимни тавоф қилгувчилар, ўша ерда ибодат қилиб турувчилар, руку – сужуд эгалари учун пок тутинг”, деб буюрдик” (Қуръон 2:125).
Исмоилнинг хотираси учун зиёрат қилинади
Исломнинг энг катта байрами – Ийд ал-Адҳа зиёратнинг охирида қилинади. Ҳар бир мусулмон бирор ҳайвонни – қўй, эчки ёки туяни қурбонлик келтиради. Қурбонлик Иброҳимнинг хотираси учун қилинади, чунки у ўз ўғлини рози бўлиб Худога берган эди. (Мусулмонларнинг кўпчилиги, қурбонликка бағишланган Исмоил деб ишонадилар. Муқаддас Китоб эса бу – Исҳоқ деб аниқ қилиб кўрсатади.) Қурбонлик мусулмон оламида бир вақтда келтирилади – зиёратчилар Маккада, исломга имон келтирган аксарият одамлар ўз уйларида қурбонлик келтирадилар. Улар хаёлан ҳамма мусулмонларни бу ҳайит байрамида Иброҳим ва Исмоилнинг оиласи билан боғлайдилар. Муқаддас Китоб билан таниш бўлган ҳар бир одам бу воқеа Маккада эмас, балки бошқа жойда бўлганлигини, қолаверса, Исмоил эмас, Исҳоқ тоғда куйдириладиган қурбонликка бағишланмоқчи бўлганини билади (Ибтидо 22:2). Исмоил эса бир неча йил олдин ўз уйидан – Иброҳим хонадонидан қувилган эди (Ибтидо 21:14).
Иброҳим оиласида бўлиш иштиёқи
Гарчи Муқаддас Китоб талқини билан солиштирилганда бу урф-одат ва удумлар нотўғри баён қилинганга ўхшаса-да, бироқ уларнинг тўлиқ асосланганлигига амин бўламиз. Муҳаммад ва барча араблар, қолаверса, ҳамма мусулмонлар ҳам, миллатидан қатъий назар, қалбларининг туб-тубида ўзларини “Худонинг дўсти” оиласига, яъни Иброҳим оиласига қўшишга чуқур эҳтиёж сезадилар. Бу эса барбод бўлган Иброҳим оиласини Исо орқали ҳақиқатдан яраштиришга имкон туғдиради.
Бугунги кунда Исмоил болаларининг йиғиси
Ушбу китобнинг кейинги бобларида мусулмонлар қандай қилиб турлича усуллар билан Иброҳим оиласининг ҳақиқий аъзолари бўлишлари мумкин эканлигини муҳокама қиламиз. Қани, келинг, “Худо эшитди” исмли боланинг биринчи бўлиб йиғисини эшитган Самовий Отага ўхшаб кўрайлик.
Сукунат ҳукм сурган ўнг минглаб мачитларда, ишонувчан мусулмонларнинг фақатгина бир оҳангдаги овоз билан қуйидагиларни такрорлаётганларини эшитиш мумкин: “Оллоҳдан бошқа Худо йўқ, ва Муҳаммад – Унинг пайғамбари”. Улар араб “пайғамбари”га қулларча тақлид қилиб, бу сўзларни айтаверадилар, қалбларидан эса Худога мурожаат этиб, бизнинг тинмай қилган ибодатимизни Қиёмат Кунида инобатга олгин, деб илтижо қиладилар.
Мачитдан унча узоқ бўлмаган салқин жойда, марҳум “авлиё”нинг қабри тепасида Исмоил қизларидан бири нола чекяпти. У ишонч билан қабрни қучоқлаб олган, “шундай қилсам, менга барака ёғилади”, деб қиз ишонади. Сўнг у юзига фотиҳа тортиб, Парвардигорга мурожаат қилади: “Эй Худойим, менинг ибодатимни эшит ва ...”.
Узоқ ўрмонда бир неча сўфийлар йиғилган. Улар бир маромда гоҳ олдинга, гоҳ орқага тебраниб, такрор-такрор: “Оллоҳу!”, яъни “Худо бор!” деб айтишмоқда. Бу сўзларни улар икки юз минг маротаба айтадилар! Ҳар бир ибодатгўй ўзидан кетар даражада ҳаяжонланиши керак, шу тариқа уларга ўргатганларидек, Худо билан бирлашадилар. Қанчалар руҳий ташналик! Нима учун шундай бўлиши керак? Исломий эътиқодга кўра, милодий 632 йили Муҳаммаднинг ўлимидан сўнг – Худо биронта одам билан гаплашмаган экан. Бундай билим ва тасаввур билан яшаш инсон учун жуда қийин. Инсон барҳаёт Худо билан мулоқот ўрнатишга ҳаракат қилиши ва шунга интилиши керак.
Ява оролининг чакалакзорларида, шундоққина қишлоқнинг биқинида ғайритабиий, қулоқни тешиб юборадиган чинқириқни эшитиш мумкин. Мусулмон муллаларининг ҳар қандай маросиму ибодатлари, қурбонлик қилинган биронта ҳам жонлиқ қони Исмоил қизи ичига кириб олган шайтон азобларидан халос эта олмади. Бу чинқириқ – ислом дини қутқаришга чора топа олмаган, дардини енгиллаштира олмаган телбасимон қизнинг бақириғи эди.
Рамалахда Роҳила эмас, болаларидан айрилиб қолган Ривқо йиғлаяпти. Унинг фарзандларини Иордан дарёсининг Ғарбий қирғоқларида, чанг босган йўлларда Исроил снарядлари йўқ қилди. Бу нолалар фақат нариги дунёга кетган фарзандлар учун тўкилаётган кўз ёшлари эмас, балки топталган мевали боғлар, ер билан яксон қилинган уйлар учун ҳамдир. Бегуноҳ қонлар тўкилмоқда! Бу адолат ва ҳаққоният ноласи, бу олам каби кўҳна нола: “Ер юзидаги Раббий қачон одил ҳукм қилар экан?”
Бошпаналаридан ажралган қочоқларнинг вақтинчалик ва қоронғу лагерларида авлодларнинг йиғи овозлари эшитилади. Чунки Исмоил насли ўз еридан, яъни фақатгина Фаластиндан эмас, балки Қувайтдан, Ливиядан, Афғонистондан, Покистондан, Эрондан, Ироқдан, Эфиопиядан қувилган. Иқтисодий инқироздан эса Сомали, Судан, Чад, Бангладеш, Ҳиндистон, Миср, Алжир, Тунис, Марокаш каби мамлакатлардан яна минглаб қочоқлар нола чекмоқда. Исмоил болаларининг Худога қаратилган ноласи чексиздир.
Қоҳира, Калькутта, Дакка, Карочи шаҳарларида ахлат уюмлари орасидан келаётган бу нолалар кўпроқ аламли инграшга ўхшайди: улар бор нарсасидан айрилганлар, бошпанасиз, ҳеч вақоси йўқ дайдилар каламушлар билан бирга чиқиндиларни еб юришади. Уларнинг “Раббий, Сен қаердасан?” деб сўрашга ҳам мадорлари йўқ.
Худо эшитяптимикан? Албатта, эшитяпти! Ахир, Худо Исмоилга марҳамат қилди-ку! У бу ташландиқ болага “Худо эшитди” деб исм қўйди! Худо эшитяпти! Худога шукур! У эшитяпти! Халилуя! Ё Раббий, шундай қилгинки, биз ҳам эшитайлик!
Книга на Узбекском языке: Семья Авраама: исцеление сломанной ветви (Дон Мак-Керри)
Эта книга призвана помочь христианским работникам, научить их как трудиться с сыновьями и дочерьми Измаила, так как Мухаммад и его потомки решили отождествить себя с коленом Агари и Измаила.
Эта книга написана не для научных работников, она написана непосредственно для тружеников. Работа эта призвана стать введением в труд среди мусульман.
Для тех, кто имел счастливую возможность закончить учебное заведение, специализируясь на исламе, для тех, кто достиг определенных вершин, занимаясь практическим трудом и самообразованием, нет ничего особенного в этой книге. Но для тех, кто специально не изучал миссиологию и ислам, у кого не было доступа к самым последним исследованиям в этой сфере, книга эта может восполнить имеющийся пробел в знаниях.
